کانون کتابخــــوانی

💬 ی یا هٔ

🔺 در زبان فارسی، وقتی کلمه‌ای در نقش موصوف یا مضاف قرار می‌گیرد، ما به انتهای آن کسره اضافه می‌کنیم، که اجباری به نوشتن آن نیست. مانند «کانونِ کتابخوانی» یا «مطلبِ مفید». اما وقتی در این ترکیب‌ها کلمه اول با ه ناملفوظ تمام شود، اختلاف نظر ها آغاز می شود. برخی آن را به ه همزه دار و «لانهٔ سیمرغ»‌ می‌نویسند و برخی از نیم‌فاصله و «ی» استفاده می‌کنند و می‌نویسند «لانه‌ی سیمرغ»؛ تعدادی نیز سختگیرانه معتقدند که هم «ی» اضافه و هم کسره باید درج شوند و «لانه‌یِ سیمرغ» می‌نویسند؛ بعضی هم سادگی را ترجیح می‌دهند و به «لانه سیمرغ» اکتفا می‌کنند. اما نوشتار اصولی و درست آن چگونه است؟
🔻 در نوشته های خطی گذشته هر دو شکل «ی» بزرگ و «هٔ» دیده شده است و بنا به روایاتی به مرور زمان به علت دخالت خوشنویسان «ی بزرگ» به تدریج جای خود را به هٔ داد که همان «ی» است که کوچک شده و بالای «ه» قرار گرفته است. اما به دلیل کم سوادی بعضی از کاتبان و بعدا روی کار آمدن ماشین تایپ و عدم وجود نویسه مجزا برای این واژه به اشتباه از  «ه همزه دار» به جای آن استفاده شد.
🔺 در سال ۱۳۲۱ احمد بهمن‌یار در زمان ورودش به فرهنگستان زبان فارسی برای اولین بار پیشنهاد می‌کند که رسم الخط «ی واسط یا ی اضافه» به همان صورت ابتدایی خود یعنی به صورت «ی بزرگ» برگردد، تا شائبه همزه بودن آن از بین برود. بعد از مدتی این پیشنهاد تصویب می‌گردد و کتب درسی نیز از آن استفاده کردند و تا همین امروز نیز رایج شد.
اما فرهنگستان زبان فارسی در آخرین توصیه خود، در «دستور خط فارسی»، دوباره «ی کوچک» بر روی «ه» را به عنوان شیوه درست نگارش اعلام می‌کند:
🔻 برای کلماتِ مختوم به های غیرملفوظ، در حالتِ مضاف، از علامتِ «ء»* استفاده می‌شود: خانهٔ من، نامهٔ او
* این علامت کوتاه‌شدهٔ «ی» است.
-دستور خط فارسی/ مصوب فرهنگستان زبان و ادب فارسی، چاپ سیزدهم ۱۳۹۴، ص ۲۸

🖋 گردآورنده: محمدجواد مرادخانی

#درست‌نویسی

🌱کانــــون کتاب‌خــــوانی:
| @Book_Kanoon |

www.tgoop.com/Book_Kanoon/782

2.9K viewsedited  Jan 13 at 19:34

💬 ی یا هٔ

🔺 در زبان فارسی، وقتی کلمه‌ای در نقش موصوف یا مضاف قرار می‌گیرد، ما به انتهای آن کسره اضافه می‌کنیم، که اجباری به نوشتن آن نیست. مانند «کانونِ کتابخوانی» یا «مطلبِ مفید». اما وقتی در این ترکیب‌ها کلمه اول با ه ناملفوظ تمام شود، اختلاف نظر ها آغاز می شود. برخی آن را به ه همزه دار و «لانهٔ سیمرغ»‌ می‌نویسند و برخی از نیم‌فاصله و «ی» استفاده می‌کنند و می‌نویسند «لانه‌ی سیمرغ»؛ تعدادی نیز سختگیرانه معتقدند که هم «ی» اضافه و هم کسره باید درج شوند و «لانه‌یِ سیمرغ» می‌نویسند؛ بعضی هم سادگی را ترجیح می‌دهند و به «لانه سیمرغ» اکتفا می‌کنند. اما نوشتار اصولی و درست آن چگونه است؟
🔻 در نوشته های خطی گذشته هر دو شکل «ی» بزرگ و «هٔ» دیده شده است و بنا به روایاتی به مرور زمان به علت دخالت خوشنویسان «ی بزرگ» به تدریج جای خود را به هٔ داد که همان «ی» است که کوچک شده و بالای «ه» قرار گرفته است. اما به دلیل کم سوادی بعضی از کاتبان و بعدا روی کار آمدن ماشین تایپ و عدم وجود نویسه مجزا برای این واژه به اشتباه از  «ه همزه دار» به جای آن استفاده شد.
🔺 در سال ۱۳۲۱ احمد بهمن‌یار در زمان ورودش به فرهنگستان زبان فارسی برای اولین بار پیشنهاد می‌کند که رسم الخط «ی واسط یا ی اضافه» به همان صورت ابتدایی خود یعنی به صورت «ی بزرگ» برگردد، تا شائبه همزه بودن آن از بین برود. بعد از مدتی این پیشنهاد تصویب می‌گردد و کتب درسی نیز از آن استفاده کردند و تا همین امروز نیز رایج شد.
اما فرهنگستان زبان فارسی در آخرین توصیه خود، در «دستور خط فارسی»، دوباره «ی کوچک» بر روی «ه» را به عنوان شیوه درست نگارش اعلام می‌کند:
🔻 برای کلماتِ مختوم به های غیرملفوظ، در حالتِ مضاف، از علامتِ «ء»* استفاده می‌شود: خانهٔ من، نامهٔ او
* این علامت کوتاه‌شدهٔ «ی» است.
-دستور خط فارسی/ مصوب فرهنگستان زبان و ادب فارسی، چاپ سیزدهم ۱۳۹۴، ص ۲۸

🖋 گردآورنده: محمدجواد مرادخانی

#درست‌نویسی

🌱کانــــون کتاب‌خــــوانی:
| @Book_Kanoon |

BY کانون کتابخــــوانی