دلمشغولیهای فلسفی-اخلاقی

Forwarded from دژنپشت (محمود فاضلی بیرجندی)

.

سگ

 ۲۲ شهریور ۱۴۰۳
#محمود_فاضلی_بیرجندی



پیشکش به هم میهنانی ارجمند که تازه به «دژنپشت» پیوسته­‌اند.



از میان هزاران جاندار گوناگون از چرنده، پرنده و خزنده، سگ اهلی­‌ترین است و دارای صفات بسیار پسندیده، و بیشتر و زودتر از هر جاندار با آدمی خو می­‌گیرد. سگ که امروز در کوچه و خیابان و بیابان ایران رها و بی پناه می­‌گردد، با دست و پا و چشم زخمی، از کشاکش روزگار چنین شده.
سگ، یار آدمی بوده و هست. در نزدایرانیان باستان حقوق سگ بسیار بوده و خود را مکلف می­‌دانسته­‌اند حقوق او را رعایت کنند.
 
مطالب در باره فضایل این جانور مهربان و وفادار بسیار است. این جا سخنی چند آورده می­‌شود تا ارج او به یادها آورده شود. شاید آنان که سگ می­‌آزارند دریابند چه گناهی از ایشان سر می‌زند:
 
۱. سگ در زبان پهلوی و در فرس هخامنشی «اسپک» است. نام آبادی­‌هایی چون «اسپکه» در ایرانشهر، و «اسپاخ» در پیرامون بیرجند از همین واژه گرفته شده و ای بسا در زمان‌هایی که از آن بی­‌خبریم این آبادی­‌ها جای پروردن سگ­‌هایی بوده. داروی گیاهی به نام «اسفخنگور/ اسپک­‌انگور» هم که به زبان عرب «عنب­‌الکلب» است، نام اسپک دارد، یعنی انگور سگان.
 
۲. در دین ایرانی همه جانوران سودمند مورد نوازش و مهر هستند. سگ برابر با اسپ و اشتر و گاو و گوسفند دانسته شده و به نگاهداری او فرمان داده شده است.
 
۳. گواه از دینکرد:
خداوند سگ باید در سرمای زمستان برای او جای گرم و آتش فراهم کند. اگر سگی بیمار شود خداوندش باید برایش بیطار بیاورد. مراقبت در زادوولد سگ از کارهای نیک است.
 
۴. گواه از اوستا. وندیداد:
یکی از پنج گناه بزرگ آن است که کسی به سگ استخوان درشت دهد که در گلویش گیر کند یا دندانش بشکند، یا خوراک داغ دهد که پوزه­‌اش بسوزد، یا سگی را که تازه زاییده بزند یا بر او بخروشد.
 
گناه خوراک ندادن به سگ شکاری برابر است با گناه خوراک ندادن به مهمانی پارسا.
 
سزای کسی که سگ رمه را چنان بزند که جان بسپارد هشتصد تازیانه است. سزای کشتن سگ خانگی هفتصد، و سزای کشتن سگ شکاری پانصد تازیانه است.
 
اگر کسی سگ را بکشد روانش در روز پسین بنالد، و روان هیچکس به فریادش نرسد.
 
آفریدگار، سگ را غیرتمند بیافرید و هوشیار، با چیز کم خشنود است، زودرنج است، برای نگهبانی از دیگر چهارپایان می­‌جنگد، بیدار و سبک خواب است، شبگرد است، و خان و مان خداوندش را نگاهبان است. خدمتگزار است و بیگانه آزار، بازیگوش است و چون کودکان می­‌جهد.
 
۵. گواه از ارداویراف­‌نامه:
در دوزخ مردی دیدم که ددان او را می­‌دریدند. نان برایشان می­‌ریخت و نگاه نمی­‌کردند و او را می­‌دریدند. به من گفته شد که این مرد آن کس است که در زندگی خوراک از سگ دریغ می­‌کرد و سگ­‌ها را آزار می­‌داد.
 
۶. گواه از سد در:
از فروتنان کسی فروتن­‌تر از سگ نیست و نان دادن بدو ثواب دارد.
اگر سگی خفته دیدید آهسته گام بردارید تا بیدارش نکنید.
 
 
این بهری است از ارج سگ در نزد ایرانیان.
از اقوام دنیا، کسی اندازه ایرانیان به جانوران غمخواری نکرده است. مهربانی به جانداران، و به ویژه به سگ، رسم نیاکانی ماست.
 

ـ با بهره از «فرهنگ ایران باستان».
استاد ابراهیم پورداوود.


https://www.tgoop.com/dejnepesht4000

Telegram

دژنپشت

دژنپشت،
کتاب‌خانه کهن سرزمین پارس
به روزگار پارت‌ها

دهلیز نوشته‌های تاریخی #محمود_فاضلی_بیرجندی


نشانی در اینستاگرام:
mahmudfazelibirjandi

www.tgoop.com/Bekhodnotes/989

209 viewsFeb 2 at 06:05

.

سگ

 ۲۲ شهریور ۱۴۰۳
#محمود_فاضلی_بیرجندی



پیشکش به هم میهنانی ارجمند که تازه به «دژنپشت» پیوسته­‌اند.



از میان هزاران جاندار گوناگون از چرنده، پرنده و خزنده، سگ اهلی­‌ترین است و دارای صفات بسیار پسندیده، و بیشتر و زودتر از هر جاندار با آدمی خو می­‌گیرد. سگ که امروز در کوچه و خیابان و بیابان ایران رها و بی پناه می­‌گردد، با دست و پا و چشم زخمی، از کشاکش روزگار چنین شده.
سگ، یار آدمی بوده و هست. در نزدایرانیان باستان حقوق سگ بسیار بوده و خود را مکلف می­‌دانسته­‌اند حقوق او را رعایت کنند.
 
مطالب در باره فضایل این جانور مهربان و وفادار بسیار است. این جا سخنی چند آورده می­‌شود تا ارج او به یادها آورده شود. شاید آنان که سگ می­‌آزارند دریابند چه گناهی از ایشان سر می‌زند:
 
۱. سگ در زبان پهلوی و در فرس هخامنشی «اسپک» است. نام آبادی­‌هایی چون «اسپکه» در ایرانشهر، و «اسپاخ» در پیرامون بیرجند از همین واژه گرفته شده و ای بسا در زمان‌هایی که از آن بی­‌خبریم این آبادی­‌ها جای پروردن سگ­‌هایی بوده. داروی گیاهی به نام «اسفخنگور/ اسپک­‌انگور» هم که به زبان عرب «عنب­‌الکلب» است، نام اسپک دارد، یعنی انگور سگان.
 
۲. در دین ایرانی همه جانوران سودمند مورد نوازش و مهر هستند. سگ برابر با اسپ و اشتر و گاو و گوسفند دانسته شده و به نگاهداری او فرمان داده شده است.
 
۳. گواه از دینکرد:
خداوند سگ باید در سرمای زمستان برای او جای گرم و آتش فراهم کند. اگر سگی بیمار شود خداوندش باید برایش بیطار بیاورد. مراقبت در زادوولد سگ از کارهای نیک است.
 
۴. گواه از اوستا. وندیداد:
یکی از پنج گناه بزرگ آن است که کسی به سگ استخوان درشت دهد که در گلویش گیر کند یا دندانش بشکند، یا خوراک داغ دهد که پوزه­‌اش بسوزد، یا سگی را که تازه زاییده بزند یا بر او بخروشد.
 
گناه خوراک ندادن به سگ شکاری برابر است با گناه خوراک ندادن به مهمانی پارسا.
 
سزای کسی که سگ رمه را چنان بزند که جان بسپارد هشتصد تازیانه است. سزای کشتن سگ خانگی هفتصد، و سزای کشتن سگ شکاری پانصد تازیانه است.
 
اگر کسی سگ را بکشد روانش در روز پسین بنالد، و روان هیچکس به فریادش نرسد.
 
آفریدگار، سگ را غیرتمند بیافرید و هوشیار، با چیز کم خشنود است، زودرنج است، برای نگهبانی از دیگر چهارپایان می­‌جنگد، بیدار و سبک خواب است، شبگرد است، و خان و مان خداوندش را نگاهبان است. خدمتگزار است و بیگانه آزار، بازیگوش است و چون کودکان می­‌جهد.
 
۵. گواه از ارداویراف­‌نامه:
در دوزخ مردی دیدم که ددان او را می­‌دریدند. نان برایشان می­‌ریخت و نگاه نمی­‌کردند و او را می­‌دریدند. به من گفته شد که این مرد آن کس است که در زندگی خوراک از سگ دریغ می­‌کرد و سگ­‌ها را آزار می­‌داد.
 
۶. گواه از سد در:
از فروتنان کسی فروتن­‌تر از سگ نیست و نان دادن بدو ثواب دارد.
اگر سگی خفته دیدید آهسته گام بردارید تا بیدارش نکنید.
 
 
این بهری است از ارج سگ در نزد ایرانیان.
از اقوام دنیا، کسی اندازه ایرانیان به جانوران غمخواری نکرده است. مهربانی به جانداران، و به ویژه به سگ، رسم نیاکانی ماست.
 

ـ با بهره از «فرهنگ ایران باستان».
استاد ابراهیم پورداوود.


https://www.tgoop.com/dejnepesht4000

BY دلمشغولیهای فلسفی-اخلاقی