زیر سقف آسمان

👆موضوع برمی‌گردد به نحوه‌ی مطلوب امر به معروف و نهی از منکر در جهان مدرن. تأسّف‌برانگیز این است که با آن‌که در چند دهه‌ی اخیر بر امر به معروف و نهی از منکر تأکید فوق‌العاده‌ای شده است، حتّا یک اثر وجود ندارد که نشان دهد پیامبر اسلام و صحابه و ائمّه در عمل چه‌گونه و با چه شیوه‌ای در عصر خود، امر به معروف و نهی از منکر را انجام داده‌اند. به‌نظر می‌رسد عمده‌ی بحث‌ها در حدِّ ذکر احادیث متوقّف است.

باری، نکته‌ی مهم این روی‌دادها این است که در جهان مدرن، نحوه‌ی لباس پوشیدن افراد و نیز دیگر مسائل شخصی آنان –خوب یا بد- جزو حقوق خصوصی آن‌ها تلقّی می‌شود و تذکّر مستقیم به افراد، به‌عنوان مداخله‌ی در حیات شخصی و تجاوز به حقوق خصوصی درک می‌گردد. در گذشته هرگز چنین درکی وجود نداشته است. عموم مردم ارزش‌ها و هنجارهای دینی را حتّا اگر درونی نکرده‌ بودند، عملاً به رسمیّت می‌شناختند و در نتیجه، انجام امر به معروف و نهی از منکر به‌نحو سنّتی مقبول می‌افتاد و مقاومت حادّی برنمی‌انگیخت. امّا مدتی است در ایران امر به معروف و نهی از منکر به‌شیوه‌ی سنّتی با مقاومت حادّ طرف گیرنده مواجه می‌شود و واکنش‌های تندی را برمی‌انگیزد. اهل تأمّل و عقلا برای تجدید نظر درباره‌ی چیزی نیازی ندارند که صدها مصداق را مشاهده و احصا کنند. همین مواردِ تاکنون رخ داده در واکنش به اجرای عملی امر به معروف و نهی از منکر، برای این‌که اهل نظر را به تجدید نظر در باب نوع فهم ما از این آموزه و نحوه‌ی اجرای آن وادارد، کافی است.

سال‌ها پیش در نتیجه‌گیری تحقیقی که برای دفتر معاونت حقوقی ریاست جمهوری انجام داده‌ام، بر هشت اصل درباره‌ی آموزه‌ی امر به معروف و نهی از منکر تأکید کرده‌ بودم. در این‌جا یک بار دیگر این اصول هشت‌گانه را با اندکی ویرایش یادآوری می‌کنم بل‌که باب بحثی گشوده شود و بهره‌ای عاید گردد. کم‌ترین فایده‌اش این است که من دیدگاه خود را در معرض نقد صاحب‌نظران قرار می‌دهم، اما چه بسا عالمان و متفکّران دینی و غیردینی نیز از منظر خاص خود بدان بیندیشد و بهره‌ی بیش‌تری حاصل آید. 👇

ادامه دارد.

حسن محدثی گیلوایی / 30 بهمن 1397

@NewHasanMohaddesi

www.tgoop.com/NewHasanMohaddesi/1494

1.2K viewsedited  Feb 19, 2019 at 07:42

👆موضوع برمی‌گردد به نحوه‌ی مطلوب امر به معروف و نهی از منکر در جهان مدرن. تأسّف‌برانگیز این است که با آن‌که در چند دهه‌ی اخیر بر امر به معروف و نهی از منکر تأکید فوق‌العاده‌ای شده است، حتّا یک اثر وجود ندارد که نشان دهد پیامبر اسلام و صحابه و ائمّه در عمل چه‌گونه و با چه شیوه‌ای در عصر خود، امر به معروف و نهی از منکر را انجام داده‌اند. به‌نظر می‌رسد عمده‌ی بحث‌ها در حدِّ ذکر احادیث متوقّف است.

باری، نکته‌ی مهم این روی‌دادها این است که در جهان مدرن، نحوه‌ی لباس پوشیدن افراد و نیز دیگر مسائل شخصی آنان –خوب یا بد- جزو حقوق خصوصی آن‌ها تلقّی می‌شود و تذکّر مستقیم به افراد، به‌عنوان مداخله‌ی در حیات شخصی و تجاوز به حقوق خصوصی درک می‌گردد. در گذشته هرگز چنین درکی وجود نداشته است. عموم مردم ارزش‌ها و هنجارهای دینی را حتّا اگر درونی نکرده‌ بودند، عملاً به رسمیّت می‌شناختند و در نتیجه، انجام امر به معروف و نهی از منکر به‌نحو سنّتی مقبول می‌افتاد و مقاومت حادّی برنمی‌انگیخت. امّا مدتی است در ایران امر به معروف و نهی از منکر به‌شیوه‌ی سنّتی با مقاومت حادّ طرف گیرنده مواجه می‌شود و واکنش‌های تندی را برمی‌انگیزد. اهل تأمّل و عقلا برای تجدید نظر درباره‌ی چیزی نیازی ندارند که صدها مصداق را مشاهده و احصا کنند. همین مواردِ تاکنون رخ داده در واکنش به اجرای عملی امر به معروف و نهی از منکر، برای این‌که اهل نظر را به تجدید نظر در باب نوع فهم ما از این آموزه و نحوه‌ی اجرای آن وادارد، کافی است.

سال‌ها پیش در نتیجه‌گیری تحقیقی که برای دفتر معاونت حقوقی ریاست جمهوری انجام داده‌ام، بر هشت اصل درباره‌ی آموزه‌ی امر به معروف و نهی از منکر تأکید کرده‌ بودم. در این‌جا یک بار دیگر این اصول هشت‌گانه را با اندکی ویرایش یادآوری می‌کنم بل‌که باب بحثی گشوده شود و بهره‌ای عاید گردد. کم‌ترین فایده‌اش این است که من دیدگاه خود را در معرض نقد صاحب‌نظران قرار می‌دهم، اما چه بسا عالمان و متفکّران دینی و غیردینی نیز از منظر خاص خود بدان بیندیشد و بهره‌ی بیش‌تری حاصل آید. 👇

ادامه دارد.

حسن محدثی گیلوایی / 30 بهمن 1397

@NewHasanMohaddesi

BY زیر سقف آسمان