tgoop.com/NewHasanMohaddesi/8443
Last Update:
♦️از ایده‌ی ”زوال اجتماعی‌ی فقه” تا ایده‌ی ”مرگ فقه” و ”مرگ فقها”
✍️ حسن محدثی‌ی گیلوایی
۱۷ فروردین ۱۴۰۲
مطابق اسنادی که منتشر کرده ام، دست‌کم یک دهه پیش در گفت‌وگو با حجت‌الاسلام دکتر فیرحی از زوال اجتماعی‌ی فقه سخن گفته ام. می‌دانیم که فقه مهم‌ترین دانش دینی و تاثیرگذارترین دانش دینی در جوامع مسلمان از جمله ایران بوده است. آن موقع آقای فیرحی کاملا با من مخالفت کرد و فقه را در جهان اسلام و جوامع اسلامی دانشی زوال‌ناپذیر خواند.
آن‌موقع که من به‌عنوان یک پژوهش‌گر جامعه‌شناسی‌ی دین از زوال اجتماعی‌ی فقه سخن گفتم، مورد نقد و حتا حمله‌ی افراد گوناگونی قرار گرفتم. به یاد دارم که دکتر سراج‌زاده‌ی عزیز هم‌کار ارج‌مند و بسیار دانش‌ور من در حوزه‌ی جامعه‌شناسی‌ی دین، تعبیر ”زوال اجتماعی‌ی فقه” را در یک گفت‌وگوی شفاهی مبالغه‌آمیز دانستند.
بارها گفته و نوشته ام که فقه دانشی عقب‌مانده و نیز دچار تاخر اجتماعی‌ی شدید است و کار فقه موجود عمدتا مساله‌آفرینی‌ی اجتماعی و ایجاد معضل اجتماعی است و تقابل با مدرنیزاسیون یکی از بدترین تاثیرات اجتماعی‌ی آن بوده و سبب عقب‌مانده‌گی‌ی جوامع مسلمان از جمله ایران شده است.
متاسفانه پژوهشی که زیر نظر من تحت عنوان ”فقه شیعی و زنده‌گی‌ی تکرارناپذیر زنان مسلمان” توسط خانم شیدا قلی‌زاده‌ی مجاوری انجام گرفته، اجازه‌ی انتشار نگرفته هست.
اکنون برایم بسیار جالب توجه است که آقای کاظم استادی تعابیر بسیار افراطی‌تری را در باره‌ی فقه شیعی به‌کار برده اند و از مرگ فقه و مرگ فقیه سخن گفته اند. اختلاف معانی‌ی این تعابیر برای مخاطبان فرهیخته روشن است و شاید توضیح من توضیح واضحات به‌نظر برسد.
وقتی از زوال اجتماعی فقه سخن می‌گوییم معنایش این است که فقه مکانت و اعتبار خود را در میان مردم از دست می‌دهد و دیگر تاثیرگذاری‌ی اجتماعی‌اش به حداقل می‌رسد. در نتیجه، فقیه نیز جای‌گاه اجتماعی‌ی بسیار نیرومند خویش را از دست می‌دهد. زوال اجتماعی، به معنای زوال همه‌جانبه‌ی فقه حتا نیست. اما آقای کاظم استادی از مرگ تمامیت فقه و نیز از مرگ فقیه سخن گفته اند و نه فقط از زوال یک ساحت از فقه یا حتا زوال فقه. ایشان از مرگ فقه و در واقع پایان فقه سخن گفته اند.
جالب این است که در طی‌ی قرن‌ها در جوامع مسلمان، فقیه نیرومندترین نیروی فرهنگی بوده است.
چنان‌که پیش از این نیز بارها گفته ام، تحول تاریخی‌ی بسیار بزرگی را در حال تجربه هستیم. نهاد اجتماعی‌ی دین که یکی از نیرومندترین نهادهای اجتماعی در تمام تاریخ ایران بوده است، برای نخستین بار در این تاریخ طولانی در حال زوال است و هر روز بیش از پیش اعتبار اجتماعی‌ی خود را در ایران از دست می‌دهد. ما در یک بزن‌گاه تاریخی بسیار مهم زیست می‌کنیم و من بسیار کنجکاو ام که وقوع این تحولات بزرگ را با چشم خود ببینم و با همه‌ی وجود ام تجربه کنم.
https://www.tgoop.com/tadbirvatoseh/4797
#فقه
#فیرحی
#سراج‌زاده
#مرگ_فقه
#مرگ_فقیه
#کاظم_استادی
#زوال_اجتماعی_فقه
@NewHasanMohaddesi
BY زیر سقف آسمان
Share with your friend now:
tgoop.com/NewHasanMohaddesi/8443