tgoop.com/SocialMediaResearch/45
Last Update:
هشتگ، شکلک و روزنامه‌نگاری در تلگرام
در یادداشت قبلی، با تحلیل پربازدیدترین پیام‌های تلگرام در دوران انتخابات نشان دادم که مهم‌ترین کارکرد این پیام‌رسان فوری، اطلاع‌رسانی در حوزه سیاسی است. اما تحلیل‌های صورت‌گرفته نتیجه دیگری نیز در پی داشت: تغییر استانداردهای خبرنویسی. درواقع همان‌طور که نشان دادیم، اکثر کانال‌هایی که پست‌های پربازدید را منتشر می‌کنند، کانال‌های خبری عمدتا متعلق به خبرگزاری‌های رسمی کشور هستند. به همین دلیل تحلیل پست‌های خبری که در بین پربازدیدترین پست‌ها قرار دارد، می‌تواند راهکار خوبی برای شناسایی نوع خبرنویسی در تلگرام باشد.
من در کنار تحلیل نوع خبرنویسی در تلگرام، نحوه و میزان استفاده از هشتگ‌ها، نام‌های کاربری، شکلک‌ها و لینک‌های به‌کاررفته در پست‌ها را نیز مورد مطالعه قرار دادم؛ عناصری که جزء جدایی‌ناپذیر از پست‌های تلگرامی هستند و بنابراین شناسایی الگوهای استفاده از آنها، برای تحلیل نوع خبرنویسی در تلگرام ضروری است. علاوه بر این شکل پست‌ها نیز مورد توجه بود. با توجه به اینکه هر پست، هم‌زمان می‌تواند دو شکل متفاوت را با هم تلفیق کند، شکل را در دو طبقه اولیه و ثانویه مطالعه کردم. درواقع، یک پست می‌تواند متن، عکس، ویدئو، گیف، صوت یا تلفیقی از اینها باشد. نتایج نشان داد که ٧٢ درصد شکل اولیه پست‌ها متن است و سپس عکس با ١٧ درصد قرار دارد. اما در مورد شکل ثانویه این رابطه برعکس می‌شود، ٤٨ درصد شکل ثانویه پست‌ها متن و ٥١ درصد عکس است. بنابراین بیشترین شکل پست‌ها، تلفیق متن و عکس است که عمدتا در آنها متن بر عکس برتری دارد.
عکس، چند کارکرد متفاوت در پست‌ها دارد. مهم‌ترین کارکرد عکس، حمایت‌کردن از معنای پیام است. عکس همچنین می‌تواند تنها یک عنصر تزیینی باشد. علاوه بر این، برخی عکس‌ها خودبسنده هستند (عکس‌هایی که جملاتی در آنها نوشته شده تا معنا را منتقل کند) و برخی نیز به‌عنوان سند استفاده می‌شوند مانند عکس‌نامه یا دستورالعمل. در نهایت، اسکرین‌شات‌ها قرار دارند که بخش عمده‌ای از پست‌هایی که عکس، شکل اولیه آنهاست را تشکیل می‌دهند. درواقع می‌توان گفت اسکرین‌شات، خود به نوع جدید از خبر تبدیل شده است؛ به‌ویژه اسکرین‌شات پست‌های اینستاگرام و توییتر.
شکلک نیز مانند عکس، کارکردهای مختلفی دارد. نتایج تحقیق نشان داد که در ٦٢٠ پست پربازدید، ١٠٩٢ شکلک استفاده شده (به‌طور میانگین ١,٧٦ شکلک در هر پست) است. کارکرد شکلک نیز عبارت است از: تمایزبخش، تأکیدکننده، ترغیب‌کننده، آیکونیک، تزیین‌کننده، جایگزین و ارتباطی. این تحقیق نشان داد که نوع شکلک‌های مورد استفاده با محتوای پست و نوع کانال ارتباط زیادی دارد. همچنین شکلک‌های تمایزبخش در پست‌های خبری کاربرد زیادی دارند. درواقع، این شکلک‌ها کارکرد Bullet در روزنامه‌نگاری را بر عهده دارند. این شکلک‌ها در کنار شکلک‌های تأکیدی، نقش عناصر سنتی در خبرنویسی مانند سوتیتر، میان‌تیتر و... را نیز بر عهده گرفته‌اند. شکلک‌ها در کنار هشتگ این نقش‌ها را ایفا می‌کنند. هشتگ نیز انواع مختلفی دارد که عمده‌ترین آنها معرف و تأکیدی هستند. همچنین هشتگ‌های زیادی نیز هستند که بدون هیچ هدفی استفاده می‌شوند. هشتگ برای دسته‌بندی پست‌ها در طبقات مختلف نیز استفاده می‌شود و به این ترتیب حتی می‌تواند نقشی مانند بخش‌بندی روزنامه یا مجله برای آن قائل شد.
علاوه بر این، خبرهای تلگرام دیگر تیتر ندارند. آنها همچنین اغلب از یک یا دو جمله که به‌صورت نقل قول بیان شده تشکیل شده‌اند و دیگر شرح و بسطی بر آنها نوشته نمی‌شود. در اینجا ممکن است لینکی به خبر اصلی در خبرگزاری یا سایت مرجع داده شود. البته اغلب خبرگزاری‌ها این کار را انجام می‌دهند اما کانال‌هایی که شکل‌گیری آنها ذاتا با تلگرام بوده، چنین کاری نمی‌کنند حتی اگر بعدا سایت نیز تأسیس کرده باشند. نقش عناصر سنتی خبرنویسی، مانند تیتر، سوتیتر، میان‌تیتر و حتی کارکردهایی که سبک‌های مختلف خبرنویسی مانند هرم وارونه بر عهده داشتند، حالا از طریق شکلک، هشتگ، لینک و حتی یوزرنیم ایفا می‌شود. بنابراین می‌توان گفت که همه‌جایی‌شدن تلگرام، باعث شکل‌گیری سبک جدید از خبرنویسی در ایران شده که با استانداردهای سنتی بسیار متفاوت است و شناسایی دقیق چارچوب‌های آن که می‌تواند بعدا به هنجارهایی برای روزنامه‌ها و نشریات تبدیل شود، به تحقیقات بیشتری نیاز دارد.
* این یادداشت رو شنبه 29 مهرماه در روزنامه شرق منتشر شده است.
* از این به بعد، روزهای یکشنبه هر هفته می توانید یادداشت من درباره رسانه های اجتماعی را در صفحه اخر شرق بخوانید.
https://goo.gl/2VJVvY
BY تحقیقات رسانه های اجتماعی
Share with your friend now:
tgoop.com/SocialMediaResearch/45