tgoop.com/ShahnamehToosi/2966
Last Update:
#شاهنامه_تاریخ_استوره‌ای
۸- سازوکارهای «استوره‌پروری»
ش- آرزواندیشی Wishful Thinking
(بخش نخست)
سازوکار اندیشه آدمی از پیچیدگی بسیار برخوردار است! دریافت و شناخت آدمی از جهان، نه تنها از واقعیتهای عینی، که از ذهنیتهایی همچون آماج‌ها، خواسته‌ها، آرمان‌ها، آرزوها و باورهای آنان نیز هنایش می‌پذیرد.
از پدیده‌های شگرف در این زمینه «دیدن آرزومندانه Wishful Seeing» و «اندیشه آرزومندانه یا آرزواندیشی Wishful Thinking » است که نگارنده بهتر می‌داند آن را «پندار آرزومندانه Wishful Imagination» بنامد!
هرکسی دوست دارد که جهان و واقعیت بیرونی آن‌گونه باشد که دلخواه اوست! این گرایش بر دریافت و شناخت او می‌هناید و بازتاب واقعیت بیرونی با گذر از پالایۀ «آرزوها» در ذهنش از آن آرزوها رنگ می‌پذیرد. میزان این رنگ‌پذیری گاه کم و گاه بسیار است!
«آرزواندیشی» همانا سوی‌گیری و گرایش درونی آدمی است به این که واقعیتهای بیرونی را همسو و همخوان و نزدیک به خواسته‌ها و آرزوهای حود بینگارد و باور کند! هرچند گواهها و آزمایشها گویای این همسویی و همخوانی نباشد!
از این دیدگاه، «دیدن آرزومندانه» و «پندار آرزومندانه» را می‌توان در شمار لغزش‌ها یا سوگیری(Bias)های شناختی دانست!
پژوهشگران برای ارزیابی این سوی‌گیری، گروهی را نامزد کردند و به نیمی از آنان دو لیوان آب نوشاندند و به نیم دیگر یک بسته چیپس سیب‌زمینی نمکی خوراندند و سپس از هر دو گروه خواستند که دوری(فاصله) خود تا یک لیوان آب را برآورد کنند! دیده شد که گروهی که چیپس خورده و تشنه بودند، لیوان آب را نزدیک‌تر از گروه دیگر -که آب نوشیده بودند- دیدند!
«پدیده» یا بهتر بگوییم «تله» آرزواندیشی بر دریافت و شناخت آدمی از آنچه دیده یا شنیده یا بوییده یا چشیده یا بساویده می‌هناید (تاثیر می‌گذارد) و رنگ می‌پاشد و گزارش و گزین (تصمیم) و رفتار وی را خدشه‌دار می‌سازد!
کریستفر بوکر (Christopher Booker) پندار آرزومندانه را زیر سرنام «چرخۀ اوهام the fantasy cycle» چنین روشن می‌کند:
«چرخۀ اوهام»... الگویی است که در زندگی شخصی، در سیاست، در تاریخ … و در داستان‌گویی تکرار می‌شود. هنگامی که انگیزۀ ناخودآگاه ما از دست زدن به کاری، پندار آرزومندانۀ ماست، ممکن است چند صباحی -که شاید بتوان آن را «مرحلۀ رؤیا» نامید، همه چیز دلخواه به چشم آید؛ ولی چون این داستان ذهنی هرگز با واقعیت سر سازگاری نخواهد داشت، ادامۀ آن در زمان گردش مسیرِ رویدادها، به سوی ناخواسته، به «مرحلۀ ناامیدی» می‌انجامد! چون همه چیز نامطلوب می‌گردد، افزایش فشار واقعیّت، «مرحلۀ کابوس» را پیش می‌آورد که فرجام آن «انفجار به درون واقعیّت» است، و آن هنگامی است که آن توهّم سرانجام فرو می‌پاشد!
نمونه‌های «ارزواندیشی» بسیارند! «آرزواندیشی» می‌تواند به پی‌آمدهای ناگوار بینجامد! در هنگام رانندگی برآورد دوری از خودرو روبرو و شتاب بایسته برای پیشی گرفتن -چه بسیار «آرومندانه»!- رخ داده و زمینه‌ساز رویدادهای تلخ می‌شود! دانش‌آموزی که به هنگام آزمون دچار نگرانی و آسیمه‌سری باشد، پرسشها را دشوارتر از آنچه هستند میپندارد! آرزواندیشی در یک سرمایه‌گذاری و آغاز کسب و کار، مایۀ نادیده‌انگاری داده‌های نادلپذیر است که به شکست در سرمایه‌گذاری می‌انجامد! و...
فرتور پیوست نمایشگر «آرزواندیشی» کودکی است که باور دارد اسب اسباب‌بازیش درشکه او را می‌کشد!!
دنباله دارد
http://www.tgoop.com/ShahnamehToosi
👁
BY رازها و نمادها و آموزه‌های شاهنامه
Share with your friend now:
tgoop.com/ShahnamehToosi/2966