‍ .
ئاخڕشەری

شێعر: عەلی ئوڵفەتی
بۆژەر: عەباس هووشمەند(دیاکۆ ئیلامی)


هەێ باز بەرز سەرکەشەیل لەێ ناو گڵاڵەیلە چوە کەید؟
کەس لەێرە هاوبازد نیە لەێ ناو مڵاڵەیلە چوە کەید؟
یەێ جارتر باڵەو بگر شەۊ واڵ ئەورەگان بدڕ
داڵاو خوەری وەپید نیە تێد لەێ ناو داڵەیلە چوە کەید؟


#شێعر_کوردی
#لەکی_لەکی
#گەڕووسی_بیجاری
#فیلی_پەهڵەئی 
#گورانی_نو_گورانی_نوو
#کەڵڕی_کلهری
#هورامی_هەورامی 
#لری_لوڕی
#ایلام_ئیلام
#کرماشان_کرمانشاە

#انستیتو_زانست_زاگرس
#دپارتمان_مێدیا_هونەر(سەیمرە)

@zanist2021

‍ .
" فراخوان دعوت به همکاری "

انستیتو زانست زاگرس در نظر دارد جهت تکمیل کادر اداری خود، برای «امور اجرایی و هماهنگی» قرارداد همکاری منعقد کند.

داوطلبان می‌توانند جهت اطلاع از شرایط عمومی و اختصاصی از راه‌های زیر اقدام نمایند.

۱- تلگرام؛
دکتر حجت رشیدی
09188412677
آی‌دی
@Hojat_rashidi

۲- دایرکت پیج رسمی انستیتو زانست؛
zanist.2021

‍ ‍ ‍ ‍ .
شێعر و ژیان  مەهوەش سڵێمانپووڕ
ئەندام ئەنستیتو زانست زاگروس

(یەکمین شاعر شێعر فەراز کوردی-عوریانیسم)

مەهوەش سڵێمانپووڕ وە ناز ناو شێعری «سووزان»، ساڵ ۱۳۵۴ دە شار گێڵان‌غەرب، وە دی هاتگه و ده سێنزە ساڵانی وە کومەک موعەلم خوەێ ماموستا پەرویز بەنەفشی وەل شێعر ئاشنا بۆە.
ساڵ ۱۳۷۳ ڕشتەێ دەبیری زوان و ئەدەبیات فارسی دە زانستگاێ کوردستان خوەنییە، ئوو هەر لێ ڕشتە، ئەرشەد و دوکترایش گرتگە.
دە دەوران تەحسیل دوکترا، گەرد مەکتەب ئساڵەت کەلەمە و عوریانیسم ئاشنا بۆە و کومەکەیل ماموستا دوکتر ئارەش ئازەرپەیک وەتارەیل فرەێگ نۆساگە. شێعر کوردی ئۆشێ و نزیکەێ هەفتاد خوەنیار، شێعرەیلێ خوەنینە.

ئاسەوار(فارسی و کوردی):

_پاییز آوای عاشقانه‌ها،
_پژاره‌یل کاڵ، غەزەڵ کوردی،
_هۆرد که‌م، غەزەڵ کوردی نئوکلاسیک،
_مهبان غزل فارسی،
_ماه نوشته های یک فرا زمینی فرا شعر در مکتب اصالت کلمه،
_مانگ هڵات غەزەڵ کوردی(اولین کتاب کوردی در مکتب اصالت کلمه،فرا شعر تغزلی)،
_ دهلیز، مجموعه نو سرودها،
پذیرش مقالات علمی در خارج و داخل کشور:  
_ بررسی سیمای معشوق در شعر وحشی بافقی با فیضی دکنی شاعر هندی و پذیرش و ارائه در دانشگاه علیگره هندوستان،
_ بررسی صفات سبز و شاعرانه و خاکستری و غیر شاعرانه در گلستان غزل حسین منزوی و پذیرش در دانشگاه رشت،
_ در آمدی بر شناخت مکتب رمانتیسیسم، فصلنامه آموزشی پژوهشی اورمزد شماره 22 پاییز 1395،
_بررسی محتوای داستانی آثار غلامحسین ساعدی فصلنامه آموزشی پژوهشی اورمزد شماره 33 پاییز 1395،
_ چاپ مقاله در کتاب مجموعه مقالات کنفرانس بین المللی زبان و ادبیات فارسی در زمان اکبر شاه گورکانی و سلاطین صفویه،
_مقاله فرا هنجاری دستوری در هشت کتاب سهراب سپهری با تکیه بر چهار کتاب نخست شهریور ماه 1396 دانشگاه رازی،
_ بررسی صفات سبز و شاعرانه و خاکستری و غیر شاعرانه در گلستان و غزل حسین منزوی و پذیرش در دانشگاه رشت،
_ سخن از ماه و مه گزیده شعر زنان امروز ۱۳۹۸ انتشارات صنوبر.

#اصالت_کلمه
#عریانیسم_فرا_شعر
#کوردی_کردی
#کرماشان_کرمانشاهان
#کەڵڕی_کلهری
#غلامحسین_ساعدی
#سهراب_سپهری
#پرویز_بنفشی
#آرش_آذر_پیک
#مهوش_سلیمانپور
#موسیقی_شوان_پەروەر(خانمان)

#دپارتمان_مێدیا_هونەر(سەیمرە)
#ئەنستیتو_زانست_زاگروس
کانال رسمی تلگرام:
@zanist2021
پیج اینستاگرام:
instagram.com/zanist.2021

جیمیل:
jwan121110@gmail.com

‍ ‍ ‍ ‍ رونمایی از رمان بندر فیلی در تهران

گزارش: مهندس مصطفی بیگی
گویندە: عباس هوشنمد
ئەندام ئەنستیتو زانست زاگروس

آیین رونمایی از ترجمە فارسی رمان "بندر فیلی" اثر بختیار علی نویسندە مشهور و جهانی سلیمانیەای در تهران انجام شد.
این مراسم کە با حضور مترجم اثر "مریوان حلبچەای"، دکتر قطب‌الدین صادقی منتقد و استاد دانشگاە، وحید امینی‌زادە و محمد قاسم‌زادە، زانستیاران و نیز جمعی از علاقەمندان بە ادبیات داستانی در روز چهارشنبە مورخ سوم بهمن ١٤٠٣ و بە همت نشر ثالث،برگزار گردید.
دکتر صادقی در فرازی از سخنانش بە وجە تسمیە فیلی  و اقتباس آن از نام منطقەی عمومی زاگرس میانی و شرق دجلە و ولایت جبال کە در ادوار مختلف تاریخ ایران باستان و بین‌النهرین بە نام پهله بودە اشارە شدە و اذعان داشت: خاستگاە نام باستانی فیلی برگرفتە از اسم پهلە باستانی بودە کە تاکنون نیز این نام بر روی شهری بە نام پهلە در بخش زرین‌آباد استان ایلام بە یادگار ماندە است. در دوران حکومتهای اسلامی، نام پهلە و پهلەوی یا پهلەای به صورت فهلە و فهلەوی حفظ شدە و در دوران متاخر نیز با دگردیسی آن یعنی "فیلی" تداوم یافتە و در جغرافیای سیاسی معاصر بە بخش عمدەای از کوردهای جنوبی در عراق و ایران بە همین نام اطلاق می‌شود.
وی بە رنجهای کوردهای فیلی در دوران حکومت حزب بعث اشارە نمودە و این کتاب فاخر را گامی موثر برای شناخت مصایب این قوم دانستە رنجهای بیشماری کە در علیرغم اعمال پروژەهای ضدبشری بر این قوم هنوز هم مغفول ماندە است.
این استاد دانشگاە همچنین افزود: در طول چهار دهە حکومت جهنمی حزب  بعث صدام، کلکسیونی از ظلمها بە صورت مستمر و در قالب اجرای دستورهای تبعیض‌آمیز و هویت‌زدایانەای همانند تعریب (ژینوساید فرهنگی)، ربودن نوجوانان و جوانان ذکور و نسل‌کشی آنان بەویژە در زندان مخوف نگرەسلمان و گورهای دستەجمعی کە بە نام مقابرالجمعی و یا پروژەی انفال معروف شدە را در حق آنان اعمال نمود و همچنین با عمومیت‌بخشی بر هویت‌زدایی از آنها در قالب دستورات حکومتی همانند تهجیر و تصفیر یعنی اخراج از عراق و یا جابەجایی از زادگاە آبا و اجدادی خود و ادغام در میان عشیرەهای عرب‌تبار ساکن سایر نقاط عراق و نیز مصادرەی اموال و املاک آنان و حتی در مقطعی نیز اجبار شهروندان عراقی بر طلاق گرفتن از زوج‌های کورد فیلی خود و عدم صدور شناسنامە و همچنین ممنوعیت استفاده از هویت و زبان کوردی فیلی در حق آنان، هر آنچە ظلمی را کە قابل تصور می‌باشد بر آنان تحمیل نمود. فجایعی کە هر کدام بەنوبە خود تراژدیهایی انسانی هولناکتر از اغلب ژینوساید و هولوکاست بودەاند  چرا کە هم در آن زمان و هم  تاکنون با سکوت مرگبار جامعەی جهانی، هنرمندان و ادبا و کل جامعەی مدنی عراق و جهان مواجە بودە که سکوت و بایکوت این ژینوساید تاریخی که در سازمان ملل نیز ثبت شده از سوی بخشی از اهالی قلم هولناک‌تر است.
این رمان اگر چە سرگذشت یک کودک قربانی تبعیض نژادی در عراق بە نام بندر فیلی را روایت می‌کند اما در حقیقت راوی دیدگاە تبعیض‌آمیز و پانیستی حاکمانی است کە دیگران را صغیر فرض کردە و کشوری را بە زندانی بزرگ برای تربیت دیگران تحت تعالسم قیم‌مآبانەی خود کە بر پایەی همسانسازی فرهنگی بنیان نهادە شدە، تبدیل می‌نمایند.
  این شخصیت خیالی، یکی از کودکان کورد فیلی عراق است کە در زندانهای بعث بە دنیا آمدە و در زندان چنان پرورش می‌یابد کە با سبک زندگی در خارج از زندان بە کلی بیگانە باشد.
بندر فیلی پس از سقوط رژیم بعث صدامی و آزادسازی زندانیان برای اولین بار وارد جامعە واقعی می‌شود و در میدان استقلال بغداد همانند یک شخصیت مسخ شدە کە مراوادات انسانی خارج از زندان وی را بە ستوە آوردە سرگردان‌تر و مستاصل‌تر از گذشتە می‌شود.
بختیارعلی در قالب سبک رئالیسم جادویی گوشەای از مصایب کورد بودن وی و ٢٢ هزار تن از کودکان، نوجوانان و جوانان ربودە شدە کورد فیلی را کە صرفا بە دلیل عرب نبودن دچار رنجهای بیشمار و مفقودالاثر شدند و یا اقلیتی کە با جمعیتی بالغ بر سە میلیون تن از ابتدایی‌ترین حقوق انسانی خود بی‌بهرە ماندەاند را بە زیبایی بە تصویر کشیدە است.
#ژینووساید_قەلامار
#ئەنفاڵ_پاکتاوسازی
#پاڵەوانی_فهلویون
#فەیلی_پەهڵەیی
#ئیلام_بەغدا
#بندر_فیلی
#بەختیار_عەلی
#مەریوان_حەڵەبچەیی
#شەفەق_نیووز
#قتل عام ۲۲ هزار و کوچاندن اجباری ده‌ها هزار کورد فیلی از وطن باستانی خود به مراتب هولناک تر از  ژینوسایند ۵۰۰۰ هزار نفر در بمباران شیمایی حلبچه است که متاسفانه به دلایلی...در آثار شعرا و هنرمندان دو سوی مرز منعکس نشده‌است. اهمیت رمان بندر فیلی از این جهت است که برای نخستین بار، نویسنده‌ای جهانی بدان پرداخته‌است.
#دپارتمان_هەڵگەردانن_تەرجومە
#ئەنستیتو_زانست_زاگروس
@zanist2021

‍ ‍ مؤسسه فرهنگی هنری مکریان مهاباد با همکاری دانشگاه کردستان برگزار می‌‌کند:

فستیوال سراسری داستان کُردی
(مهاباد ۱۴۰۴)

شرایط شرکت در فستیوال:

۱- حجم هر داستان  حداقل ۲۰۰۰ و حداکثر ۴۰۰۰ کلمه باشد.
۲- داستان‌، به یکی از گویش‌های زبان کُردی باشد.
۳- آثار ارائە شده در قالب فایل pdf و مجموعه فایل bahij ارسال گردد.
۴- درج مشخصات فردی از قبیل:  نام، نام خانوادگی، محل اقامت، شمارەی تماس و شمارەی ملی الزامی است.
۵- از هر نویسندە تنها یک اثر پذیرفتە خواهد شد.
۶- آثار ارسال شده قبلا چاپ و منتشر نشده باشند.
۷-  آثار خارج از چهارچوب مذکور، ترتیب اثر دادە نخواهد شد.

-  مهلت ارسال آثار:  ۲۰ بهمن ۱۴۰۳
- به آثار منتخب جوایز نفیسی اهدا خواهد شد.

-  ایمیل و آیدی تلگرام جهت ارسال آثار:

ایمیل: chirokikurdifestival@gmail.com

آیدی تلگرام: slain64@

شماره‌ی تماس: 09369320720

#ئەنستیتو_زانست_زاگروس
#دپارتمان_داستان_چیرووک
@zanist2021


🆔@binkemukrian

‍ .
دو شاعر در یک قاب

✍️ دکتر حجت رشیدی

"تضمین" از آرایەهای زیبای علم بدیع است. این آرایه در اصطلاح بدیع آن است که شاعری از پارەای، مصراعی، بیتی یا بیت‌هایی از شاعر دیگر در شعر خود استفاده کند. تضمین و استقبال از سنت‌های معروف و مکرر در ادبیات کوردی است که نوعی همگرایی و احترام قلمداد محسوب می‌شود.

استاد ولی‌محمد امیدی کارزانی متخلص به "ولی بیگانه" یکی از شاعران نامدار استان ایلام است که در سال ۱۳۰۱ ه.ش در روستای کارزان از توابع شهرستان چرداول دیده به جهان گشود. وی با سرودن اشعاری حماسی و سنجیده، توانست نام خود را در تاریخ ادبیات کوردی جاودان کند. استاد ولی‌محمد امیدی در سال ۱۳۸۶ دار فانی را وداع گفت و در بهشت رضای شهر ایلام به خاک سپرده شد.

استاد نعمت‌الله داودیان در سال ۱۳۴۲ در شهر ایلام به دنیا آمد. وی از شاعران و چهرەهای درخشان فرهنگ و ادب استان ایلام است. داودیان علاوه بر شعر فارسی، از حامیان و حافظان جدی زبان و ادبیات کوردی است که مجموعه شعری با عنوان "جامەکەێل بێ‌دەنگی" منتشر کرده است. وی علاوه بر شعر کوردی و فارسی به نقد ادبی نیز علاقەمند است و بسیاری از آثار نویسندگان استان را ویراستاری کرده است. تضمین شعر معروف "خەم‌نامه" اثر مرحوم امیدی، یکی از آثار ارزشمند استاد نعمت‌الله داودیان است که آن دو را می‌خوانیم:

"خەم‌نامه"
جام جەم خەم و ئاو زەمزەم خەم
خەم عاڵەمه ژه من بۆەن جەم
خەم یه من واری تیەم ئەر بان تیەم
خەم عاشق من چۆ پەروانە و شەم
خەم کوڕت بمرێ مەر تو برامی
وه هەر کوو مەچم ڕەفیق ڕامی
خەم نیشت من هاورد، خەم کارەزانه
گوڵان خەمزەدەێ باد خەزانه
خەم کوڵپێچگم کردێه تەدارک
خەم نامم نێا، پاێ خەم بمارک
بیلا خەم بەیوو م خەم باومه
هامڕاز خەمم م خەم ناومه
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ   
وه هەر لا نووڕم وه هەر کوو ڕۆ کەم
جوز تووس خوسه نسیوێ نیەوەم
ئەر ئسماعیلم ئەر خوسرەو جەم
"جام جەم خەم و ئاو زەمزەم خەم
خەم عاڵەمه ژه من بۆەن جەم"

بەڕەتم نمێ واته ویره کەم
چەمم ئاوری دوو، دڵ دووگه گوڵەم
دەس دێمه دەس تاڵەێ سیەێ خوەم
"خەم یه من وارێ تیەم ئەر بان تیەم
خەم عاشق من چۆ پەروانە و شەم"

تو ئاو قاومەگەێ گەن و گەن زامی
دووسەێ فەنباز ئێسه و ئاوسامی
تو چاکەنەگەێ ڕووژ نوامی
"خەم کوڕت بمرێ مەر تو برامی
وه هەر کوو مەچم ڕەفیق ڕامی؟!"

ئەگەر تا خوەشی داوه داومه
زکر ئاسایشت ڕووژ و شاومه
دەێ نامه هە خەم هامڕکاومه
"بیلا خەم بەیوو م خەم باومه
هامڕاز خەمم م خەم ناومه"
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
#پاڵەوانی_پەهڵەیی
#فەیلی_ئیلامی
#کەڵڕی_کلهری
#لری_لوڕی
#گورانی_نو_گورانی_نوو
#لەکی_لەکی
#گەڕووسی_بیجاری
#خزڵ_خەێرەوەن_مرشەوەن


#دپارتمان_تەحقیق_پێپرسی_چاپمەنی
#ئەنستیتو_زانست_زاگروس

🔹درج و بازنشر مطالب انستیتو زانست زاگرس با ذکر منبع و لینک بلامانع است.
@zanist2021

‍ .
چەن دوبەێتی
وە کوردی فەیلی - ئیلام

#کەێوان_داودیان
شاعر، وەکیل، فیلمساز
بەرپرس دپارتمان فێرکاری/ یادداێن
ئەنستیتو زانست زاگروس

(۱)
خودا ده‌ردت ده گیانِ م ِ بخه‌ێ دووس!
نیه‌زانم دی چه بۆشم ده تو هه‌ێ دووس!
غه‌زه‌ڵ باێه‌د بنیشێ ده تو بۆشێ
دوبه‌ێتی وه دو به‌ێته‌و چه بکه‌‌ێ دووس!

(۲)
ده‌وارِ ئاسمان، ڕمیاگه ئمشه‌و
ز‌ه‌مین سه‌ر وه بێاوان ناگه ئمشه‌و
چنه‌و دڵ ده‌ت کنین سه‌خته چمانێ
دڵم ده باوشم گیان داگه ئمشه‌و
(۳)
سه‌رم نه‌زرِ سه‌رێ کِ شێویاگه
وه نه‌زرِ ئه‌و که‌سه کِ تووریاگه
خه‌ت و سِرمگ نیه‌خوازێ ئه‌و چه‌مه کِ
کڕ داوِد وه ده‌ورێ کیشیاگه

(۴)
گڕێ سۆر و گڕێ شین ها دڵِ دووس
گڕێ ئاگر چمانێ ها کِڵِ دووس
گڕێ خاسه، گڕێ دێگه‌و سه‌رێ گه‌ن
تفِ خاس‌ عه‌لی ده تێوڵِ دووس
(۵)

چنه‌و دڵ وه فه‌نه‌و به‌ێ که‌س نه‌زانێ
ده گیانت ئاگرێ خه‌ێ که‌س نه‌‌زانێ
دڵێ کِ ماڵِ دووس و دڵبه‌رێ نه‌و
چنه‌و ئاگر بچوو ده‌ێ که‌س نه‌زانێ
(۶)

لقه‌ێ هشکێ ده نانێ به‌ێ وه ئیمه
ده جاێ ژانه، ژیانێ به‌ێ وه ئیمه
کولێ زه‌خمه‌و کولێ خۆنه‌و کولێ خه‌م
ئلاهی هه هچانێ به‌ێ وه ئیمه

(۷)

ده ئێ دنیا دوعاێ مه‌س هه‌م قه‌بووله
قونووتِ دڵ وه بێ‌ده‌س هه‌م قه‌بووله
سه‌رم بشکن، دڵم بشکن، خه‌مِت نه‌و
نمازێ ک شکه‌سته‌س هه‌م قه‌بووله
(۸)

گوڕه‌ێ گوڕ داخِ نوو ها ده ده‌رانه‌ێ
ده‌نگێ ده ڕووڵه‌ڕوو ها ده ده‌رانه‌ێ
دڵم ماڵێ چک ِ چووڵه کِ بێ تو
شه‌وێ یه‌ێ پرس ِ پوو ها ده ده‌رانه‌ێ
(۹)

شه‌ڵه‌م ته‌رزِ کِوِر قامه‌‌ت! ولم که
چه ده‌م خواسی کِ م ِ نامه‌ت؟ ولم که
هه م ِ بۆم و دڵێ کِ بردیه‌ێ ده‌م
چه دی خوازی؟ کولێ دامه‌ت ولم که

(۱۰)

یه چه‌ن وه‌خته چه‌قوو خه‌ێ هه‌م دوواره
وه هه‌ر چه‌‌م یه‌ێ قۆه‌و نه‌ێ هه‌م دوواره
دراته‌و ده‌ر بچوو خۆن ئه‌و بنه‌ێ هه‌م
بژانگ داگه سه‌رِ قه‌ێ هه‌م دوواره

این چند دوبیتی از استاد کیوان داودیان اخیراً در شمارە ۵۶ (نوبت بهمن‌ماه ۱۴۰۳) مجلە دیجیتالی «لە داوێنی ئاربابا» بە سردبیری کریم دافعی (ئازاد) منتشر شده است.

#وشه‌نامه:
بۆشێ : بێژێ
ناگه : ناوه
کڵ : لەش
گڕێ : دەمێ
کڕ داود : ڕەستەیەک بۆ سوێند لە کوردی خواروو
خاس عەلی : گەورەیەکی ئایینی لە ناوچەی ئیلام
چنەو : ئەوەندە
خەێ : دەخات
نەو : نەبێ
دەێ : لێ
لقەێ : پارەیەک
هشک : وشک
بەێ : بدات
هچانێ : وچانێ
گوڕەێ گوڕ : گوڕان
شەڵەم : نێوی کێوێک لە ئیلام دا
تەرز : شێوە، وەکو
کور : کڤر، نێوی کێوێک بەرز لە ئیلام
دەم خواسی : لێم ویستت، گستت
بۆم : بووم
قۆ : ئاژاوە
درات : دەرهات
قەێ : قەد

#دپارتمان_مێدیا_هونەر_سەیمرە
#ئەنستیتو_زانست_زاگروس
@zanist2021

‍ ‍ ‍ .

#لەکی :
ئەر بتۆنستام ئوردی ئازادی هندم ئەژ ژنەل دورس بکردا، بێ‌گومون ڤرەژ یەێ ساڵ پیرووزە مویام.

#پەهڵەیی :
ئەگەر بتونستاما ئردی سەرڤ‌خوەی هند ئەژ ژنەل ئەڵیەک بناما، بێ‌شک ڤەر ئەژ یەک ساڵ پیرووز دڤیم.

#گاندی:
"اگر می‌توانستم ارتش آزادی هند را از زنان تشکیل دهم، بدون شک قبل از یک‌سال به پیروزی می‌رسیدم."


#پاڵەوانی_پهلوانی
#فیلی_پەهڵەئی
#لەکی_لەکی
#گورانی_نو_گورانی_نوو
#کەڵڕی_کلهری
#اورامی_هەورامی
#گەڕووسی_بیجاری
#ئیلامی
#لری_لوڕی
#ایلام_ئیلام
#کرماشان_کرمانشاە
#اوریانا_فاڵاچی

#دپارتمان_هەڵگەردانن_تەرجومە
#دپارتمان_مێدیا_هونەر_سەیمرە
#ئەنستیتو_زانست_زاگروس 


@zanist2021

‍ ‍ شەواژوو، وشەنامەی تایبەتی کوردی
بە خەمخۆری و دڵسۆزی دامەزراوی زانستی زاگرۆس

کۆکردنەوە: دکتۆر حوجەت ڕەشیدی (بەرپرسی دپارتمانی لێکۆڵێنەوە/توێژینەوەی ئەنستیتوی زانستی زاگروس)

ئەم کتێبە لە چاپی یەکەمدا لە 183 لاپەڕەدا بڵاو کراوەتەوە و دوای دوو ساڵ بە زیادکردنی وشە و دەستەواژەی نوێ لەگەڵ وێنە پەیوەندیدارەکان بە 237 لاپەڕە زیاد کراوە، کە لە لایەن دامەزراوی زانستی زاگرۆس بڵاو کراوە.
وشەنامەی تایبەتی "شەواژوو" بە هەر دوو زمانی کوردی و فارسی بە ڕێنووسی پەسەندکراو و ستانداردی کوردی، پێکهاتووە لە پێشەکییەک و سێ بەشە، کە لەلایەن بەڕێز نێعمەت داودیان و دیزاین و نەخشەی بەرگەکان لەلایەن وەحید ئەسەدی بووە.
یەکێک لە جیاوازییەکان ئەم بەرهەمە، گرنگیدانی مسۆگەر بە بواری پسپۆڕی و هاوسەنگی و شیکردنەوە بە دوو زمانی بەنرخی کوردی و فارسییە.

داواکاران دەتوانن ئەم کتێبە بەم شێوەگەلە بکڕن:

١ــ تێکردن 300 هەزار تمەن بە حەسێبکردنی تێچووی پۆست بە ژمارە حەسێبی
6037997460940373
بە ناوی «عەلی غەیاسی» و وێنەی وەسڵەکە بۆ تەلەگرامی دکتۆر ڕەشیدی 091884126772 بنێردرێت.

٢ــ کڕین لە پەڕاوگەی ئسپیرال بە ناونیشانی: ئیلام، چوارڕێان  پەیام نوور، شەقامی تەعمیرکاری، بەرانبەر دەرگای ڕۆژهەڵاتیی زانکۆی پەیام نوور.
پەڕاوگەی ئسپیرال.

وەرگێڕان: سەنا هاشمی.

#لەکی_لەکی
#لری_لوڕی
#گەڕووسی_بیجاری
#اورامی_هەورامی
#کەڵڕی_کلهری
#گورانی_نو_گورانی_نوو
#فیلی_پەهڵەئی
#پاڵەوانی_پهلوانی
#ایلام_ئیلام
#کرماشان_کرمانشاە
#سنندج_سنە
#لرستان_لوڕستان

#دپارتمان_مێدیا_هونەر_سەیمرە
#دپارتمان_تحقیق_پێپرسی

@zanist2021

‍ .
If you talk to a man in a language he understands, that goes to his head. If you talk to him in his language, that goes to his heart.

Nelson Mandela
..................................................

ئەگەر وەرد کەسێ وە زوانێ قسە بکەی کە ئەوبڕەسێ، ئوو چشتە چووە نام سەرێ.
ئەگەر وەرد کەسێ وە زوان خوەێ (یانێ زوان داڵگی)  قسە بکەی، ئوو قسە چووە نام دڵێ.

«نلسون ماندلا»

‍
#پاڵەوانی_پهلوانی
#فیلی_پەهڵەئی
#لەکی_لەکی
#گورانی_نو_گورانی_نوو
#کەڵڕی_کلهری
#اورامی_هەورامی
#گەڕووسی_بیجاری
#ئیلامی
#لری_لوڕی
#ایلام_ئیلام
#کرماشان_کرمانشاە

#بەرپرس_دپارتمان_هەڵگەردانن_تەرجومە
#دوکتر_بێهروز_جەماڵوەندی
#ئەنستیتو_زانست_زاگروس

@zanist2021

‍ نویسنده و پژوهشگر ایلامی در جلسه تاسیس انستیتو زانست زاگروس و انجمن فرهنگی زانست عنوان کرد: زبان و فرهنگ کوردی بدون آموزش باقی نخواهد ماند.
به گزارش ژیار و به نقل از خبرگزاری کردپرس، کامران رحیمی مدیر انستیتو زانست زاگروس و مؤسس انجمن فرهنگی زانست  ضمن تأکید بر فعالیت‌های صرفا فرهنگی این مراکز عنوان کرد: اگر چه در تمام مناطق کوردی  دهها دفاتر شعر و اخیرا هم داستان منتشر می شود اما خلأ جدی در حوزه آموزش زبان کوردی و تدریس آن وجود دارد. او گفت: زبان باید در تمام بدنه اجتماع اعم از متون حقوقی، روزنامه نگاری، علمی، امور سیاسی، اداری و... حضور و حیات داشته باشد و نباید آن را صرفا به شعر و داستان محدود کرد. رحیمی تاکید کرد: آموزش و تدریس زبان محلی حقی است که قانون اساسی  بر آن صحه گذاشته است و ما باید برای آموزش زبان کوردی از این ظرفیت  قانون اساسی استفاده و مطالبه گر آن باشیم.
او از برخی تنگ‌نظری‌ها در باب تدریس ادبیات غنی کوردی انتقاد کرد و گفت: مطابق مصوبه شورای عالی تدوین کتب درسی، هر معلمی در مقطع متوسطه می‌تواند چهار درس را به ادبیات محلی اختصاص دهد که تاکنون به جهت فقر منابع و واهمه مغفول مانده‌است.
این نویسندە و پژوهشگر خاطرنشان کرد: این مراکز مجوز قانونی دارند لذا انتظار می رود مسولان ضمن شجاعت در تصمیم‌گیری از برخورد سلیقه ای پرهیز کنند همچنین تخصیص بودجه و مکان دائم حق قانونی ماست تا بتوان در فضای عادلانه به تولیدات فرهنگی و پاسداشت این فرهنگ پرداخت. در غیر این صورت، شاهد رفتاری دوگانه و مخالف با قانون اساسی خواهیم بود.
رحیمی ضمن بیان این که  برنامه های این مراکز تولید کتب آموزشی و مکمل درسی، مباحث تئوریک، تلاش جهت دستیابی به زبان کوردی معیار و مقوله آموزش همگانی را پدیده مدرن و امروزی قلمداد کرد. همچنین به برخی از موانع تدریس در حوزه آموزش از جمله فقر منابع آموزشی و درسی، ایلزدگی و لهجه‌گرایی اهالی قلم و... اشاره کرد و در پایان اذعان داشت شورای عالی این مراکز می توانند در رفع این موانع گامهایی اساسی بردارند. حاضران در این جلسه: د. بهروز جمالوندی، د. موسی امیدی، د. نورالدین رحیمی، د. علیه قیصربگی، د. طاهره اله‌دادی، فریبا جمالوندی، روح‌الله اکبری، زینب شفیعی، محمد میرزایی، علی حسین پور، معصومه فیلی، صدیقه حسینی، داریوش همتی، جمیله یارمحمدی، فرشته علیرضایی، سکینه آزادی، زهره تیژە، کلثوم منصور زاده، یاسر بابایی، محراب آقایی، محدثه رئوفی، احسان محمدرحیمی، وحید اسلامی، عباس محمدزاده.
‍ الباحث الأيلامي كامران رحيمي: ستندثر الثقافة و اللغة الكوردية في حال عدم تدريسها
في تصريح خص به وكالة"كورد بريس" أكد الباحث والمحقق "كامران رحيمي" رئيس معهد "زانست" الثقافي ومؤسس المجلس الثقافي في مدينة ايلام بشرق كوردستان بعد الأجتماع الأول للمجلس،بالرغم من  وجود عشرات الدواوين الشعرية والنصوص النثرية والقصصية في المدن والمناطق الكوردية،مايزال هناك فراغ  واهمال واضح في مجال تدريس اللغة الكوردية.
واضاف :ينبغي ان تشتمل اللغة على جميع النصوص الحقوقية والاعلامية والعلمية والشؤون السياسية والأدارية وكذلك جميع الجوانب الحياتية الأخرى ولا تقتصر على كتابة الشعر والقصة والمجالات الثقافية الاخرى. وشدد "رحيمي" على ان حق تدريس اللغات المحلية مثبت ومصادق عليه في دستور الجمهورية الأسلامية وعلينا استثمار هذا الحق الطبيعي في مجال تدريس اللغة الكوردية والمطالبة بها بشكل قانوني. ووجه رئيس معهد "زانست" الثقافي انتقادا لبعض الاراء والرؤى الضيقة بشأن تدريس الأدبيات الكوردية وقال : طبقاً لقرار المجلس الأعلى لتدوين المناهج الدراسية،جميع اساتذة المرحلة المتوسطة يمكنهم تخصيص اربع حصص اسبوعية لتدريس الأدب.  واستطرد الباحث والمحقق الأيلامي كامران رحيمي قائلا: المجلس الثقافي ومعهد زانست مجازان من قبل الدوائرالمعنية وينبغي الا يتم التعامل معهما بمزاجية وان يتم تخصيص مكان خاص ودعم مادي لهذين المؤسستين الثقافيتين لتحقيق اهدافهما الثقافية والتعليمية،وان تحقق هذا الأمر فإن مؤسسة زانست ستقوم بأنتاج مواد علمية وتعليمية وستكون نموذجا يحتذى بهما في المناطق الكوردية الأخرى،وان تم التعامل على العكس من هذا الأمر فذلك يعني ان هناك ازدواجية في التعامل وهذة مخالفة دستورية. وبين رحيمي ان احد خطط وبرامج معهد "زانست" هوانتاج المناهج الدراسية واللغوية والسعي من اجل الوصول للغة كوردية معيارية، كما عدد العوائق التي تعترض طريق تدريس اللغة الكوردية  قائلا: فقدان المناهج الدراسية الكوردية وعدم وجود مدارس مجازة لتدريس اللغة الكوردية، تعدد الآراء وعدم الانسجام في تحديد لغة كوردية معيارية في مناطق جنوب كوردستان هي اهم تلك المشاكل والعوائق التي يمكن لمعهد زانست ان تخطو نحو حلها.
#ئەنستیتو_زانست_زاگروس
#انستیتو_زانست_زاگرس
@zanist2021

زبان و فرهنگ کردی بدون آموزش باقی نخواهد ماند - ایبنا
https://www.ibna.ir/news/529080/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86-%D9%88-%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF-%DA%A9%D8%B1%D8%AF%DB%8C-%D8%A8%D8%AF%D9%88%D9%86-%D8%A2%D9%85%D9%88%D8%B2%D8%B4-%D8%A8%D8%A7%D9%82%DB%8C-%D9%86%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%87%D8%AF-%D9%85%D8%A7%D9%86%D8%AF

‍ ‍ ‍ .
ایلام حیاط خلوت همسایگان

از دوران باستان تا کنون، ایلام فعلی یعنی ضلع شمالی ایلام کهن با پایتختی انشان -که بنابر اعتقاد آیت‌الله مردوخ، نیای زبان کوردی بوده- مورد طمع، تجاوز و غارت میراث مادی و معنوی همسایگان خود نظیر آکد، بابل، آشور و... بوده‌است وجود کتیبه و بیانیه رسمی آشور بنی پال مبنی بر غارت و قتل عام ایلامیان در گل گل ملکشاهی  به عنوان چهارراه حیاتی تمدن‌ها،  موکد این نظر است و قتل عام ۲۲ هزار کورد فیلی در سرزمین باستانی خود یعنی بغداد، شرق دجله، تیسفون(خاستگاە رسمیت کوردی پهلوی در دوران ساسانی) توسط احفاد آشور(صدام) ادامه دهنده این ژینوساید است. در دوران معاصر نیز پس از رسمیت ایلام به عنوان استانی مستقل با گویش شهیر و بین‌المللی «کوردی فیلی/پهله‌ای»، مطمح نظر همسایگان و  ضبط و ثبت میرات معنوی و مادی اعم از زبانی، موسیقی، پوشاک و خوراک، ادبیات، انتساب مشاهیر و آثار باستانی به خود و... بوده‌است. به نظر می‌رسد صبر، سکوت، خوش‌بینی، تسامح تا حدودی عافیت اندیشی اهالی قلم و سکانداران اداری، این استان را به حیاط خلوتی جهت دست‌یازی به میراث این استان کرده‌است. نمونه‌های بارز آن کشف  برنزهای هشت هزار ساله در ایلام و انتساب و ثبت آن به استان همجوار، انکار یا مستحیل گویش مستقل و چند میلیونی کوردی ایلامی/ فیلی به نام ایلی در استانی دیگر و اخیرا نبش قبر اصطلاح غیرزبانشناختی و وهن‌آمیز پشتکوه و پیشکوه در زمره این دست‌یازی‌ها آگاهانه، عامدانه‌ و سازمان یافته است.
انستیتو زانست زاگروس ضمن تاکید بر مانستگی و خویشاوندی کلیه گویش‌ها و گویشوران این حوزه ذیل کوردی جنوبی/ پهلوانی، اذعان می‌دارد کلیت این میراث مشترک بوده و نباید وارثان ضمن انکار نیای مشترک در غفلت خویشاوند خود به صورت منفک به ثبت و ضبط ایلی و گویشی بپردازند. اخیرا ترانه‌ای برای اولین بار به گویش مرکزی ایلام توسط خواننده مشهور(چوپی فتاح) منتشر و در فضای مجازی مصادره به مطلوب شده‌است. هرچند کلیه گویش‌های کوردی خویشاوند و یگانه هستند اما هر کدام خصایص خاص خود را دارند که باعث بازشناسی از یکدیگر می‌شود از جمله وجود واژگانی نظیر: دوو(می‌شود)، خواستیمن(خواستیم)، چگی(رفتی) و... که موکد این نظر است. هر چند فتواهای عوام و دانش پنداری اکانت‌های مجازی و جعلی در باب گویش‌شناسی فاقد اعتبار و وجاهت علمی است اما ارجاعات اهالی تحقیق و دانشگاهیان به این گزاره‌های مصرفی و فیک، منجر به تزلزل پایگاه علم می‌شود.

‌یەکمین گورانی وە کوردی فەیلی/ ئیلامی خوەنریا
گورانیچڕ: چووپی فەتا
شێعر: تارا مستەفا

دڵت دایە وە دەریایلێ ک نەێریم
کە ئی حاڵ گەن ئیمە خوەشەو بوو
ت لە دڵداری من بێ‌بەشەو بۆت
کە دڵداری دە ئی مڵکە بەشەو بوو
چگی تا لە دەم دێوەیل ئەڕامان
کلیل ئی تیەریکانە دراری
ڕا حەسرەتمەنی ئی خاکە وشکە
بوویتە هەور و نم نم بواری
مەگەر ئیمە چە خواسیمن لە دونیا
هە ئی مڵکە ک دێریمن نەوریێ
تەمام دڵخوەشیمان دانە تاڵان
بچوو نەیلا وڵاتم بەش بکریەێ
مەگەر دوو کەوترێ کە لانەوێزە
لە قوڕن دڵ وەل جفتێ خوەشێ بوو
دڵێ ها هۆر قردگ لانەگەێ خوەێ
ئەگەر گشت ئاسمانیش وە بەشێ بوو
هەگ نووڕیتەمەو زانم چە ئۆشی ...

#پاڵەوانی_پەهڵەیی_فیلی
#ئیلامی_بەغدادی
#مەڵگشاێ
#ئەرکەوازی
#کوردەلی_صفحه_کورد
#خزڵی
#دێواڵاێ
#پەنج_سۆن
#عالیوەی
#ڕێزەوەن
#میەخاس
#بەیرەی_عەلیشەروان
#سوورەمیری
#مەڵگ_خه‌تایی
#شێروان_چەرداوڵ

#سازمان_میراث_فرهنگی
#بنیاد_ایلام_شناسی
#اداره_فرهنگ_ارشاد_اسلامی
#حوزه‌ی_هنری
#دانشگاه_ایلام
#دانشگاه_آزاد_ایلام

#دپارتمان_پێپرسی_تحقیق
#ئەنستیتو_زانست_زاگروس

@zanist2021

‍ .
🖍جامەک لێڵ

(نگاهی به زندگی و شعر جهان‌آرا خانم)

گردآوری: حجت رشیدی، عضو انستیتو زانست زاگرس ایلام
جهان‌آرا خانم، دختر ملا نشئت پاوه‌ای در سال ۱۲۷۵ در پاوه چشم به جهان گشود. خانواده وی از بزرگان و نام‌آوران عصر خود بوده‌اند. اولین معلم جهان‌آرا پدر شاعرش بود که طبع موزونش در محضر وی پرورش یافت و طبیعت زیبای پاوه نیز الهام‌بخش شعر او بود.
جهان‌آرا پس از ازدواج با پسرعمه‌اش، علی اکبرخان شرف‌الملک راهی سنندج شد. با شروع زندگی مشترک در سنندج به کتابخانه عمارت خان راه یافت و با استفاده از کتاب‌های موجود بر دانش خویش افزود.
جهان‌آرا زندگی آرام و بی دغدغه‌ای را آغاز می‌کند، اما پس از مدتی روزگار آن روی دیگرش را به وی می‌نمایاند، همسرش علی اکبرخان، با یکی از شاهزاده‌های قاجار ازدواج کرده و از سوی حاکمیت، حاکم اردبیل شده و دیگر از همسر جوان خویش سراغی نمی‌گیرد. اینجاست که جهان‌آرا مسیر زندگی و شاعری‌اش به طور کلی تغییر یافته و دوری از یار را تاب نیاورده از آن پس به سرودن اشعاری در هجر یار پرداخته و احساسات خود را در قالب شعر بیان می‌کند. وی با سرودن اشعاری سوزناک سعی دارد خواننده را به همدردی با خویش برانگیزد.
یکی از شاخصه‌های شعر این بانوی کورد، عشق و وفاداری است که در میان اشعارش به زیباترین شکل و در قالب کلماتی زیبا و تأثیرگذار متبلور گشته است.
جهان‌آرا خانم، در سال ۱۳۲۹ در سن ۵۴ سالگی در جوانرود از دنیا رفت و در جوار پدر به خاک سپرده شد.
ابیاتی از شعر زیبای او را، که در غم هجران یار سروده‌اند، با هم می‌خوانیم:
قیبڵەم دەماخم، قیبڵەم دەماخم
نەمەندەن نیەن بەرزی دەماخم
دوور جه تو پەردەێ دەروون داخ داخم
زەنجیر تەقدیر کەردەن یاساخم
کەم‌کەم کەردەن کەم سووماێ چراخم
پەژموردەن غونچەێ گوڵاڵەێ باخم
پەڕ کەندەن کڵاف خێاتەێ دێزم
نمینەن نەرگس شەهڵاێ  هوونڕێزم
زەردەن گوڵ‌وەرەق گووناێ گوڵنارم
کەساسەن توحفەێ ماێەێ بازاڕم
تاڵەن تام دەم تاڵاو وەردەکەم
کاڵەن ئاه سەرد سیاێ دەردەکەم
لێڵەن ئاینەێ جام جەمینم
قەڵاخەن کاڵاێ باڵاێ خەمینم
ناڕەواجەن لاڵ دورج یەمانیم
بێ قوربەن گەوهەر نوقڵ نیهانیم
بێ سەێرەن سەفاێ قەوس قەشەنگم
تووز خێڵ خەم وەشتەن نه ڕەنگم
تەمام هەر جه تیر تانەێ بەدکاران
مەر حەق بزانوو چوونم وه یاران
عازیزم، یه گشت مەێنەت‌باری توون
ئێش و نێش خەم وه زامداری توون
جەفاێ بەدکاران گشت جه بوونەێ توون
تانەێ ئەغیاران گشت سەرکوونەێ توون...
ئاغەکەم، فەڵەک چمان دڵڕیشەن
سا ئەو نمازوو گوناێ من چێشەن؟!
ئەرەێ بێ خەوەر بێ باک جه ئەحواڵ
ئەرەێ تیرەنداز وه ڕۆ دانەێ لاڵ
ئەرەئ بێ ئنساف جه هۆچکەس نەپرس
ئەرەئ ساحب‌زوور جه خودا نەترس...
تا کەێ ئەسرینم ئاوپاش خاک بوو؟
تا کەێ هناسم پەخش ئەفڵاک بوو؟
تا کەێ دەرۆنم جه ئەندوو پڕ بوو؟
تا کەێ باڵینم وه هووناو تەڕ بوو؟...
خواوەند ئامان وەسێن دەردیسەر
یا نەجات یا مەرگ یا وەسڵ دڵبەر...
منبع:
ـــ کشکول شاعران اورامان، صفی‌زاده، انتشارات ناجی، ۱۳۷۰
ـــ مشاهیر پاوه، عدنان مرادی و حیدر معاذی، انتشارات آراس، ۱۳۹۶
وشەنامه:
جه: ژه، از
یاساخ: ناروا در نزد خلق، ممنوع
سووما: نیروی دید، روشنایی
خێاته: ابریشم خام
کەساس: پریشان‌حال، کساد، بی سر و بر
لێڵ: کدر، گل آلود
قەڵاخ: بی ارزش، سیاه
دورج: صندوقچه جواهرات
هوون: خون
#دپارتمان_پێپرسی_تحقیق
#ئەنستیتو_زانست_زاگروس
@zanist2021

‍ الكورد الفيليون ، الأصالة والمواطنة المهدورة

محمد جعفر صادق حيدري
إیلام / إيران
شاعر ، طالب و كاتب روائی 
عضو معهد زانست زاگروس


للكورد الفيليين معاناة متعددة الأوجه ، هم كانوا ومازالوا فئة منجزة ومتحملة وفاعلة في كل ميادين العمل والإبداع في العراق. وفي نفس الوقت فئة منسية ومهملة ومنتزعة عن أرضها ومن حقوقها الإنسانية عنوة وبقرار صادر من النظام البائد مع سبق الإصرار والترصد.
فلأنهم كورد استهدفهم النظام واقتلعهم الدكتاتور بسادية منقطعة النظير دون إن يترك لهم الحق في حمل أي جزء من مالهم وحلالهم ومنع عنهم الجنسية العراقية ليلغي انتمائهم إلى ارض تشبعت بعرق جبينهم وبطبع أصابعهم ووقع أرجلهم وبعواطفهم الحارة حرارة بغداد والمدن الجنوبية العراقية .
لذلك واجه الكوردي الفيلي جريمة مركبة مؤلفة من الترحيل والتسفير البشع إلى الحدود الإيرانية وفي المسافة إلى الحدود كان القتل والتعذيب والاهانة نصيب غالبيتهم العظمى .
وفي عام 1981 أعلنت جريدة الثورة على لسان الدكتاتور إن الكورد الفيليين (اجتثوا من ارض العراق ,لكي لايدنسوا تربة العراق وهواء العراق ودم العراق ) .
وهذه طريقة في الكلام لاتليق الابحزب البعث الذي تحول منذ بداياته إلى حزب بلا ضمير وبلا مبادئ وبلا أخلاقيات إنسانية . انه حزب لم يخرج أصلا" من رحم ارض العراق ولم يستطع غير ابتكار جرائم جديدة وطرق تعذيب تنسجم مع ساديته والأدبيات والوثائق العراقية لعام 1963 وبعد عام 1968 ولغاية سقوطه تثبت انه منسلخ عن تراث البشرية المتحضرة.
طبعا" كلام الدكتاتور ذهب مع الريح وسقط صنمه في ساحة الفردوس وكل الذين رقصوا للدكتاتور وغنوا وصفقوا وكتبوا له وحاولوا اختزال العراق كله في شخصه سقطوا معه في هاوية النسيان ومستنقع التاريخ.
عاد الكردي الفيلي إلى وطنه متمسكا" بانتمائه وعاد يصب عرق الجبين من اجل عيش رغيد وحياة كريمة واسترجع أوراق جنسيته التي يعتز بها وفرحت شوارع وإحياء بغداد والمدن الأخرى إذ لامست أجسادهم التي تكد ولا تتعب وتعطي ولا تبخل وتبدع دون انقطاع .
إما الدكتاتور وحزبه ومن معه الذين دنسوا ارض العراق وهوائه وتربته فقد لفظتهم حتى الذاكرة التي تأبى إن تكون مشحونة بمرارتهم وبشاعتهم وجرائمهم ,لان الإنسان العراقي غير متفرغ لتذكار من لايستحق إن يركن في الذاكرة فأذ أزف موعد رحيلهم فان موعد عودتهم محال .
وكما نرى في سوريا اليوم، انتهي البعث الي الأبد وسقط الدكتاتور أخيراً بعد فترة طويلة من القسوة والجريمة، وهذه نهاية كل ظالم.

#پاڵەوانی_البهلویون
#پەهلەیی_الفیلی
#پاکتاوسازی_انفال
#قه‌لامار_جینوساید
#بەغدا_البغداد
#خانەقین_الخانقین
#بەیرەی_البدرە
#کوت_الکوت
#جەسان_الجصان
#منه‌لی_المندلی
#زورواتیه_الزرباطیه

#دپارتمان_مێدیا_هونەر_سەێمرە
#ئەنستیتو_زانست_زاگروس

@zanist2021

‍ ‍ ‍ ‍ .
فرهنگ علوی‌ از ارومیه به
انستیتو زانست زاگروس

جناب سید فاخر علوی متولد ۱۳۳۹ در آذربایجان‌غربی و شهر ارومیه است، او از خاندان محتشم کوردوار و از پژوهشگران نستوه و از احفاد و نوادگان عبیدالله‌ نهری(۱۸۲۷-۱۸۸۳.م) رهبر قیام حکاری علیه عثمانی می‌باشد که پس از ده‌ها، تتبع و تکاپو چند مجلد فرهنگ لغت کوردی به زیور طبع آراسته و تقدیم آرشیو انستیتو زانست زاگروس کرده‌است:

۱. فرهنگ لغت علوی؛
مشتمل  بر ۲۱۴۰ صفحه و چهار جلد، در قطع رقعی با جلد گالینگور که محقق جهت تسهیل معادل‌یابی این فرهنگ را فارسی- کوردی تدوین و تالیف کرده‌است.

۲.فەرهەنگا عەزیز؛
مشتمل بر سەهزار صفحه در سه جلد در قطع رقعی است این فرهنگ لغت علاوه بر واژگان سایر گویش‌های کوردی، بیشتر شامل واژگان کوردی شمالی(کرمانجی) خاصه سرتاسر آذربایجان‌غربی است.

محل فروش:
ارومیه، انتشارات حسینی اصل میدان طالقانی(مرکز)، تلفن تماس:
‏ 04432352403 ‏

#دپارتمان_تحقیق_پێپرسی
#ئەنستیتو_زانست_زاگروس

#کرمانجی_کوردی
#ماکو_ماکو
#ارومیه_ورمێ
#نقدە_نەقەدە
#بوکان_بوکان
#مهاباد_مەهاباد
#پیرانشهر_خانە
#تکاب_تکاب
#شاهیندژ_شایندژ
#سردشت_زەڕدەشت
#اشنویە_شنۆ
#میاندوآب_میانداو
#خوی
#سلماس_سەلماس


#شیخ_عبیداللە_نهری|#شیخ_عبداللە_افندی|#سید_کافی_علوی|#سید_فاخر_علوی|#سید_عزیز_علوی|#شیخ_خالد_گیلانی|#سیدە_ماریە_نظامی.

Ferhenga Elevî ji Ormîyê bo Enistîto Zanisti Zagros

Hêja Seyid Faxir Elevî ji daykbûyê 1339ê ji bajarê Ormîyê li Azerbaycana Rojava, lêkolerekî mandi nenas, ji malbata kurdperwere Ubeydullah Nehrî (1827- 1883ê z) rêberê serhildana Hekarî dijî Osmanî ye ku bi xebat û mandîbûna bi dehan salan, çend derpêç ferhengên Kurdî weşandîye û bi dîyarî pêşkêşî arşîwa Enistîto Zanisti Zagros kirîye:

1- Ferhenga Elevî;
JI 2140 perran û di çar derpêçan da amade ye. Lêkolerî ev ferhenge bi Farsî-Kurdî amade kirîye.

2- Ferhenga Ezîz;
Di 3000 pernan û sê derpêçan daye. Ev ferhenge zêdetir ji peyvên Kurdîya Jorî, taybetî Azerbaycana Rojava û herwiha hindek peyvên devokên dî yên kurdî hatîye dagirtin.

Cihê firotinê:
Ormîye, Intişarati Husênî Esl, medana Taliqanî (Merkez)
Tel: +9844323524


#Kurmancî_Kurdî
#Makû
#Ormîye_Wirmê
#Nexede
#Bokan
#Mihabad
#Xanê
#Tikab
#Şahîndij
#Serdeşt
#Şino
#Mîyandav
#Selmas
#Xoy

#Şêx_Ubeydullah_Nehrî|#Şêx_Ebdullah_Efendî|#Seyid_Kafî_Elevî|#Seyid_Ezîz_Elevî|#Şêx_Xalid_Geylanî|#Seyide_Marîye_Nizamî|

Sitran:#Kanî_Wilat
Temburvan:#Şiwan_Perwer

#Dipariman_Lêkolîn_Pêpirsî
#Enistîto_Zanist_Zagros

@zanist2021

‍ ‍ .
              «پرسەنامە»
(تەسلیەت وە خوەێە و برایلمان ئە لوڕسان)

ئوستاد «مەنووچێهر نوورموحەمەدی» کە ساڵ ۱۳۲۳ ئەێ شێەر ئەڵشتر هەتە دی، ئەمر خودا کرد.
وەێ بوونە ئەنستیتو زانست زاگروس ڤە گشت نووسەرەل، شاعرەل، خوەێە و برایل لەک و لوڕمان ئەێ لورسون و گشت زاگروس تەسلیەتە مووشێ.

       ئەنستیتو زانست زاگروس

#پاکڕەوان ئوستاد مەنوچێهر، کوڕەرزائ عارف و شاعێر نوم‌دار و سەربەرز لەک، هۆەر ئاسمون ئەدبیات لەکی- گورانی؛ ملا مەنووچێهر خان کوولیڤەنە ئوو مێعمار شێعر ڤڵات سڵسڵە، موعەلم خوەش زەوق ئەدەبیات، شاعێر نوم‌دار ئەێ زاگروس نامڕاس، دڵ ڤە زون و فەرهەنگ وژ بەن بیتێ و ڤە پشتگەرمی ئەژ دونائی وژ  ئەێ شناسونن ئەدەبیات دۆڵەمەن لەکی و شێعرەل ملا مەنووچێهر کوولیڤە و ئاگادار کردن شاگردەلێ ڤە سیفاێ بێ‌ڤێنە، کارەل فرەێ کردیەسێ.

#ملامنوچهر_خان_کولیوند
#ملامەنووچێهر_خان_کوولیڤەن
#ئێڵ_کولیڤەن
#لەکسان
#لورسان
#ئەلەشتەر
#دڵفان
#دەڕێشەر
#هەرسین
#کەلاردەشت
#هلیەلان
#نۆرئاوا
#خوڕماوا

#دپارتمان_مێدیا_هونەر_سەێمرە
@zanist2021

‍ ‍ ‍ ‍ ‍ ‍ ‍ .
لەکەمیر پیرووزەێ ئەژ فیرووزئاواێ کرماشان

کەیوومەرس ئەمیری، ڤە ناز نام شاعری  «لەکەمیر» بڤەش، ڕووژنامەنووس، نووسەر، چاڵاک فەرهەنگییە کە ئە ساڵ ١٣٣٨ هوەرێن ئە ئاوایی کوڵەجوو ئە تووەێ فیرووزاوای کرماشانێ‌رە هەته دی.

پەڕتووکەل:
- سووگنامەێ پەی تۆ؛
-گوورستان ڕوچیا؛
-دیوان شێعر خەریڤە؛
-پاچایل لەکی.
...........
لەک کوردستان نام‌دیارییم
ئامووختەێ زنەێ کوردەوارییم
کوردم، لەک‌زادەم، نەوادەێ مادم
زام‌هوردەێ تیر ستەمکارییم
ڕووڵەێ فرەزان خەڵک یارسانم
مورێد پاکباختەێ ڕاسگوفتارییم
حەقیقەت ڤتن میرات دوودمانمه
بێزار ئەژ دروو و ڕیاکارییم
سەرسپردەێ حەق و حەقیقەت منم
شکەستەێ جەوز مەردمدارییم
گووڵ‌هوردەێ جەور نامەردمییم
دەس و دڵباختەێ نێک‌پندارییم
ڕووڵەێ سەرڤجاخ کەڵن قەوم لەکم
بەرد ئەر بان بەرد بەدبیارییم
ڤە نامڕاس مڵک و میرات باوانم
بوونە تەماشا غەرێڤوارییم
کورد جەفا دیدەێ ڕووژگارانم
دوشمەن نایانی و بێ‌هاماڵییم
زادە و پەرڤەردەێ کەش و کەمەرم
خووکەردەێ قەیقاج و سوارکارییم
جفتیار زەحمەتکێش ڕاێ زنگانیم
عەهد بەستەێ مەنش نێک‌ڕەفتارییم

وشەنامە:
بڤەش: بئۆش، شاعر،
ئە: دە (در)،
ئەژ: ژە، لە (از)،
هوەرێن: خوەرەیی، هەتاوی(شمسی)،
تووە: دەشت، دەڤەر(منطقه)،
رە: را، دا (در زبان کوردی پس از متمم می‌آید و مفید معنی نیست)،
هوردە: واردە، خواردگ، خواردوو،
ڤتن: وتن، گوتن،
کەڵن: گەپ، گەورە، مەزن،
نامڕاس: ناوەڕاست،
جفتیار: جوتیار (کشاورز)،
قەیقاج: چەپی چەواشە (زیگزاگ)،
هەت: هات،
پاچا: ئەفسانە (متل).
............

#کولیوەن
#جەڵالوەن
#حەسەنوەن
#گراوەن
#بێرانوەن
#یووسوەن
#عوسمانوەن
#ئازاوەخت
#زەند
#غیاسوەن
#شایوەن
#خاجەوەن
#ئادینەوەن
#باجڵوەن
#جەلیلوەن
#پایروەن
#ئەحمەدوەن

#کلیپ_ژوان_ڕەحیمی

#دپارتمان_مێدیا_هونەر_سەیمرە
#ئەنستیتو_زانست_زاگروس
@zanist2021