tgoop.com/NewHasanMohaddesi/1503
Last Update:
👆🖌اصل پنجم: امر به معروف و نهي از منكر نوعي دعوت، تبليغ، و آگاهيبخشي است
امر به معروف و نهي از منكر دو نتيجه دارد: نتيجه‌ی آني و نتيجه‌ی آتي. نتيجه‌ی آني امر به معروف و نهي از منكر آگاهي بخشيدن و يادآوري به فرد است تا او راه صواب را از راه ضلالت تشخيص دهد و براي انجام معروف و ترك منكر ترغيب شود. براي تحقق نتيجه‌ی آني وظيفه‌ی فرد مؤمن تبليغ، ارشاد، دعوت و آگاهيبخشي است و تذكّر (يادآوري آن‌چه فراموش شده) است. نتيجه‌ی آتي امر به معروف و نهي از منكر انجام معروف و ترك منكر از سوي كسي است كه امر به معروف و نهي از منكر شده است. اين نتيجه به‌واسطه‌ی آگاهي‌اي تحقّق می‌یابد كه فرد دريافت كرده است و بر اساس دعوت و تبليغ، و تشويق و ترغيبي كه انجام شده وجود اش به سمت انجام معروف و ترك منكر ميل كرده است. آمر به معروف و ناهي از منكر فقط براي تحقّق نتيجه‌ی آني وظيفه دارد و مكلّف است، اما او نه وظيفه دارد و نه حق دارد نتيجه‌ی آتي را هم تحقّق بخشد. تحقّق نتيجه‌ی آتي بايد به‌‌صورت ارادي، آزاد و داوطلبانه روي دهد. در غير اين صورت فاقد ارزش است. امر به معروف و نهي از منكر توصيه به انجام معروف است نه اجبار به انجام آن و نهي از منكر، نهي از گناه است نه منع از گناه. علاوه بر اين، آمر به معروف و ناهي از منكر بايد به شرط «احتمال‌تأثير» نيز توجّه داشته باشد، يعني هم بايد به موقعيّتي كه در آن عمل مي‌كند و هم به ابزاري كه به وسيله‌ی آن تبليغ، ترغيب و تشويق و يادآوري انجام مي‌گيرد توجّه داشته باشد و در صورتي كه اقدام او نتيجه‌ی آني را تحقّق نمي‌بخشد، از انجام امر به معروف و نهي از منكر خودداري ورزد. به‌علاوه، او بايد توجّه داشته باشد كه فردي كه قرار است امر به معروف و نهي از منكر شود، زمينه‌‌ی پذيرش داشته باشد. انجام امر به معروف و نهي از منكر در مواقعي كه علم به عناد، فسق و فجور و پليدي فرد داريم، عملي خردمندانه نیست و شأن مؤمن را در جامعه و چه بسا نزد خود اش مي‌كاهد و مؤمن را فردي نامعقول معرفي مي‌كند و باعث تحقير مؤمن مي‌شود و اين همه، انگيزه‌هاي انجام امر به معروف و نهي از منكر را در او كاهش مي‌دهد. فرد مؤمن در جامعه نبايد غیرمنطقی و نامعقول معرّفي شود، بل‌كه می‌بایست هوشيار و زيرك و آگاه معرفی گردد و مطوب است که مردم نيز چنين تصوّري از مؤمنان داشته باشند و اگر كسي برخلاف اين عمل كند، در حقيقت به اجتماع مؤمنان زيان رسانده است. از اين‌رو، تكليف‌گرايي در انجام امر به معروف و نهي از منكر خطا و نادرست است.
🖌اصل ششم: امر به معروف و نهي از منكر با استفاده از خشونت و قوّه‌‌ی قهريه، خود يك منكر بزرگ است
عمل دين‌دارانه، عملي است از روي اراده و اختيار و داوطلبانه. به‌‌عبارت ديگر، دين‌داريِ از سر اجبار، دين‌داري نيست، و در نزد خداوند نيز فاقد ارزش است. هم‌چنان كه اگر كسي مجبور به قتل ديگري شود قاتل نيست. آن‌‌كه مجبور به رعايت آداب و هنجارهاي ديني نيز شود مؤمن نيست. علاوه بر اين، استفاده از خشونت نه تنها مؤمن نمي‌پرورد بل‌كه كافران را كافرتر و مؤمنان را بي‌ايمان‌تر مي‌كند. مؤمنان نيز ممكن است گناهان صغيره و كبيره انجام دهند. نبايد انتظار داشت جامعه از گناه پاك شود. اين انتظار اساساً انتظار باطلي است. مطابق تعريفی كه قرآن از انسان مي‌دهد، انسان معصيت‌‌كار، طاغي، ظلوم و جهول و ناسپاس است. برخی از آیات قرآن با خطاب به مؤمنان آغاز می‌شود و خداوند در این خطاب‌ها به مؤمنان تذکّر می‌دهد که برخی گناهان را انجام ندهند. یا ایها الذین آمنوا انما الخمر و المیسر و الانصاب و الازلم رجس من عمل الشیطن فاجتنبوه لعلکم تفلحون ("ای کسانی که ایمان آورده‌اید، شراب و قمار و بتها و تیرهای قرعه پلیدند [و] از عمل شیطانند. پس، از آنها دوری گزینید، باشد که رستگار شوید") (آیه‌ی 90 سوره‌ی مائده، ترجمه‌ی فولادوند). گفته می‌شود این آیات در سال نهم هجرت یعنی یک‌سال قبل از رحلت پیامبر نازل شده‌اند. معنی‌اش این است که برخی از مؤمنان حتّا در سال‌های آخر عمر پیامبر چنین گناهانی را انجام می‌داده‌اند. پرسشی که در آیه‌ی 91 سوره‌ی مائده از این مؤمنان گناه‌کار پرسیده می‌شود، مؤیّد این امر است: "همانا شیطان می‌خواهد با شراب و قمار، میان شما دشمنی و کینه ایجاد کند، و شما را از یاد خدا و از نماز باز دارد. پس آیا شما دست برمی‌دارید؟" (آیه‌ی 91 سوره‌ی مائده، ترجمه‌ی فولادوند).
👇
حسن محدثی گیلوایی / 1 اسفند 1397
@NewHasanMohaddesi
BY زیر سقف آسمان
Share with your friend now:
tgoop.com/NewHasanMohaddesi/1503