جامعه شناسی حوزه عمومی

Forwarded from Peace

       *مسأله، استقلال نهاد علم است*

✍️ اسمعیل خلیلی – بخش دوم

🖋سرنوشت علم پایه، علم کاربردی و تکنولوژی

در روند سلب استقلال، ابتدا علوم پایه مطلقا از تولید باز می‌مانند، گرچه علوم کاربردی و تکنولوژی لنگ لنگان خود را ادامه می‌دهند، اما همانها هم پس از مدّتی چنان زمینگیر می‌شوند که اقتصاد را نیز به سقوط می‌کشانند. الگوی آشکار این واقعه تجربه صنایع خودرو و نفت و گاز است؛ صنعت خودرو گرچه مستقیما وابسته به علوم پایه نیست اما عملا هیچگاه نتوانسته حتا در حد مصرف داخلی توانا باشد؛ بخشی از صنایع نفت و گاز که صنایع استراتژیک ایران کنونی هستند فقط تا اندکی پس از تحریم دچار بحران نشدند اما آثار ناتوانی نهاد علم در تأمین آنها دیگر آشکار شده است. این ناتوانی ناشی از دو علّت است، یکی فقدان یا افول علم بنیادی که پشتوانه علوم کاربردی است و دوم کاهش فزایندۀ توان علوم کاربردی طیّ سلب متداوم استقلال نهاد علم که در وقایعی مانند روندهای سهمگین مهاجرت نیز نمود می‌یابد. نمونۀ دیگر تجربه روسیه است که گرچه از عصر پتر کبیر حرکت شتابناک خود را برای تولید (و نه صرفا واردات) تکنولوژی آغاز کرده بود، با سلب استقلال نهاد علم، چنان این نهاد را بی‌کارکرد ساخت که نتوانست صنایع استراتژیک اقتصاد را پشتیبانی کند و فروپاشید.

🖋جهان توسعه‌یافته و مسألۀ علم ما

علم از ضروریّات توانایی و توسعه است، اما استراتژی همه قدرت جهانی از سده هجدهم تا کنون این بوده که ایران نباید توانا شود و توسعه بیابد؛ لذا از هرگونه بحرانی در ایران استقبال می‌کند، از هر ناترازی گرفته تا کودتا، افتادن ایران در دام ایدئولوژی‌های گوناگون، شکاف دولت و ملّت و غیره. علم از منابع بنیادی قدرت است که قرنهاست دیگر هیچ منبع اقتصادی، نظامی، سیاسی و طبیعی نمی‌تواند بدون آن، منبع قدرت بماند؛ اگر هم در کوتاه‌مدّت به دلیل نیاز یا بی‌نیازی جهانی مؤثّر باشند و قدرتی ایجاد کنند، در میان‌مدّت به ضد خود تبدیل شده و موجب ضعف خواهند شد. نبود نهاد مستقل علم در ایران، خواست هر کس که نباشد، خواست قدرت جهانی هست. در چنین شرایطی حفظ، توسعه و تعمیق استقلال نهاد علم، از ارکان ناگزیر استراتژی بقای ملّی ماست.

www.tgoop.com/MAminGhaneirad/3083

142 viewsSep 2 at 06:52

       *مسأله، استقلال نهاد علم است*

✍️ اسمعیل خلیلی – بخش دوم

🖋سرنوشت علم پایه، علم کاربردی و تکنولوژی

در روند سلب استقلال، ابتدا علوم پایه مطلقا از تولید باز می‌مانند، گرچه علوم کاربردی و تکنولوژی لنگ لنگان خود را ادامه می‌دهند، اما همانها هم پس از مدّتی چنان زمینگیر می‌شوند که اقتصاد را نیز به سقوط می‌کشانند. الگوی آشکار این واقعه تجربه صنایع خودرو و نفت و گاز است؛ صنعت خودرو گرچه مستقیما وابسته به علوم پایه نیست اما عملا هیچگاه نتوانسته حتا در حد مصرف داخلی توانا باشد؛ بخشی از صنایع نفت و گاز که صنایع استراتژیک ایران کنونی هستند فقط تا اندکی پس از تحریم دچار بحران نشدند اما آثار ناتوانی نهاد علم در تأمین آنها دیگر آشکار شده است. این ناتوانی ناشی از دو علّت است، یکی فقدان یا افول علم بنیادی که پشتوانه علوم کاربردی است و دوم کاهش فزایندۀ توان علوم کاربردی طیّ سلب متداوم استقلال نهاد علم که در وقایعی مانند روندهای سهمگین مهاجرت نیز نمود می‌یابد. نمونۀ دیگر تجربه روسیه است که گرچه از عصر پتر کبیر حرکت شتابناک خود را برای تولید (و نه صرفا واردات) تکنولوژی آغاز کرده بود، با سلب استقلال نهاد علم، چنان این نهاد را بی‌کارکرد ساخت که نتوانست صنایع استراتژیک اقتصاد را پشتیبانی کند و فروپاشید.

🖋جهان توسعه‌یافته و مسألۀ علم ما

علم از ضروریّات توانایی و توسعه است، اما استراتژی همه قدرت جهانی از سده هجدهم تا کنون این بوده که ایران نباید توانا شود و توسعه بیابد؛ لذا از هرگونه بحرانی در ایران استقبال می‌کند، از هر ناترازی گرفته تا کودتا، افتادن ایران در دام ایدئولوژی‌های گوناگون، شکاف دولت و ملّت و غیره. علم از منابع بنیادی قدرت است که قرنهاست دیگر هیچ منبع اقتصادی، نظامی، سیاسی و طبیعی نمی‌تواند بدون آن، منبع قدرت بماند؛ اگر هم در کوتاه‌مدّت به دلیل نیاز یا بی‌نیازی جهانی مؤثّر باشند و قدرتی ایجاد کنند، در میان‌مدّت به ضد خود تبدیل شده و موجب ضعف خواهند شد. نبود نهاد مستقل علم در ایران، خواست هر کس که نباشد، خواست قدرت جهانی هست. در چنین شرایطی حفظ، توسعه و تعمیق استقلال نهاد علم، از ارکان ناگزیر استراتژی بقای ملّی ماست.

BY جامعه شناسی حوزه عمومی