tgoop.com/Sociologyofsocialgroups/1767
Last Update:
📝📝« چگونگی رویارویی حاکمیت با جنبش‌های اعتراضی »/ بخش نخست
✏️جامعه از اعضای زنده و پویا در طبقات، رده‌ها و گروه‌های مختلف اجتماعی تشکیل شده است. در بسیاری از جوامع این اعضا برای رسیدن به تغییرات اجتماعی، سیاسی، اقتصادی یا فرهنگی که از نظر آنها ضروری است؛ بطور جمعی با برنامه یا بدون برنامه از پیش تعیین شده دست به اعتراضاتی برای رسیدن به تغییرات مورد نظر می‌زنند. این اعتراضات جمعی می‌تواند به سوی شکل‌گیری جنبش پیش رود و با اعتصاب، تجمع، تحصن همراه با مطالبات مشخص و تشکیل گروه‌های منسجم و مرتبط با یکدیگر همراه باشد؛ البته گاهی آشفتگی و درگیری و منازعات خشونت‌ورزانه نیز ازسوی گروهی از کنشگران یا نظام حکمرانی به این اعتراضات نفوذ خواهد یافت.
آگاهی مردم جوامع مختلف از ویژگی‌های زندگی دوران مدرن مانند حقوق شهروندی، عدالت اجتماعی، رفاه، آزادی بیان، پاسخ‌گویی و شفافیت سیاسی حاکمیت، و داشتن احساس امنیت در حوزه‌های مختلف زندگی؛ از عوامل شکل‌گیری جنبش‌های متعدد و اراده‌ی جوامع برای کنش جمعی با هدف تغییر در جهت داشتن یا حفظ و افزایش این ویژگی‌هاست.
✏️ اگر جنبش‌های اجتماعی را یک مثلث ببینیم و چگونگی پیدایش آنها، چگونگی برخورد نظام حکمرانی با آن و نیز چگونگی تداوم آن توسط کنشگران معترض جنبش را اضلاع این مثلث در نظر بگیریم، هر یک از ضلع‌ها محوری بسیار مهم است که قابلیت و شرایط تبدیل شدن جنبش به پدیده‌ی انقلاب را در درون خود نهفته داشته و می‌تواند به بروز و فعلیت آن یاری برساند یا جنبش را از تبدیل شدن به انقلاب و پیامدهای آن دور کند و بر دستیابی به تحولات آن متمرکز شود.
در واقع برخلاف تصور نظام‌های سیاسی جوامع مختلف، این تنها کنشگران جنبش‌های اجتماعی و سیاسی نیستند که در نوع دستیابی به مطالبات خویش تاثیرگذارند و تداوم و شکل جنبش از نظر گستره‌ی جغرافیایی، انبوهی جمعیت، خشونت‌ورزی یا خشونت‌پرهیزی، تبدیل شدن به شورش و انقلاب و درگیری، و سرعت و صورت‌های مختلف اعتراضات را تعیین می‌کنند؛ بلکه نوع رویارویی و کنش حاکمیت جوامع با جنبش‌های اعتراضی نیز به همان اندازه و حتی در سهمی افزون‌تر بر این عوامل و برون‌داد آنها تاثیرگذار است.
حاکمان جوامع معمولاً پس از سرکوب جنبش‌ها و کنشگران آنها، احساس پیروزی کرده و کنش‌های جمعی اعتراضی را پایان یافته می‌پندارند و این درست نقطه‌ای است که مسیر و جهت جنبش را برای آینده مشخص می‌سازد.
✏️پس از انقلاب سال ۵۷، از نخستین حرکت‌های اعتراضی، مخالفت زنان با استبداد و قوانین تبعیض آمیز جنسیتی و حجاب اجباری بود. بعد از پایان جنگ هشت ساله نیز در دورانی که به سازندگی شهرت یافت به دلیل فراغت جامعه از جنگ و سپری شدن بیش از یک دهه از تغییر نظام سیاسی، گروه‌های پراکنده‌ای از جامعه به وضعیت بد اقتصادی زندگی خود اعتراض کردند. و البته همه‌ی این اعتراضات پس از انقلاب، ماهیت جنبشی نداشته‌اند و از نظر هدف، نوع و تعداد کنشگران، مطالبات، رخداد و زمینه‌ی آغازین و گستره‌ی جغرافیایی یکسان نبوده و نیستند.
◀️ مهم‌ترین این اعتراضات عبارتند از:
🔹تجمع اعتراضی زنان در دانشکده فنی دانشگاه تهران در اسفند ۱۳۵۷ در مخالفت با استبداد و اعلام اجباری شدن حجاب که بعدها در قالب فعالیت‌های مدنی و کنش‌گری امتداد و تداوم یافت و درنهایت از دل جنبش اعتراضی موسوم به #زن‌زندگی‌آزادی به بالندگی و ظهور رسید.
🔹ماجرای کوی طلاب مشهد در سال ۱۳۷۳ و اعتراضات گروهی از اهالی منطقه‌ی محروم و کم درآمد اسلام‌شهر در نزدیکی پایتخت در سال ۱۳۷۴ آغاز شکل‌گیری اعتراضات مردمی از درون جامعه با مطالبات اقتصادی و اجتماعی بود.
🔹ماجرای کوی دانشگاه تهران سال ۱۳۷۸، ویژگی‌های نزدیک‌تری به جنبش اعتراضی داشت. هم کنشگران آن یک قشر خاص پویا و مطالبه گر بودند که جنبش دانشجویی را قوام و جانی تازه دادند و هم مطالبات مشخصی داشتند که مهم‌ترین آنها حق آزادی بیان و عدم برخورد نظامی و امنیتی با نهاد دانشگاه بود.
🔹اعتراضات گروه‌هایی از مردم به نتایج انتخابات سال ۱۳۸۸، منجر به شکل‌گیری جنبشی اعتراضی شد موسوم به جنبش سبز. کنش جمعی با مطالبات مشخص و خشونت‌پرهیز در دفاع از حق رأی و آزادی بیان و اعتراض در قالب تجمعات گسترده و تکرار شونده؛ ماهیت جنبشی سیاسی ـ اجتماعی به این اعتراضات بخشید.
🔹اعتراضات دی۱۳۹۶ و آبان ۱۳۹۸، بیشتر ماهیت پویش اعتراضی داشت که البته از گستره‌ی محدود شورش در یک منطقه فراتر رفت و مطالبات مشخص اقتصادی را هدف گرفت که درون مایه‌ای سیاسی نیز داشت.
✍️ فریبا نظری
۲۵ شهریور ۱۴۰۳
👇👇ادامه در بخش دوم👇👇
#جنبش‌های_اعتراضی
#احساس_پیروزی
#سرکوب
#آتش_پنهان
#نقش_حاکمیت
#جنبش
#انقلاب
https://www.tgoop.com/Sociologyofsocialgroups
BY جامعه‌شناسی گروه‌های اجتماعی
Share with your friend now:
tgoop.com/Sociologyofsocialgroups/1767