نشریۀ جدال

عدالت اجتماعی یا سود شخصی...
شاید تنها در بهشت باشد که انسان نفع‌طلبی و طمع‌کاری خود را کنار نهاده و فزون‌طلبی درونی‌اش خاموش گردد. انسان بر گستره زمینی که با ماهیت حقیقی آن آشنایی ندارد سقوط کرده و هنوز هم نتوانسته شناخت صحیحی از آن بدست آورد و ناامنی، هر لحظه او را تهدید می‌کند. طبیعی است که قبل از هر چیز خود، حفظ و تقویت خود را در نظر بگیرد و بدین صورت است که خودمحوری در نهاد انسان شکل می‌گیرد. تجربه زیست هر انسانی و تجربه زیسته گذشتگان به ما می‌آموزد که هر آنکه منافع خویشتن را در الویت قرار نداده، زیان دیده و هر آنکه منافع خود را نسبت به منافع دیگران مقدم شمرده زیان کمتری شامل حال او شده است. این یک حقیقت تاریخی و عینی است. به همین جهت است که گفته‌های خلاف این را فقط در کتاب‌ها، فیلم‌ها و سخنرانی‌های پوپولیستان و خلاصه جهان ذهنیمان مشاهده نموده‌ایم و در عمل و جهان عینی، همین روال ادامه دارد. انسان‌هایی که تلاش کرده‌اند گفتار و رفتار خود را خلاف آنچه که معمول است تنظیم نمایند شکست خورده‌اند. چرا که در هر برهه تاریخی و محدوده جغرافیایی شامل افراد انگشت شماری می‌شدند. حتی در زمان‌هایی که ظلم به نهایت خود می‌رسیده و این افراد با چنین نظراتی حکم منجی را برای مردم جامعه‌ای پیدا می‌کردند تجربه نشان داده که بعد از به قدرت رسیدن نظم نوینی که وعده آن را به خلق تحت ستم می‌دادند و بهشت برینی که توصیف می‌نمودند به وقوع نپیوسته و از بیرون تنها ماکتی از آن را به نمایش گذارده‌اند. چرا که این خصیصه قدرت است که بین شخص حاکم یا الیت حاکم با توده‌ها دیواری علم می‌کند که حکومت در تصمیم گیری‌ها و قانونگذاری‌های سیاسی-اقتصادی خود عموماً طبقه حاکمه را، یعنی خود را می‌بیند و آن دیوار نقش آیینه را بازی می‌کند که تنها نمایانگر طبقه حاکمه است و پشت آن آیینه را که توده‌های مردم قرار دارند جیوه پوشانده است. با این تفاسیر اقتصاد سوسیالیستی هیچگاه در طول تاریخ به معنای واقعی آن در هیچ جامعه‌ای اجرا نشده است و نظام‌های کمونیستی برآمده در طول تاریخ که ادعای سوسیالیستی بودن داشته‌اند تنها کاریکاتورهایی از آنچه واقعاً سوسیالیسم هست و باید باشد بوده‌اند. سوسیالیسم راستین حتی برای کمونیست‌ها هم قفل است چرا که آنان نیز براستی همه را با هم و خصوصاً با خودشان برابر نمی‌دانند. این را می‌توان به طور نمونه با نگاهی ژرف به ساز و کار نظام‌‌های کمونیستی چین و کوبا و همچنین تغییر شکلی که از ابتدای کار به بعد دادند متوجه شویم. در مقابل، نظام کاپیتالیستی با همه زشتی‌ها و نقایص که آیینه تمام قد ماهیت حقیقی ناقص و نازیبای خودمان است بدون رویه ریاکارانه و پوپولیستی که از خود نشان می‌دهیم نیز هرچند برساخته جبری است که بر سرنوشت بشر تحمیل گشته، اما تداوم‌‌بخش مفهومی است که از ابتدای تاریخ جان و روح انسان‌ها را آزار داده و صیقل دهنده و شکل دهنده چیزی است که ما امروز از خود می‌بینیم و می‌نماییم. و آن حفظ، تداوم و گسترش بی‌عدالتی است. بی‌عدالتی از انسان‌ها موجوداتی خواهد ساخت که از این چیزی که هستند بیشتر غیرقابل تحمل خواهند شد. شاید اگر همین الان جای محکومان با حاکمان، جای پرولتاریا با بورژوازی، جای مظلومین با ظالمین دگرگون شود اکثریت حاکمان جدید در موقعیت اقلیت محکومان قدیم اعتراضی نداشته باشند. و قاعدتاً در مقام انتقام و عقده‌گشایی نیز برآیند. بشر هنوز نیاموخته که ظلم در هر شکل و به هر نحوش درست نیست. هرگاه کارد به استخوان خودش رسیده دادش در آمده اما در برابر سلاخی شدن دیگری واکنشی نشان نمی‌دهد. به خود تلقین می‌کند به من که ظلم نشده و اینگونه به نظم ظالمانه مشروعیت می‌بخشد. آنچه که واضح و مبرهن است آن است که جهان کنونی جهان مناسبی برای زندگی انسانی نیست و بشر کنونی نسبت به گذشتگان خود وحشی‌تر شده. این توحش وجود دارد و تمدن، پیشرفت، فناوری، تکنولوژی، علم و... نمی‌تواند منکر آن شود. مسئله آن است که فقط شکل آن فرق کرده و بشر به طرق متمدنانه و مدرن و نوآورانه‌ای توحش درونی خود را که از ذات حیوانی‌اش نشأت می‌گیرد ارضا می‌کند. گذشتگان ما بنا به نیازشان دولت‌هایی را پدید آوردند که تمرکز را بر رفع نیازهای معنوی جامعه قرار می‌دادند و فرزندانشان دولت‌هایی را به وجود آوردند که تمرکز را بر رفع نیازهای مادی قرار دادند. فارغ از آنکه انسان موجودی است دارای دو بعد که دولت باید پاسخگوی هر دو بعد او باشد و شرایط را به گونه‌ای فراهم کند که این موجود در هر دو بعد خود امکان رشد و ارتقاء را داشته باشد. بالانس برقرار نکردن بین این دو، از افراد انسان‌های بیماری می‌سازد که دیگرانی را که سعی در حفظ سلامتی خود دارند را نیز بیمار می‌کند.
فوقع ما وقع
سنگ را بردار و آیینه را بشکن
بگذار دروغی که هر دو گروه به خودشان می‌گویند فرو ریزد


✅ ابوالفضل پهالی، دانشجوی کارشناسی علوم سیاسی دانشگاه خوارزمی

www.tgoop.com/Jedal_pub/71

913 viewsedited  Dec 8, 2022 at 16:28

عدالت اجتماعی یا سود شخصی...
شاید تنها در بهشت باشد که انسان نفع‌طلبی و طمع‌کاری خود را کنار نهاده و فزون‌طلبی درونی‌اش خاموش گردد. انسان بر گستره زمینی که با ماهیت حقیقی آن آشنایی ندارد سقوط کرده و هنوز هم نتوانسته شناخت صحیحی از آن بدست آورد و ناامنی، هر لحظه او را تهدید می‌کند. طبیعی است که قبل از هر چیز خود، حفظ و تقویت خود را در نظر بگیرد و بدین صورت است که خودمحوری در نهاد انسان شکل می‌گیرد. تجربه زیست هر انسانی و تجربه زیسته گذشتگان به ما می‌آموزد که هر آنکه منافع خویشتن را در الویت قرار نداده، زیان دیده و هر آنکه منافع خود را نسبت به منافع دیگران مقدم شمرده زیان کمتری شامل حال او شده است. این یک حقیقت تاریخی و عینی است. به همین جهت است که گفته‌های خلاف این را فقط در کتاب‌ها، فیلم‌ها و سخنرانی‌های پوپولیستان و خلاصه جهان ذهنیمان مشاهده نموده‌ایم و در عمل و جهان عینی، همین روال ادامه دارد. انسان‌هایی که تلاش کرده‌اند گفتار و رفتار خود را خلاف آنچه که معمول است تنظیم نمایند شکست خورده‌اند. چرا که در هر برهه تاریخی و محدوده جغرافیایی شامل افراد انگشت شماری می‌شدند. حتی در زمان‌هایی که ظلم به نهایت خود می‌رسیده و این افراد با چنین نظراتی حکم منجی را برای مردم جامعه‌ای پیدا می‌کردند تجربه نشان داده که بعد از به قدرت رسیدن نظم نوینی که وعده آن را به خلق تحت ستم می‌دادند و بهشت برینی که توصیف می‌نمودند به وقوع نپیوسته و از بیرون تنها ماکتی از آن را به نمایش گذارده‌اند. چرا که این خصیصه قدرت است که بین شخص حاکم یا الیت حاکم با توده‌ها دیواری علم می‌کند که حکومت در تصمیم گیری‌ها و قانونگذاری‌های سیاسی-اقتصادی خود عموماً طبقه حاکمه را، یعنی خود را می‌بیند و آن دیوار نقش آیینه را بازی می‌کند که تنها نمایانگر طبقه حاکمه است و پشت آن آیینه را که توده‌های مردم قرار دارند جیوه پوشانده است. با این تفاسیر اقتصاد سوسیالیستی هیچگاه در طول تاریخ به معنای واقعی آن در هیچ جامعه‌ای اجرا نشده است و نظام‌های کمونیستی برآمده در طول تاریخ که ادعای سوسیالیستی بودن داشته‌اند تنها کاریکاتورهایی از آنچه واقعاً سوسیالیسم هست و باید باشد بوده‌اند. سوسیالیسم راستین حتی برای کمونیست‌ها هم قفل است چرا که آنان نیز براستی همه را با هم و خصوصاً با خودشان برابر نمی‌دانند. این را می‌توان به طور نمونه با نگاهی ژرف به ساز و کار نظام‌‌های کمونیستی چین و کوبا و همچنین تغییر شکلی که از ابتدای کار به بعد دادند متوجه شویم. در مقابل، نظام کاپیتالیستی با همه زشتی‌ها و نقایص که آیینه تمام قد ماهیت حقیقی ناقص و نازیبای خودمان است بدون رویه ریاکارانه و پوپولیستی که از خود نشان می‌دهیم نیز هرچند برساخته جبری است که بر سرنوشت بشر تحمیل گشته، اما تداوم‌‌بخش مفهومی است که از ابتدای تاریخ جان و روح انسان‌ها را آزار داده و صیقل دهنده و شکل دهنده چیزی است که ما امروز از خود می‌بینیم و می‌نماییم. و آن حفظ، تداوم و گسترش بی‌عدالتی است. بی‌عدالتی از انسان‌ها موجوداتی خواهد ساخت که از این چیزی که هستند بیشتر غیرقابل تحمل خواهند شد. شاید اگر همین الان جای محکومان با حاکمان، جای پرولتاریا با بورژوازی، جای مظلومین با ظالمین دگرگون شود اکثریت حاکمان جدید در موقعیت اقلیت محکومان قدیم اعتراضی نداشته باشند. و قاعدتاً در مقام انتقام و عقده‌گشایی نیز برآیند. بشر هنوز نیاموخته که ظلم در هر شکل و به هر نحوش درست نیست. هرگاه کارد به استخوان خودش رسیده دادش در آمده اما در برابر سلاخی شدن دیگری واکنشی نشان نمی‌دهد. به خود تلقین می‌کند به من که ظلم نشده و اینگونه به نظم ظالمانه مشروعیت می‌بخشد. آنچه که واضح و مبرهن است آن است که جهان کنونی جهان مناسبی برای زندگی انسانی نیست و بشر کنونی نسبت به گذشتگان خود وحشی‌تر شده. این توحش وجود دارد و تمدن، پیشرفت، فناوری، تکنولوژی، علم و... نمی‌تواند منکر آن شود. مسئله آن است که فقط شکل آن فرق کرده و بشر به طرق متمدنانه و مدرن و نوآورانه‌ای توحش درونی خود را که از ذات حیوانی‌اش نشأت می‌گیرد ارضا می‌کند. گذشتگان ما بنا به نیازشان دولت‌هایی را پدید آوردند که تمرکز را بر رفع نیازهای معنوی جامعه قرار می‌دادند و فرزندانشان دولت‌هایی را به وجود آوردند که تمرکز را بر رفع نیازهای مادی قرار دادند. فارغ از آنکه انسان موجودی است دارای دو بعد که دولت باید پاسخگوی هر دو بعد او باشد و شرایط را به گونه‌ای فراهم کند که این موجود در هر دو بعد خود امکان رشد و ارتقاء را داشته باشد. بالانس برقرار نکردن بین این دو، از افراد انسان‌های بیماری می‌سازد که دیگرانی را که سعی در حفظ سلامتی خود دارند را نیز بیمار می‌کند.
فوقع ما وقع
سنگ را بردار و آیینه را بشکن
بگذار دروغی که هر دو گروه به خودشان می‌گویند فرو ریزد


✅ ابوالفضل پهالی، دانشجوی کارشناسی علوم سیاسی دانشگاه خوارزمی

BY نشریۀ جدال