tgoop.com/ShahnamehToosi/1877
Last Update:
#شاهنامه_تاریخ_استوره‌ای
۱۰- شاهنامه را چگونه باید دریافت و چگونه گزارد!؟
یازده – روشنگری پاره‌ای «ناروشنی»ها
ز گفتار ویران نگردد جهان؛
بگوی آنچه رایت بود در نِهان!
در پی گفتارهایی پیرامون کاربرد زندآگاهی(هرمنوتیک) در دریافت(فهم) و گزارش (تفسیر) شاهنامه، بویژه در پی سخن از «نسبی بودن همه دریافت‌ها و گزارش‌ها» و «رخ دادن بخش بزرگ دریافت در ناخودآگاه» (اینجا) ، دوستانی در انجمن‌ها نگرانی خود را از این که این روی‌داد (فهم در ناخودآگاه) به «تفسیر به رای» و «گوناگونی برداشت»ها بینجامد نوشتند و این خامه را به روشن کردن پاره‌ای پوشیدگی(ابهام)ها برانگیختند!
در این راستا، چند یادآوری:
1- علوم تجربی، در پی بازگفت(تبیینExplanation) زاستار(طبیعت) و علوم انسانی، خواهان دریافت(فهم Undrestsnding) رازهای نهفته در رویدادها و کنشهای آدمی -با همه پیچیدگی‌هایش- است! پیچیدگی‌هایی همچون باورها و ارزش‌ها و انگیزه‌ها و سُهِش(احساس)ها و...
چارچوبمندی «روش» برای رسیدن به حقیقت، در علوم انسانی به اندازه علوم تجربی رسا و بسنده نیست و چه بسا «بازدارنده» هم هست! «روش»، چیره ساختن و بارکردن(تحمیل) باورها و پندارهای بنیادگذار روش بر کرانۀ گسترده اندیشۀ جویندۀ حقیقت است!
بر این بنیاد، رسیدن به حقیقت در دریافت استوره و متن شاهنامه (هتّا در تصحیح متن!!) افزون بر دانش و روش، نیازمند «فرتاب» (کشف و شهود) نیز هست!
🕊 🕊 🕊
2- برای دریافت و واکاوی متن‌های کهن (همچون شاهنامه که آفرینش آن به هزاران سال پیش و روزگارانِ از یادرفته بازمی‌گردد!) و برای گشودن رازهای استوره‌ها باید پندار را از همان راهی گذراند که استوره خود گذشته و پرورده شده است! در این راه، افزون بر شناخت ویژگی‌های زمان، نیازمند فرتاب(کشف‌وشهود) و وخشیدن(تأویل) هستیم!
به گفته دیلتای، «متن در همان زمانی که ساخته شده دریافت(فهم) می‌شود»!
این اندریافت را وخشیدن(تأویل) می‌نامیم که زمینه بنیادین رویکرد زندآگاهانه(هرمنوتیکی) به دریافت و گزارش استوره‌ها است!
وخشیدن(تأویل) دو سویه دارد :
الف : دستوری(زبانشناختی)
ب : روانشناختی(فنی)
نیز گفته شد که این دوسویه خود چرخه‌ای می‌سازند و هریک از پی هم آن دیگری را پشتیبانی می‌کنند!
🕊 🕊 🕊
3- هرمنوتیک کلاسیک، چیره شدن بر شکاف زمانی و زمینی(مکانی) را شدنی می‌داند! پر کردن شکاف بر دوش گزارنده(مفسر) متن است که ناگزیر است زندگی ماتِن (پدیدآورنده متن/مردم هزاران سال پیش) را بشناسد و با او/آنان هم‌احساس شود! اینچنین، نه تنها دریافت متن به همان برداشتی که ماتن داشته، که «فهم متن بهتر از ماتن» هم پنداشتنی و شدنی است!
این رویکرد با یاری دانش روز در گزارش زندآگاهانه شاهنامه، شکاف زمانی هزاران ساله را پر و بسا چیزهایی از متن شاهنامه به دست می‌دهد که می‌توان پنداشت که شاید ماتن(نیاکان و فردوسی) خود درنیافته بودند!
🕊 🕊 🕊
4- هرمنوتیک فلسفی دانش نیست! فلسفه است! هرمنوتیک فلسفی خویشکاری خود را ورای هرمنوتیک کلاسیک می‌داند و در پی راهکار و رویکرد برای دریافت و گزارش متن نیست! در این شاخۀ زندآگاهی، سازوکارهای دریافت(فهم) متن بررسی و روشن می شود!
هرمنوتیک فلسفی نقش و جایگاه «پیش‌انگاره» در دریافت متن را بررسی و روشن می‌سازد که به راستی هیچ دریافتی بی «پیش‌انگاره» هستی نمی‌یابد و هیچ فهمنده و گزارنده‌ای هیچ متنی را بی هنایش(تاثیر) پذیری از پیش‌انگاره‌های خود درنمی‌یابد!
گادامر و پیروانش روشن ساخته‌اند که بیشترین دریافت(فهم) متن در ناخودآگاهِ دریابنده(فهمنده) هستی می‌گیرد!
🕊 🕊 🕊
برجسته ترین دستاورد هرمنوتیک فلسفی رواداری و تاب‌آوری گونه‌گونی برداشت‌هاست! هرگونه خشک‌اندیشی را ناروا می‌داند و پیام برجسته این فرزانش این است که:
همیشه ممکن است حق با مخالف من باشد!
🕊 🕊 🕊
این که امروزه در فضای شاهنامه پژوهی نه تنها نگرش‌ها که الگوواره‌های ذهنی گوناگونی به گفتمان گذاشته می‌شود! سرشت اندیشه و پژوهش است! هرمنوتیک فلسفی دارندگان نگرش‌ها و الگوواره ها را از پافشاری بر باورهای خویش می‌پرهیزاند و بر آن می‌دارد که به برداشتها و اندیشه‌های ناهمسو با برداشتها و اندیشه‌های خویش به چشم خواری ننگرند! همه را ارج نهند!
🕊 🕊 🕊
باورمند فرزانش هرمنوتیک فلسفی همیشه چنین می‌اندیشد که:
«من نیز همچون دیگران در بندِ پیش‌برداشت‌ها و پیش‌انگاره‌های خویشم»!!
پس:
«می تواند حق با من نباشد!»
«می تواند حق با من نباشد!»
«می تواند حق با من نباشد!»
🕊 🕊 🕊
نگارنده : سیروس حامی
تالار «رازها و نمادها و آموزه‌های شاهنامه»
https://www.tgoop.com/ShahnamehToosi
BY رازها و نمادها و آموزه‌های شاهنامه
Share with your friend now:
tgoop.com/ShahnamehToosi/1877