رازها و نمادها و آموزه‌های شاهنامه

📚 📚 📚

شاهنامه یک اثر نژادپرستانه نیست

شاهنامه یک حماسۀ ملی است و شما اگر ادبیات جهان را بررسی کنید، می‌بینید هر اثری که به‌عنوان حماسۀ ملی آن ملت شناخته می‌شود، طبیعتاً روایت کشمکش مردمان آن کشور با دشمنان خود است و این مسأله در شاهنامه هم هست. اما نکتۀ عجیب اینکه ما در شاهنامه اعراب، ایرانیان و ترکان را می‌بینیم که باهم روابط دوستانه‌ای دارند، ازدواج می‌کنند، دادوستد می‌کنند و ستیز و درگیری هم دارند و عجیب‌تر آنکه فردوسی همواره ویژگی مثبت دشمنان را هم در ستیزه‌ها بیان کرده همچنان‌که ویژگی منفی ایرانیان را هم آورده است. منتقدان بسیار محترمی که می‌فرمایند شاهنامه یک اثر نژادپرستانه است، بفرمایند آیا یک اثر نژادپرستانه و افراطی این گونه علیه ملت خودش حرف می‌زند و بنا بر موقعیت‌های داستانی از دشمنان تعریف می‌کند؟
اما در مورد ترکان که من در کتاب خودم حدود ۱۰۰ صفحه را به این مسأله اختصاص داده‌ام. در شاهنامه همواره از مرزهای شرق و شمال شرق، اقوامی به ایران حمله می‌کنند که در این اثر از آنها به دو تعبیر ترکان و تورانیان یاد شده است. در تاریخ واقعی هم اقوام ترک در زمان ساسانیان از مرزهای شرقی به ایران حمله می‌کردند و همواره داستان‌ها و روایت‌هایی از این نبردها در اذهان نیاکان ما بوده. به مرور در روند تدوین و مکتوب شدن روایات حماسی دو مفهوم ترک از حوزۀ تاریخ واقعی و تورانی در حوزۀ تاریخ ملی ایران درهم آمیخته و این دو مفهوم یکسان انگاشته شده است. مسألۀ دوم اینکه تورانیان و ترکان در جاهایی از زبان ایرانیان نکوهش می‌شوند و بحثی در آن نیست، اما به این هم دقت فرمایید که همین ترکان در جاهایی که موقعیت داستانی اقتضا می‌کند، ایرانیان را به بدترین شکل ممکن نکوهش می‌کنند. آیا اگر او نژادپرست بود چنین می‌کرد؟
مهراب کابلی در شاهنامه عرب‌تبار است و وقتی مطلع می‌شود دخترش رودابه می‌خواهد با زال ایرانی ازدواج کند، در آن موقعیت مقامی و داستانی که پدر آشفته است، بدون آنکه فردوسی از خود هیچ تعصبی نشان دهد، شدیدترین دشنام را از زبان او علیه ایرانیان نثار می‌کند: «گر از دشت قحطان سگ مارگیر/ شود مغ ببایدش کشتن به تیر». فردوسی ۱۵ ویژگی مثبت از تورانیان ثبت کرده که من آنها را استخراج کرده‌ام مثل خداپرستی، میهن‌دوستی، خانواده دوستی، وفاداری، پاکدامنی زنان و دختران، جنگاوری و... عجیب‌تر اینکه بیتی در شاهنامه هست که همه جا هم به آن استناد می‌کنند اما این بیت از زبان تورانیان است «اگر سر به سر تن به کشتن دهیم/ به آید که کشور به دشمن دهیم» دشمن کیست؟ ایرانیان.
اما مهم‌ترین نکته اینکه در شاهنامه، تورانیان یا ترکان، هیچ ارتباطی با آذربایجان و آذربایجانیان ندارند. جمله‌ام را تکرار می‌کنم لطفاً پس و پیش نکنید؛ در شاهنامه، تورانیان و ترکان که دشمن ایرانیان هستند و از مرزهای شمال شرقی به ایران حمله می‌کنند، هیچ ارتباطی به آذربایجانیان ندارند و آذربایجانیان مانند همۀ ایرانیان در سپاه ایران علیه ترکان و تورانیان می‌جنگند. ممکن است کسی این را دوست نداشته باشد اما این سند در شاهنامه هست.

👌 دکتر سجاد آیدنلو

آبشخور:
روزنامۀ ایران، چهارشنبه ۲۹ اردیبهشت ۱۴۰۰، ص ۱۱


https://www.tgoop.com/ShahnamehToosi

Telegram

رازها و نمادها و آموزه‌های شاهنامه

تو این را دروغ و فسانه مدان
به یکسان رَوِشنِ زمانه مدان

از او هرچه اندرخورد با خرد
دگر بر ره رمز معنی برد

این تالار بازتاب دهنده برداشت‌های گرداننده از واکاوی رازهای نهفته در ژرفای داستان‌های شاهنامه است.

گرداننده تالار : سیروس حامی
@Cyrus_Hami

www.tgoop.com/ShahnamehToosi/3099

8.3K viewsسیروس حامی, Jul 18 at 04:30

📚 📚 📚

شاهنامه یک اثر نژادپرستانه نیست

شاهنامه یک حماسۀ ملی است و شما اگر ادبیات جهان را بررسی کنید، می‌بینید هر اثری که به‌عنوان حماسۀ ملی آن ملت شناخته می‌شود، طبیعتاً روایت کشمکش مردمان آن کشور با دشمنان خود است و این مسأله در شاهنامه هم هست. اما نکتۀ عجیب اینکه ما در شاهنامه اعراب، ایرانیان و ترکان را می‌بینیم که باهم روابط دوستانه‌ای دارند، ازدواج می‌کنند، دادوستد می‌کنند و ستیز و درگیری هم دارند و عجیب‌تر آنکه فردوسی همواره ویژگی مثبت دشمنان را هم در ستیزه‌ها بیان کرده همچنان‌که ویژگی منفی ایرانیان را هم آورده است. منتقدان بسیار محترمی که می‌فرمایند شاهنامه یک اثر نژادپرستانه است، بفرمایند آیا یک اثر نژادپرستانه و افراطی این گونه علیه ملت خودش حرف می‌زند و بنا بر موقعیت‌های داستانی از دشمنان تعریف می‌کند؟
اما در مورد ترکان که من در کتاب خودم حدود ۱۰۰ صفحه را به این مسأله اختصاص داده‌ام. در شاهنامه همواره از مرزهای شرق و شمال شرق، اقوامی به ایران حمله می‌کنند که در این اثر از آنها به دو تعبیر ترکان و تورانیان یاد شده است. در تاریخ واقعی هم اقوام ترک در زمان ساسانیان از مرزهای شرقی به ایران حمله می‌کردند و همواره داستان‌ها و روایت‌هایی از این نبردها در اذهان نیاکان ما بوده. به مرور در روند تدوین و مکتوب شدن روایات حماسی دو مفهوم ترک از حوزۀ تاریخ واقعی و تورانی در حوزۀ تاریخ ملی ایران درهم آمیخته و این دو مفهوم یکسان انگاشته شده است. مسألۀ دوم اینکه تورانیان و ترکان در جاهایی از زبان ایرانیان نکوهش می‌شوند و بحثی در آن نیست، اما به این هم دقت فرمایید که همین ترکان در جاهایی که موقعیت داستانی اقتضا می‌کند، ایرانیان را به بدترین شکل ممکن نکوهش می‌کنند. آیا اگر او نژادپرست بود چنین می‌کرد؟
مهراب کابلی در شاهنامه عرب‌تبار است و وقتی مطلع می‌شود دخترش رودابه می‌خواهد با زال ایرانی ازدواج کند، در آن موقعیت مقامی و داستانی که پدر آشفته است، بدون آنکه فردوسی از خود هیچ تعصبی نشان دهد، شدیدترین دشنام را از زبان او علیه ایرانیان نثار می‌کند: «گر از دشت قحطان سگ مارگیر/ شود مغ ببایدش کشتن به تیر». فردوسی ۱۵ ویژگی مثبت از تورانیان ثبت کرده که من آنها را استخراج کرده‌ام مثل خداپرستی، میهن‌دوستی، خانواده دوستی، وفاداری، پاکدامنی زنان و دختران، جنگاوری و... عجیب‌تر اینکه بیتی در شاهنامه هست که همه جا هم به آن استناد می‌کنند اما این بیت از زبان تورانیان است «اگر سر به سر تن به کشتن دهیم/ به آید که کشور به دشمن دهیم» دشمن کیست؟ ایرانیان.
اما مهم‌ترین نکته اینکه در شاهنامه، تورانیان یا ترکان، هیچ ارتباطی با آذربایجان و آذربایجانیان ندارند. جمله‌ام را تکرار می‌کنم لطفاً پس و پیش نکنید؛ در شاهنامه، تورانیان و ترکان که دشمن ایرانیان هستند و از مرزهای شمال شرقی به ایران حمله می‌کنند، هیچ ارتباطی به آذربایجانیان ندارند و آذربایجانیان مانند همۀ ایرانیان در سپاه ایران علیه ترکان و تورانیان می‌جنگند. ممکن است کسی این را دوست نداشته باشد اما این سند در شاهنامه هست.

👌 دکتر سجاد آیدنلو

آبشخور:
روزنامۀ ایران، چهارشنبه ۲۹ اردیبهشت ۱۴۰۰، ص ۱۱


https://www.tgoop.com/ShahnamehToosi

BY رازها و نمادها و آموزه‌های شاهنامه