دانشجویان آرمان‌خواه

‍ میراث کودتا

⭕️به مناسبت ۲۸ مرداد، سال‌روز #کودتا علیه دولت ملی مصدق


۲۸ مرداد ۱۳۳۲، نقطه‌ی عطفی در تاریخ معاصر ایران است؛ لحظه‌ای تعیین‌کننده در حافظه عمومی جامعه که دوره‌ی «پیش» از این رویداد را از دوره‌ی «پس» از آن جدا می‌کند. نقطه‌ای مهم که جریان‌های قدرت را واداشته تا با جدیت تمام تلاش کنند‌ با وارونه‌نویسی و بازنویسی‌ها، روایت‌های دروغین خود را به تاریخ قالب کنند؛ به گونه‌‌ای که یک روز «قیام شاه و ملت» خوانده شد و روزی «سیلی اسلام به مصدق». با این حال چیزی که امروز عیان است، این «قیام و سیلی» توسط سرویس اطلاعات مخفی بریتانیا و سازمان سیای آمریکا طراحی و با کمک اراذل و اوباش خیابانی اجرا شد تا دولت ملی مصدق سرنگون شود و حکومت دموکراتیک را تا به امروز به امری نامحَقَق بدل کند.
هیچ‌کس نمی‌تواند به طور قطع پیش‌بینی کند، اگر دولت ملی مصدق سرنگون نمی‌شد، تاریخ پس از آن چگونه رقم می‌خورد؟ اما تاریخ پس از سرنگونی مصدق در پیش چشمانمان، تاریک و خون‌آلود رقم خورد. اکنون وظیفه‌ی ماست با تحلیل و بازخوانی درست، ورای روایت‌های واهی قدرتمندان، تاریخی که بر ما گذشته را بررسی و راه‌حل برون‌رفت از انسداد فعلی را بازیابی کنیم.
تنش مصدق با دربار بر سر اجرای واقعی «قانون مشروطه» و «سلطنت کردن شاه» و نه «حکومت کردن او» شعله‌ور شد؛ از طرفی برای قدرت‌های امپریالیستی(امریکا و انگلیس) ملی کردن نفت ایران در آن مقطع زمانی، دارای تبعات و زیان‌های غیرقابل جبران بود. اگر این نهضت در ایران پیروز می‌شد، می‌توانست به ملی شدن صنعت نفت دیگر کشورها دامن زند و منافع امپریالیست‌ها به طور جدی به خطر بیفتد. از این رو تنش دولت مصدق با این قدرت‌ها نیز آغاز شد. سیاست‌مداران انگلیسی و امریکایی به این نتیجه رسیده بودند که مصدق در مسئله ملی کردن نفت کوتاه نخواهد آمد و با طراحی استراتژی‌های آشتی‌ناپذیر منتظر انحطاط دولت مصدق و در نهایت کنار رفتن او بودند. اما برخلاف انتظار آن‌ها، دولت مصدق با پشتوانه‌ی قدرت توده‌ی مردم به فعالیت خود ادامه داد. در دوران نخست‌وزیری مصدق که اوج تنش و مشاجره برای ملی کردن نفت ایران و پر از نقشه‌ها و توطئه‌ها و دخالت‌ قدرت‌های خارجی برای سرنگونی دولت بود، نه روزنامه‌ و نشریه‌ای توقیف شد و نه کسی به دلایل واهی سیاسی، زندانی شد. امریکا و انگلیس درنهایت به این جمع‌بندی رسیدند که باید علیه دولت وقت کودتا شود. به کمک حزب توده نخستین تلاش برای کودتا در ۲۵ مرداد، شکست خورد. عملا سلطنت پهلوی از بین رفته بود، توده مردم شعار ضدسلطنت می‌دادند، شاه فرار کرده بود و زمزمه‌های تشکیل جمهوری دموکراتیک شنیده می‌شد. با این حال مصدق خود را وفادار به قانون (سلطنت مشروطه) می‌دانست. تلاش دوم برای کودتا، در ۲۸ مرداد با اشتباه اساسی مصدق مبنی بر منع برگزاری هرگونه تجمع در خیابان‌ها و رد پیشنهاد جبهه ملی و حزب توده برای تشکیل یک نیروی ملی و فراخواندن طرفداران و مسلح کردن آن‌ها در صورت لزوم، موفق واقع شد و دولت ملی مصدق را سرنگون کرد.
پس از کودتا، اپوزسیون سکولار ایران به طور کامل نابود شد. اعدام‌ها و جوخه‌های کشتار برپا شد و در نهایت همان سلطنت مشروطه‌ای هم که شاه می‌گفت مصدق به آن خیانت کرده، توسط خود شاه نابود شد.
گسست سیاسی ۲۸ مرداد، زخم عمیقی بر توده‌های مردم بر جای گذاشت که در انقلاب ۵۷ دوباره سر باز کرد. اما مبارزات ضدسلطنت این‌ بار به وسیله‌ی تنها بدیلی که شاه فضا را برای آن‌ها باز گذاشته بود یعنی روحانیت، که نماینده‌ی اسلام سیاسی بود، رهبری شد. این قشر که قبلا برای سرنگونی مصدق همراه کودتا شد، این بار در یک فضای بسته سیاسی این خلأ را پر کرد تا میراث کودتا را پاس بدارد. بی‌شک اگر آن روز شوم، رادیو با صدای کودتاچیان اعلام نمیکرد «الو الو، اینجا تهران، مصدق خائن فرار کرده است۶۵علر … مردم حسین فاطمی را تکه تکه کردند …»، تاریخ به گونه‌ای دیگر، به دست توده‌ها رقم می‌خورد.

🆔 @IUSTArmanKhah

www.tgoop.com/IUSTArmankhah/27

756 viewsAug 19, 2023 at 18:00

‍ میراث کودتا

⭕️به مناسبت ۲۸ مرداد، سال‌روز #کودتا علیه دولت ملی مصدق


۲۸ مرداد ۱۳۳۲، نقطه‌ی عطفی در تاریخ معاصر ایران است؛ لحظه‌ای تعیین‌کننده در حافظه عمومی جامعه که دوره‌ی «پیش» از این رویداد را از دوره‌ی «پس» از آن جدا می‌کند. نقطه‌ای مهم که جریان‌های قدرت را واداشته تا با جدیت تمام تلاش کنند‌ با وارونه‌نویسی و بازنویسی‌ها، روایت‌های دروغین خود را به تاریخ قالب کنند؛ به گونه‌‌ای که یک روز «قیام شاه و ملت» خوانده شد و روزی «سیلی اسلام به مصدق». با این حال چیزی که امروز عیان است، این «قیام و سیلی» توسط سرویس اطلاعات مخفی بریتانیا و سازمان سیای آمریکا طراحی و با کمک اراذل و اوباش خیابانی اجرا شد تا دولت ملی مصدق سرنگون شود و حکومت دموکراتیک را تا به امروز به امری نامحَقَق بدل کند.
هیچ‌کس نمی‌تواند به طور قطع پیش‌بینی کند، اگر دولت ملی مصدق سرنگون نمی‌شد، تاریخ پس از آن چگونه رقم می‌خورد؟ اما تاریخ پس از سرنگونی مصدق در پیش چشمانمان، تاریک و خون‌آلود رقم خورد. اکنون وظیفه‌ی ماست با تحلیل و بازخوانی درست، ورای روایت‌های واهی قدرتمندان، تاریخی که بر ما گذشته را بررسی و راه‌حل برون‌رفت از انسداد فعلی را بازیابی کنیم.
تنش مصدق با دربار بر سر اجرای واقعی «قانون مشروطه» و «سلطنت کردن شاه» و نه «حکومت کردن او» شعله‌ور شد؛ از طرفی برای قدرت‌های امپریالیستی(امریکا و انگلیس) ملی کردن نفت ایران در آن مقطع زمانی، دارای تبعات و زیان‌های غیرقابل جبران بود. اگر این نهضت در ایران پیروز می‌شد، می‌توانست به ملی شدن صنعت نفت دیگر کشورها دامن زند و منافع امپریالیست‌ها به طور جدی به خطر بیفتد. از این رو تنش دولت مصدق با این قدرت‌ها نیز آغاز شد. سیاست‌مداران انگلیسی و امریکایی به این نتیجه رسیده بودند که مصدق در مسئله ملی کردن نفت کوتاه نخواهد آمد و با طراحی استراتژی‌های آشتی‌ناپذیر منتظر انحطاط دولت مصدق و در نهایت کنار رفتن او بودند. اما برخلاف انتظار آن‌ها، دولت مصدق با پشتوانه‌ی قدرت توده‌ی مردم به فعالیت خود ادامه داد. در دوران نخست‌وزیری مصدق که اوج تنش و مشاجره برای ملی کردن نفت ایران و پر از نقشه‌ها و توطئه‌ها و دخالت‌ قدرت‌های خارجی برای سرنگونی دولت بود، نه روزنامه‌ و نشریه‌ای توقیف شد و نه کسی به دلایل واهی سیاسی، زندانی شد. امریکا و انگلیس درنهایت به این جمع‌بندی رسیدند که باید علیه دولت وقت کودتا شود. به کمک حزب توده نخستین تلاش برای کودتا در ۲۵ مرداد، شکست خورد. عملا سلطنت پهلوی از بین رفته بود، توده مردم شعار ضدسلطنت می‌دادند، شاه فرار کرده بود و زمزمه‌های تشکیل جمهوری دموکراتیک شنیده می‌شد. با این حال مصدق خود را وفادار به قانون (سلطنت مشروطه) می‌دانست. تلاش دوم برای کودتا، در ۲۸ مرداد با اشتباه اساسی مصدق مبنی بر منع برگزاری هرگونه تجمع در خیابان‌ها و رد پیشنهاد جبهه ملی و حزب توده برای تشکیل یک نیروی ملی و فراخواندن طرفداران و مسلح کردن آن‌ها در صورت لزوم، موفق واقع شد و دولت ملی مصدق را سرنگون کرد.
پس از کودتا، اپوزسیون سکولار ایران به طور کامل نابود شد. اعدام‌ها و جوخه‌های کشتار برپا شد و در نهایت همان سلطنت مشروطه‌ای هم که شاه می‌گفت مصدق به آن خیانت کرده، توسط خود شاه نابود شد.
گسست سیاسی ۲۸ مرداد، زخم عمیقی بر توده‌های مردم بر جای گذاشت که در انقلاب ۵۷ دوباره سر باز کرد. اما مبارزات ضدسلطنت این‌ بار به وسیله‌ی تنها بدیلی که شاه فضا را برای آن‌ها باز گذاشته بود یعنی روحانیت، که نماینده‌ی اسلام سیاسی بود، رهبری شد. این قشر که قبلا برای سرنگونی مصدق همراه کودتا شد، این بار در یک فضای بسته سیاسی این خلأ را پر کرد تا میراث کودتا را پاس بدارد. بی‌شک اگر آن روز شوم، رادیو با صدای کودتاچیان اعلام نمیکرد «الو الو، اینجا تهران، مصدق خائن فرار کرده است۶۵علر … مردم حسین فاطمی را تکه تکه کردند …»، تاریخ به گونه‌ای دیگر، به دست توده‌ها رقم می‌خورد.

🆔 @IUSTArmanKhah

BY دانشجویان آرمان‌خواه