فلسفه‌‌ ورزی

✍️ آیا وجود هر نوع قانونی در یک کشور به معنای «حاکمیت قانون» است؟/ #دکتر_حمیدرضا_سعادت_نیاکی

💥حاکمیت قانون (The Rule of Law) یکی از نشانه‌های حکمرانی خوب (good governance) است. اما آیا اگر مصوباتی با طی روندی به تصویب مراجع صالح برسند و جنبۀ قانونی بیابند و اجرا هم بشوند، حاکمیت قانون محقق شده است؟

✅ گرچه روند اشاره‌شده شرط لازم حاکمیت قانون است، اما تا زمانی که قانون مصوب با حقوق بنیادین بشر و اخلاق جهانی، به‌مثابۀ شروط کافی، منطبق نباشد، نمی‌توان از «حاکمیت قانون» سخن به میان آورد (Decoste, 2002: 1006).* این مطلب در تعریف سازمان ملل متحد از «حاکمیت قانون» نیز آمده است: «قاعده‌ای کلی در حکمرانی که در آن تمامی اشخاص، مؤسسات و نهادهای عمومی و خصوصی از جمله خودِ حکومت در مقابلِ قوانین مسئول و پاسخ‌گو باشند؛ قوانینی که به‌نحوی آشکار منتشر می‌شوند، به‌گونه‌ای برابر اجرا می‌شوند و به‌نحو مستقل مورد حکم قضایی قرار می‌گیرند. قوانینی که با موازین و استانداردهای جهانیِ حقوق بشر سازگارند. همچنین، حاکمیت قانون مستلزم اقداماتی به‌منظور اطمینان از رعایت اصول برتری قانون، برابری در مقابل قانون، انصاف در اجرای قانون، تفکیک قوا، مشارکت در تصمیم‌سازی‌ها، قطعیت قانونی، دوری‌گزینی از خودسری، و شفافیت قانونی و رویه‌ای است» (UN, 2004: 4).**
بسنده‌کردن به طی یک روند شکلی به‌عنوان شرط لازم صرف، راه را برای مجازدانستن هر تجاوزی به آزادی به‌شرط آنکه از راه فرایند حقوقی اِعمال شود، مجاز می‌داند (Alder, 2002: 74- 75).***

🔍 با این توضیح، کسانی که مدعی‌اند حاکم‌کردنِ قانون برآمده از دل فلان ایدئولوژی یا بهمان دین و مذهب بر پهنۀ یک سرزمین حاکمیت قانون است، یا دربارۀ ادبیات موضوع جاهل‌اند یا فریبکارانه مرتکب مغالطه می‌شوند؛ زیرا «حاکمیت قانون» ارتباطی با «حاکمیت از طریق قانون» که هدف آن استفاده از قانون (اعم از #قانون_ظالمانه ) برای تسلط بر شهروندان و پیشبرد اهداف یک‌سویۀ حاکمیت است، ندارد (Stanford Encyclopedia of Philosophy).***

* Decoste, F. C. (2002). "Redeeming the Rule of Law". Alberta Law Review. Vol. 34 (4).
** The Rule of LAW and Transitional Justice in Conflict and Post-Conflict Societies: Report of the Secretary- General, UN SC. UN Doc. S/2004/616.
*** Alder, John (2002). General Principles of Constitutional and Administrative Law. London: Palgrave Macmillan.
**** The Rule of Law, Stanford Encyclopedia of Philosophy.

https://www.tgoop.com/DoingPhilosophy

Telegram

فلسفه‌‌ ورزی

درس‌گفتارها، مصاحبه‌ها و نوشته‌های فلسفیِ
«دکتر حمیدرضا سعادت نیاکی»
تماس با ادمین: @Doing_Philosophy بازنشر مطالب با ذکر منبع مجاز است.

www.tgoop.com/DoingPhilosophy/573

8.86K viewsDoing Philosophy, edited  Oct 19, 2022 at 06:08

✍️ آیا وجود هر نوع قانونی در یک کشور به معنای «حاکمیت قانون» است؟/ #دکتر_حمیدرضا_سعادت_نیاکی

💥حاکمیت قانون (The Rule of Law) یکی از نشانه‌های حکمرانی خوب (good governance) است. اما آیا اگر مصوباتی با طی روندی به تصویب مراجع صالح برسند و جنبۀ قانونی بیابند و اجرا هم بشوند، حاکمیت قانون محقق شده است؟

✅ گرچه روند اشاره‌شده شرط لازم حاکمیت قانون است، اما تا زمانی که قانون مصوب با حقوق بنیادین بشر و اخلاق جهانی، به‌مثابۀ شروط کافی، منطبق نباشد، نمی‌توان از «حاکمیت قانون» سخن به میان آورد (Decoste, 2002: 1006).* این مطلب در تعریف سازمان ملل متحد از «حاکمیت قانون» نیز آمده است: «قاعده‌ای کلی در حکمرانی که در آن تمامی اشخاص، مؤسسات و نهادهای عمومی و خصوصی از جمله خودِ حکومت در مقابلِ قوانین مسئول و پاسخ‌گو باشند؛ قوانینی که به‌نحوی آشکار منتشر می‌شوند، به‌گونه‌ای برابر اجرا می‌شوند و به‌نحو مستقل مورد حکم قضایی قرار می‌گیرند. قوانینی که با موازین و استانداردهای جهانیِ حقوق بشر سازگارند. همچنین، حاکمیت قانون مستلزم اقداماتی به‌منظور اطمینان از رعایت اصول برتری قانون، برابری در مقابل قانون، انصاف در اجرای قانون، تفکیک قوا، مشارکت در تصمیم‌سازی‌ها، قطعیت قانونی، دوری‌گزینی از خودسری، و شفافیت قانونی و رویه‌ای است» (UN, 2004: 4).**
بسنده‌کردن به طی یک روند شکلی به‌عنوان شرط لازم صرف، راه را برای مجازدانستن هر تجاوزی به آزادی به‌شرط آنکه از راه فرایند حقوقی اِعمال شود، مجاز می‌داند (Alder, 2002: 74- 75).***

🔍 با این توضیح، کسانی که مدعی‌اند حاکم‌کردنِ قانون برآمده از دل فلان ایدئولوژی یا بهمان دین و مذهب بر پهنۀ یک سرزمین حاکمیت قانون است، یا دربارۀ ادبیات موضوع جاهل‌اند یا فریبکارانه مرتکب مغالطه می‌شوند؛ زیرا «حاکمیت قانون» ارتباطی با «حاکمیت از طریق قانون» که هدف آن استفاده از قانون (اعم از #قانون_ظالمانه ) برای تسلط بر شهروندان و پیشبرد اهداف یک‌سویۀ حاکمیت است، ندارد (Stanford Encyclopedia of Philosophy).***

* Decoste, F. C. (2002). "Redeeming the Rule of Law". Alberta Law Review. Vol. 34 (4).
** The Rule of LAW and Transitional Justice in Conflict and Post-Conflict Societies: Report of the Secretary- General, UN SC. UN Doc. S/2004/616.
*** Alder, John (2002). General Principles of Constitutional and Administrative Law. London: Palgrave Macmillan.
**** The Rule of Law, Stanford Encyclopedia of Philosophy.

https://www.tgoop.com/DoingPhilosophy

BY فلسفه‌‌ ورزی