Telegram Web
​​Savdo naqadar global ekanligi va tariflarning ta’siriga bir misol.

AQShda supermarketdan (Costco) keshyu yong’oqlarini sotib olaman. Qadoqlash belgisiga yaxshi ahamiyat bermagan ekanman. Ma’lum bo‘lishicha, dunyodagi keshyu savdosining 50 foizi mana shu Costcoga to’g’ri kelarkan. Ammo eng muhim tomoni shundaki, ushbu savdo tarmog‘i keshyu yong‘oqlarini dunyoning turli mamlakatlaridagi fermerlardan sotib olar ekan. Qadoqdagi mamlakatlar ro‘yxatiga bir nazar soling. Bir kichik tovarni rastaga qo’yish uchun u qancha mamlakatlarni kezib o’tadi. Savdo bu global fenomen.

Endi, tariflar oshsa, Vyetnam, Gana, Indoneziya fermerlaridan AQShga keladigan keshyu narxi oshadi. Narxni albatta, iste’molchi to’laydi.

@uzbekonomics
Janubiy Koreya.

Aholi sonini ma'lum darajada ushlab turish uchun tug'ilish darajasi 2.1 da bo'lish kerak. Aks holda, aholi soni qisqarishda davom etadi.

@uzbekonomics
Tug'ilish darajasi faqat J.Koreyada emas, deyarli dunyoning barcha mamlakatlarida qisqarib bormoqda. Bu degani aholi soni o'sish sur'ati qisqarib, aholi soni ham uzoq muddatda qisqaradi degani.
Fan ham, tajriba ham uning yechimini aniq bilmaydi. Ko'proq farzand ko'rish uchun davlat tomonidan pul berish, kamroq ish soatlari, baland maosh, sog'lom ishchilar va boshqalarning trend uchun foydasini deyarli ko'rmadik.

Bir yechim, bu immigrantlar evaziga aholi sonini ushlab turish. Ko'paytirish bu o'ta optimizm bo'lar edi. Masalan, AQShga hozirgi darajadagi immigratsiya saqlanib qolsa 2100 yilga kelib aholi soni atiga 10%ga oshar ekan. Agar butunlay immigratsiya to'xtasa 2100 yilgacha aholi soni 100 millionga kamayar ekan.

AQShning ham, boshqa mamlakatlarning ham uzoq muddatda o'sish faktori bu immigrantlar.

@uzbekonomics
​​Populizm va dezinformatsiya zamoni. Fakt emas vayb muhimroq bo'lgan zamon.

Bular avval ham bo'lgan, ya'ni qo'rquvni uyg'otadigan noto'g'ri ma'lumotlar eng kuchli vositalardan biri bo'lib, asrlar davomida targ'ibotda qo'llanilgan. Lekin, hozir faktlar emas balki inson his-tuyg'usini o'ynatib, tez ishontira oladigan yolg'on ma'lumot tarqatish g'oyasi endi yangi texnologiyalar, jumladan, ijtimoiy tarmoqlar, sun'iy intellekt, internet va bularning barchasi bilan kuchaymoqda. Xarajat nuqtai nazardan ham osonlashmoqda. Ijtimoiy tarmoqlar yolg'on tarqatish xarajatini deyarli nolga yoki nolga juda yaqinlashtirdi. AI esa endi dezinformatsiya yaratishni deyarli bepul qilyapti. Shu ikkala faktor bu muammoni tezlashtiryapti. Esingizda bo'lsa, yozda mana buni ulashgan edim. Ijtimoiy tarmoq, AI va qasddan manipulyatsiya qilish kesishgan misol.

Noto'g'ri ma'lumotlarning kuchi uning faktual mazmunida emas, balki u keltirib chiqaradigan hissiy munosabatdadir. G'azab yoki adolatsizlik tuyg'usini uyg'otadigan kontent, haqiqatdan qat'iy nazar, tez tarqalib, insonlarning tushunchalariga, qarashlariga va harakatlariga ta'sir etishi mumkin.

Inson his-tuyg'ularini ma'lum manfaatlar uchun o'ynatib, insonlarning ma'lumotlar maydonini yolg'on va feyk bilan to'ldirib, algoritmlar bilan aynan kerakli bo'lgan ma'lumotlarga yo'naltirishning real ta'sirlari ko'z oldimizda. Saylovlarda g'olib bo'linyapti [1,2,3]; ba'zi mamlakatlar aholisi orasida nafrat, ayniqsa immigrantlarga qaratilgan nafrat kuchaymoqda.

Misol uchun, AQShda ko'p odamlar jinoyat darajasi hozir har doimgidan yuqoriroq, inflyatsiya darajasi juda baland, iqtisodiyot va bozor eng pastki darajada, va janubiy chegarani noqonuniy kesib o'tish har doimgidan balandroq deb o'ylashadi. Ularning hech biri to'g'ri emas - aksinchasi to'g'ri. Ammo bu noto'g'ri fikrlar saylovda qanday ovoz berishga ta'sir qiladi.

@uzbekonomics
Forwarded from Iqtisod4i
Кечаги подкастдан

«Инсон умри — ҳақиқатдан ҳам бебаҳо неъмат ва қадр. Иқтисодчилар инсон умрига қиймат қўйиши ҳам эриш эшитилиши табиий. Лекин бу воқеликдан келиб чиқилган нарса. Нима учун иқтисодчилар инсон умрига пул, доллар қийматини қўйишган, деган савол бўлса, бу нарса бошқа чуқур муаммоларни ҳал қилиш учун ишлаб чиқилган ҳисоблар саналади».

«Масалан, қандайдир табиий офат бўлди. Ўша табиий офат оқибатида ҳалок бўлганларга давлат қанча компенсация тўлаши керак? Ёки уруш натижасида ҳалок бўлганларга давлат қанча компенсация бериши керак деган савол мавжуд. Ёки қандайдир теракт қурбонларига давлат қанча компенсация бериши керак? Ёки қандайдир техноген авария оқибатида ўлган одамлар учун қанча компенсация тўланиши керак? Шу нарсаларда инсон умри бебаҳо деган фалсафа билан келсак, давлат бўладими, хусусий идора бўладими, масъулларнинг жавоби „ҳеч қандай компенсация бериш керак эмас, чунки умр бебаҳо-ку“, деган нотўғри ғоя ёки нотўғри хулосага олиб келиши мумкин».

Батафсил: https://www.gazeta.uz/uz/2024/11/28/vsl/

Видео: https://youtu.be/nW-bmzTD944
​​El Salvador prezidenti mamlakat pulining bir qismini bitkoynga tikib yuborgandi. Oxirgi oyda telefonidan bitkoyn portfeli skrinshotini ijtimoiy tarmoqqa joylashdan charchamadi.

Qiziq paytda yashayapmiz.

Aytgancha, 100 mingdan oshibdi narxi.

@uzbekonomics
​​Aytgancha, El Salvador mayli, AQShniki ham bitkoynchi.

@uzbekonomics
Oq uyga kelgan mafiya.

"PayPal mafiya" haqida bilsangiz kerak, aks holda o'qib ko'ring. To'g'ridan-to'g'ri ma'noda kriminal mafiya emas, shunchaki bir payt PayPal korxonasiga ta'sis solgan va unda ishlagan bu bir guruh tadbirkorlar PayPaldan keyin ham Kremniy vodiysida bir qancha katta startaplarga ta'sis solishgan.

Trampning navbatdagi bugungi tayinlovi venchur kapitalist Deyvid Saks ham PayPal mafiasining katta o'yinchilaridan biri. AQShda kripto va sun'iy intellekt masalalari bo'yicha Oq uydagi rahbari (tsar) bo'lar ekan. Deyvid pro-rossiyalik. Deyvidni AQShda, ayniqsa texnologik sektorda, Kremlning mikrofoni desa bo'ladi. Ukrainadagi urushning birinchi kunidan to kechagi kungacha "Ukrainani Rossiyaga berib yuboraylik, taslim bo'lsin, Rossiya jaxlini chiqarmaylik, knopkasi bor" ma'nodagi gaplarni targ'ib qilib keladi.

Xullas, PayPal mafiyasining uchta kattasi Trampning atrofida endi. Vitse prezident JD Vance "PayPal mafiya"sining kattasi Piter Thiel qo'lida ishlagan. Hukumat xarajatlarini qisqartirishga rahbar Elon Mask. Amerika raqobatbardoshligi uchun muhim bo'lgan soha - AI sohasi "kuratori" Deyvid Saks.

Deyvidning tayinlovi AI sohasi uchun yaxshi yangilik desam bo'ladi. Kamida, Yevropa kabi AIni davlat nazoratga olish kerak, uni cheklash kerak degan g'oyalardan yiroq. Menimcha, AI hamjamiyati bu tayinlovdan xursand. Aytgancha, Deyvid har hafta muntazam chiqadigan "All-In" podkasti ishtirokchilaridan biri. Podkastni tinglab turishni tavsiya etaman, qiziq gaplar bo'ladi, ba'zan g'alati teyklar bo'lib tursa ham.

@uzbekonomics
El Salvador ham, AQSh ham mayli ... Rossiyaniki ham bitkoynchimi endi?

@uzbekonomics
Kripto bu spekulyativ aktiv. Dollar o'rnini valyuta va rezerv valyuta sifatida egallamaydi, kripto promouterlar va kripto lobbistlar qanchalik bunga qo'shilishmasa ham. Masalan, AQSh hukumati dollarga bir necha milliardlik bitkoyn sotib olib rezervga solib qo'yishi mumkin, ramziy harakat uchun. Lekin bu bitkoyn rezerv valyutaga aylanganligini emas balki hukumat ahmoqona qaror qabul qilganidan dalolat bo'ladi. Lekin, yangi administratsiyadan kutsa bo'ladi.

Lekin, men hozir boshqa narsa haqida aytmoqchi edim: kriptovalyutalarning real qo'llanmasi yo'q deyish albatta katta xato. Chunki "pulni yuvish", sanksiyalarni cheklab o'tish, noqonuniy savdo uchun kripto yaxshi vosita. Kecha Financial Times chop etgan maqola: Britaniyada rossiyalik ayg‘oqchilar va yevropalik giyohvand moddalar savdogarlari yurg'izadigan milliardlab dollarlik sxemalar fosh qilinibdi.

Aslida, bitkoyn bundan noqonuniy tranzaksiyalar uchun naqd shakldagi dollardan ham unchalik afzalroq emas. Chunki, naqd pulda qilingan tranzaksiyaning izi bo'lmasligi mumkin, lekin bitkoyndagi barcha tranzaksiyalar ommaga ko'rinadigan daftarda yozilgan. Shunchaki, logistik nuqtai nazardan chemodanlab naqd pulni noqonuniy tashish qiyinroq, albatta.

@uzbekonomics
Kripto yana qanday harakatlar uchun foydali vosita?

Startap qiyofasiga kirib firibgarlik va g'ayrioddiy sxemalar orqali odamlardan pul o'g'irlash uchun, deydi kecha Bloomberg, Birlashgan Arab Amirliklaridagi vaziyatni yoritib.

@uzbekonomics
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM
Agar AQSh vs Yevropa yoki kapitalizm vs sotsializm baxsiga aralashmasdan, yoki undan uzoqlashib shunchaki fikrlaydigan bo'lsak: davlat ijtimoiy muhovafaza, ishchi va iste'molchi huquqlarini himoya qilish, va umuman qonun ustuvorligini ta'minlash yo'lida faol bo'lishi kerak, albatta.
Lekin, biznesni davlat nazorat qilib tiyib turishdan o'ta muhimroq boshqa masala bor. Bu davlatni o'zini tiyib turuvchi mehanizmlarni borligi va ularni ishlashida.

Davlat va biznes o'rtasidagi munosabat davlat biznesni otaliqqa olish emas, balki biznesga, tadbirkorlik faoliyatiga erkinlik berishga va barcha ishtirokchilarga teng raqobat maydoni yaratishga asoslangan bo'lsa menimcha to'g'riroq bo'ladi. Aslida davlatda biznesni otaliqqa, nazoratga olishga vaqti yo'q. Ta'lim, tibbiyot, mudofani ta'minlash kerak, ko'chalarni qordan tozalash kerak, maktab qurish kerak vhkz.

@uzbekonomics
​​Elon Mask AQSh hokimiyatiga alturistik, insoniyat uchun ezgu niyatlar bilan, AQSh hukumati xarajatlarini qisqartirish, yoki so'z erkinligini tiklash va shunga o'xshash maqsadlar bilan kelmagan. Ko'pchilik o'ylaydi - Elon Mask dunyodagi eng boy odam va unga pul kerak emas, hech kim uni sotib ola olmaydi, u uchun pulni ko'paytirish eng muhim masala emas endi, shuning uchun endi jamiyatga ezgulik, yaxshilik qilmoqchi deb.

Yo'q, unday emas. Yagona maqsad o'sha-o'sha: o'z aktivlarini himoya qilish va yanada boyish.

Bir narsani yodda tutish kerak: AQShda boylarning barcha boyligi aktivlarda. Qanday aktivlarda? Asosak ko'chmas mulk, naqd pul, qimmatbaho kartinalarda emas balki yirik korxonalardagi ulushlarda. Korxonalarni ta'sis qilish, egalik qilish, boshqarish orqali ular boyishgan va ularning boyligi shu korxonalarning samaradorligi, qanchalik uzoq vaqt davomida o'z yo'nalishida yetakchi bo'lishiga chambarchas bog'liq.

Eng boylar ro'yxatidagi barchasining boylik manbai bu korxonalar. Mask ham, Bezos ham, Zukerberg ham.
Nimaga buni aytyapman?

Boylikni kamida himoya qilish, va uni ko'paytirish uchun shu korxonalar faoliyat olib boradigan sohalarni raqobatdan va davlat regulyatsiyasidan himoya qilishni ko'zlaydi. Mask avvalambor o'z boyligini saqlash va keyin uni ko'paytirish uchun hukumatni de-fakto qo'lga oldi. Tramp saylangandan so'ng uning boyligi 200 milliardga ko'paydi, demoqda Berni Sanders (Tesla kapitalizatsiyasiga ishora qilib, menimcha).

Quyidagi yozishmada, milliarder venchur kapitalist Horowitz va Mask o'zaro suhbatda "bizni hech kim sotib ola olmaydi" deb kulishmoqda. Albatta, ularni hech kim sotib ola olmaydi, absurd fikr. Lekin o'rtahol amerikalik iste'mol qiladigan mahsulotlari narxini, sug'urtasini, yoki jamiyatdagi muammolarni yechish uchun emas balki kapitalni yanada ko'paytirish uchun kelishganini o'zlari ham yashirishmaydi.

@uzbekonomics
Podkastimizning yangi soni chiqdi.

Mutlaqo tasodif bilan, podkastimizning 47-soni AQShning 47-sonli prezidenti Donald Trampning hokimiyatga kelishi va undan nima kutish haqida bo'ldi.

Tinglang, ko'ring, do'stlaringiz bilan ulashing va izoh qoldiring.
https://youtu.be/LAZmV_FIHVQ

Audio formatda:
Spotify | Apple Podcast | Yandex Music | Podbean

Bu epizod hamkori - aksiyadorlik tijorat banki "AloqaBank".
http://www.aloqabank.uz/
https://zoomrad.uz/

@uzbekonomics
​​Tramp ham aslida Putinga havas qiladi, o’xshagi keladi. Yo’q joydan imperialistik g'oyalarni yaratib Kanadani qo’shib olamiz deydi, Grenlandiyani sotib olamiz deydi, endi esa Panama kanalini AQShga “qaytargisi” kelib qolibdi.

O'g'li shu rasmni tarmoqqa joylabdi. Hazil bilan Amazondan shu yerlarni sotib olishga ishora qilishyapti-da endi.

@uzbekonomics
2024/12/27 02:23:22
Back to Top
HTML Embed Code: