tgoop.com/ShahnamehToosi/2367
Last Update:
#فریدون = سه‌پاره شدن آریاییان
۲۴- #منوچهر ، نبیره یا فرزند ایرج!!؟؟
نمونه ای از دست بردن افزایندگان در شاهنامه فردوسی!👇
آ- «تاریخ ثعالبی» یا «غرر اخبار» در بخش تاریخ ایران باستان از «شاهنامه ابومنصوری» آبشخور گرفته و این همان «نامه» (=کتاب) است که فردوسی آن را از نثر به شعر در آورده است!
که این «نامه» را دست پیش آورم؛
به پیوندِ گفتارِ خویش آورم!
ب- فرتور زیر برگه‌ای از «تاریخ ثعالبی» است که به روشنی «منوچهر» را پسر ایرج و ماه‌آفرید می‌داند! پس می‌توان انگاشت که منوچهر در آبشخور فردوسی و ثعالبی (شاهنامه ابومنصوری) پسر ایرج بوده است و نیک می‌دانیم که فردوسی بسیار زینهاردارانه درونمایه شاهنامه ابومنصوری را به پیوند گفتار خویش (=شعر) آورده؛ پس نمی‌توانسته جز این بداود!
بر این بنیاد...
پ- فردوسی این رویداد را چنین سروده است:
۱. برآمد بر این نیز یکچندگاه،
شبستانِ ایرج نگه کرد شاه؛
۲. یکی خوب‌چهره پرستنده دید،
کجا نامِ او بود ماه‌آفرید.
۳. پری‌چهره را بچه بد در نهان،
از آن شاد شد شهریارِ جهان.
۴. از آن خوب‌رخ شد دلش پرامید
به کینِ پسر داد دل را نوید
۵. یکی پور زاد آن هنرمند ماه؛
چگونه!؟ سَزاوار تخت و کلاه!
روشن است که این پنج بیت همخوان و همسوی با نوشته ثعالبی و نیز برخوردار از استواری و انسجام سخن فردوسی هست و هیچ کاستی در آن دیده نمی‌شود!
از سوی دیگر...
افزایندگان با جا دادن بیتهای زیر میان بیتهای ۴ و ۵ بالا، منوچهر را از فرزندی به جایگاه نوه دختری ایرج رسانیده اند:
۱/۴- چو هنگامه‌ی زادن آمد پدید،
یکی دختر آمد ز ماه‌آفرید.
۲/۴- جهانی گرفتند پروردنش،
برآمد به ناز و بزرگی تنش.
۳/۴- مر آن ماه‌رخ را زِ سر تا به پای
تو گفتی مگر ایرج‌ستی به جای
۴/۴- چو برجست و آمدْش هنگامِ شوی،
چو پروین شدش روی و چون قیر موی،
۵/۴- نیا نامزد کرد، شویش پشنگ
بدو داد و چندی برآمد درنگ
۶/۴- بدادش بدان نامبُردارشوی،
چو یکچندگاهی برآمد بر اوی،
این‌گونه ، افزایندگان با دست بردن در سخن استاد توس، زادن منوچهر را نه از همسر ایرج(ماه‌آفرید) که از دختر ایرج وانمود کرده اند! با افزودن این بیتها به شاهنامه، «منوچهر» را به جای پسر ایرج، نوه دختری او وانموده‌اند!
نکته شایان درنگی که هرچند خود به تنهایی تعیین‌کننده نیست ولی می‌تواند نشان دیگری از سروده شدن این بیتها از سوی کسی جز استاد توس باشد این که در بیت افزوده ۴/۴ بالا، فعل«برجستن» برابر «رسیدن، بالغ شدن، آماده زناشویی شدن» به کار رفته که نمونه دیگری نه تنها در سخن فردوسی ندارد، نگارنده چنین کاربردی را در سخن دیگر سخنسرایان هم نیافته است! چنین می‌نماید که جاویدنام دهخدا و دیگر فرهنگنویسان نیز چنین کاربردی از این واژه نیافته و در واژه‌نامه‌ها نیاورده است! نسخه نویس نسخه واتیکان -گویا با دریافت این کاربرد نا بهنجار!- واژه «برجست» را با «پرورد» جایگزین کرده است!
در همین بیت نارسایی دیگری هم هست و آن این که دختر منتسب به ماه‌آفرید تنها پس از «برجستن» زیبایی‌هایی چون «روی به درخشندگی پروین» و «موی به سیاهی قیر» را به دست آورده و پیش از آن چنین زیبایی نداشته است!
از این روی، این خامه سرودن چنین بیتی از سوی فردوسی فرزانه را دور از ذهن می‌داند و برایند سخن این که بردن منوچهر از جایگاه فرزند به جایگاه نوه ایرج کار افزایندگان می‌تواند بود!
شایان یادآوری است که در پاره ای نسخه ها با افزودن دو بیت «پشنگ» برادرزاده فریدون و از تبار #جمشید دانسته شده است! و پاره ای نیز پشنگ را نره‌شیری از تخم فریدون نوشته اند!😳
در باره انگیزه این افزایش، یک گمانه، نزدیک کردن بازگفت(روایت) شاهنامه به بازگفت بندهش می‌تواند بود! در بندهش، فریدون دختر ایرج را نهان می‌دارد و تا ده پیوند از آن دختر دخترانی زاده می‌شوند و سپس «منوش خورشید به بینی» از او «منوش خوَرنر» که پدر منوچهر است! (بهار۱۵۰)
پیوست : برگه ای از غرر اخبار یا تاریخ ثعالبی
@ShahnamehToosi
BY رازها و نمادها و آموزه‌های شاهنامه
Share with your friend now:
tgoop.com/ShahnamehToosi/2367