tgoop.com/uzbekonomics/764
Last Update:
Endi ovoz berish jarayoniga kelsak.
To’g’ri u mukammal emas, ba’zi texnik muammolari balki bordir, shubxasiz bularni bartaraf etish va jarayonni takomillashtirish kerak. Openbudgetni tandiq qilayotganlar aynan ovoz berish jarayonidagi muammolar va yoki tabiiy vaziyatlarga urg’u berishyapti.
Birinchi masala bu bir ovoz uchun moddiy rag’bat, tovar berish qanchalik o’rinli? Qarang, o’tgan yili bir ovoz uchun 1L suv taklif qilinayotgan edi, bu yil esa ovoz beruvchining ovozi qiymati ancha oshibdi. Chunki odamlar bilishmoqda, har bir ovozning qiymatini. Lekin ovoz berish vositasi bo’yicha men unchalik katta havotirda emasman, istalgan saylovlarda ovoz beruvchining ovozini olish uchun qandaydir ma’naviy rag’bat, va’da yoki moddiy narsa beriladi. Ovoz beruvchining ovozini olish uchun uni qanday qilib bo’lsa ham qiziqtirish kerak. Istalgan saylovlar shunday o’tadi. Kimdir mashxur artistlarning Instagrami orqali, kimdir blogerning kanali orqali, kimdir ko’chada bekatlarning yonida ovoz olish kampaniyasini olib bormoqda. Eng muhimi, ovoz beruvchida kimga ovoz berish imkoniyati paydo bo’lyapti. Menda bitta ovoz bor, shartli asfalt qilishga ovoz beraymi, yoki maktab tomini yopishgami degan yaxshi dilemma paydo bo’lmoqda. Parlamentda ham mana shunday dilemma turadi aslida.
Ikkinchi masala, shartli bir mahalladagi faollar 1 milliardlik loyihani yutib olish uchun aytaylik 100 million pul xarajat qilishdi deylik. Bu xarajat ovoz olishga o’sha 1L suv, yoki boshqa moddiy marketingga ketdi deylik. Ba’zilar “bu narsa g’irt xatoku, nima uchun ular avvalambor soliqlarini to’lab undan keyin mahallaga asfalt qilish imkoniyatini yutib olish uchun cho’ntaklardan yana 100 million ishlatishmoqda?” degan savolni berishadi. Gap shundaki, bu mahalladoshlar aynan ratsional va puxta hisob-kitob qilgan holda harakatlanishmoqda deb aytish mumkin. Qarang, mikro darajada odamlar yig’ilib cost-benefit analiz qilib, break-even pointni aniqlagan holda loyihaga qo’l urishgan.
Uchinchi masala bu ovoz yig’ish jarayonida maktab o’qituvchilari, o’quvchilari, va boshqa byudjet ishchilari majburiy-ixtiyoriy ravishda qatnashayotgani deb aytilishi mumkin. Ko’chada o’qituvchilar ovoz olish uchu “yalinib” yurishlari qanchalik to’g’ri degan o’rinli savol berilishi mumkin. Agar shunday bo’lsa muammo bu yerda Openbudgetda emas, balki aksincha, Openbudget boshqa muammoga ishora qilyapti xolos, menimcha. U ham bo’lsa o’sha eski muammo - joylarda majburiy mehnat, buyruqbozlik alomatlari. Openbudget parlamentning barometri bo’lgani kabi, boshqa mavjud bo’lgan muammolarni ham yuzaga chiqarib berayapti xolos.
Mana shu va boshqa ovoz berishdagi ba’zi logistik kamchiliklarni deb fuqarolar o’z soliqlarini bevosita taqsimlanishida qatnashishni boshlaganliklarini bekor qilishimiz menimcha xato bo’ladi. Aytaylik, Openbudget tanqidchilarga yoqmadi, va uni bekor qilish kerak deyishmoqda. Alternativa qanday? Status-kvoni qoldirish kerakmi? Hech kim soliqlar taqsimotida qatnashmasin, bunday imkoniyatdan maxrum etilsin, va joylarda qayerda asfalt qilish, qayerga ichimlik suv o’tqazish va qaysi maktabni tomini yopishnii faqat va faqat davlat qilib berishi kerak ediku deb yillar davomida kutish kerakmi?
Openbudget haqida podkastimizda batafsil gaplashganmiz.
Mavzuga oid avvalgi postlar: 1, 2, 3, 4…
2/2
@uzbekonomics
BY Uzbekonomics
Share with your friend now:
tgoop.com/uzbekonomics/764