Бизнес-адвокат | Biznes-advokat

Қонунчилик лойиҳаси жамоатчилик муҳокамасидан ўтган ҳамда парламентда кўриб чиқлаётган бир вақтда Қумтор бўйича суд тортишувлари ҳалқаро инстанцияларга кўчди. Чўзилиб кетган тортишувлар туфайли 2016 йилда Centerra Қирғисзистон ҳукуматига даъво билан чиқди ва ечилмаган муаммо лойиҳани тўхтаётгани бўйича баёнот берди.
Ва ниҳоят томонлар келишувга эришишди ва парламент Сув кодексига ўзгартиришларни қабул қилди. Алмазбек Атамабаев ўзининг президентлиги сўнгги кунида қонун лойиҳасини имзолади.
Алмазбек Атамбаев, Қирғизистоннинг собиқ президенти:
“ Музликлар об-ҳаво сабабли эримоқда, чунки, глобал иқлим ўзгаришлари рўй бермоқда. Мен ҳужжатлари, экспертлар фикрини ўрганяпман. Каталогларни кўтардим, СССР давридаги эски маълумотларни титкиладим Қирғизистонда 6771 та музлик бор. Қонун уларнинг фақат иккитасигагина тааллуқли – бу музликлар умумий майдонининг 0,14 фоизини ташкил этади. Қумтор конини эса 23 йил аввал ўзлаштириш бошланган. Нима учун ўша вақтда масала кўтарилмаган?” – дейди Атамбаев ўзгартиришлар киритишдан бир неча кун аввал бўлиб ўтган матбуот конференциясида.
У чет эл резиденти бўлган компаниядан конни ишлатишдан келиб чиқувчи оқибатларни тугатишни талаб этиш лозимлигини қўшимча қилди.
Орадан икки йил ўтиб ҳукумат Centerra билан келишув имзолади ва 2009 йилги битимни мустаҳкамлади ҳамда экологик талабларидан воз кечди. Бунинг ўрнига инвестор 2026 йилга қадар 150 млн.доллар тўлаб бериш мажбуриятини олди.

Қумторда фавқулодда ҳолат
2019 йилнинг якунида конда навбатдаги фавқулодда ҳолат рўй берди: қазув ҳудудида музлик силжиши туфайли кўчки бўлди ва икки ишчини босиб қолди. Уларнинг мурдасини қидириш самара бермади.
Мана шундай ҳолат 2012 йилда ҳам бўлган эди, ўшанда Лисый музлигининг кўчиши ишчилар шаҳарчасига талафот етказган( яхшики, қурбонлар бўлмаган). Бу ҳодиса музликлар ҳаракати устидан кузатув тизимини ўрнатишга сабаб бўлган эди.
Кўламлироқ фалокат 1998 йилда рўй берган бўлиб, цианид калий ташиётган олтин қазиб олувчи компания юк машинаси Барскоон дарёсига ағдарилиб кетган эди. Ўша вақтда яқин орадаги қишлоқнинг 5 мингга яқин аҳолиси эвакуация қилинган. Ҳукуматга эса даъвони бекор қилиш ва маъсулиятни зиммасига олиши учун 4,54 млн.доллар тўлаб берилган.

Қирғизистон Қумторни қайтариб олмоқда

2020 йил октябрь воқеаларидан кейин ҳокимиятга Қумторни миллийлаштириш тарафдори – Садир Жапаров келди. Қирғизистонликлар у ўзининг асосий ваъдаларидан бирини қандай бажаришини кутмоқда эдилар. Аввалроқ ҳокимият ҳалқаро даъволар ҳамда олтин конини мустақил ишлата олмасликдан чўчиб, конни миллийлаштиришдан воз кечгани вазиятни янада таранглаштирди. Шу боис миллийлаштиришга чақириқлар популизм дея баҳоланди.



Янги ҳокимият 2021 йилнинг майида фаол ҳаракатларга ўтди –парламент, экология бўйича талаблар бузилган тақдирда, Вазирлар Маҳкамасига Қумторни вақтинчалик ташқи бошқарувга олиш имконини берувчи қонун лойиҳасини қабул қилди. Кейиги кунга маҳаллий суд “Қумтор год компани”дан экология талаблари бузилгани учун 3 млрд.доллардан зиёд, кейин эса яна 25 млн.доллар суғурта бадаллари бўйича қарзлар бўйича товон ундириш бўйича ажрим чиқарди.
Май ойининг ўрталарида Жогорку Кенеш давлат комиссиясининг текширув якуни бўйича “Кумтор голд компани”га ташқи бошқарувчи тайинлаш тўғрисидаги таклифини кўриб чиқишни бошлади. Йиғилишда оммага Тенгиз Болтурук таништирилди – ҳукумат уни таши бошқарувчи этиб тайинлапга қарор қилди. У ўзининг Канада инженери лицензиясига, 13 мамлакатдаги 18 та тоғ-кон лойиҳаларида ишлаш тажрибасига эга эканлиги ҳамда Садир Жапаровнинг таклиф бўйича келганлиги ҳақида гапириб берди.
2020 йил декабрида президент ташаббуси билан Болтурук Centerra директорлар кенгашида Қирғизистоннинг вакили сифатида лозим даражада маълумот олиши учун тайинланди. Шунингдек, Болтурук аввалроқ ҳукуматдагиларга Centerra билан келишувни бекор қилиш, компаниянинг собиқ менежерлари ва собиқ Бош вазирларни жавобгарликка тортиш ҳамда судга даъво киритиш таклифини ҳам бергани маълум.

www.tgoop.com/abduvohidyakubov/741

3.0K viewsFeb 12, 2023 at 13:59

Қонунчилик лойиҳаси жамоатчилик муҳокамасидан ўтган ҳамда парламентда кўриб чиқлаётган бир вақтда Қумтор бўйича суд тортишувлари ҳалқаро инстанцияларга кўчди. Чўзилиб кетган тортишувлар туфайли 2016 йилда Centerra Қирғисзистон ҳукуматига даъво билан чиқди ва ечилмаган муаммо лойиҳани тўхтаётгани бўйича баёнот берди.
Ва ниҳоят томонлар келишувга эришишди ва парламент Сув кодексига ўзгартиришларни қабул қилди. Алмазбек Атамабаев ўзининг президентлиги сўнгги кунида қонун лойиҳасини имзолади.
Алмазбек Атамбаев, Қирғизистоннинг собиқ президенти:
“ Музликлар об-ҳаво сабабли эримоқда, чунки, глобал иқлим ўзгаришлари рўй бермоқда. Мен ҳужжатлари, экспертлар фикрини ўрганяпман. Каталогларни кўтардим, СССР давридаги эски маълумотларни титкиладим Қирғизистонда 6771 та музлик бор. Қонун уларнинг фақат иккитасигагина тааллуқли – бу музликлар умумий майдонининг 0,14 фоизини ташкил этади. Қумтор конини эса 23 йил аввал ўзлаштириш бошланган. Нима учун ўша вақтда масала кўтарилмаган?” – дейди Атамбаев ўзгартиришлар киритишдан бир неча кун аввал бўлиб ўтган матбуот конференциясида.
У чет эл резиденти бўлган компаниядан конни ишлатишдан келиб чиқувчи оқибатларни тугатишни талаб этиш лозимлигини қўшимча қилди.
Орадан икки йил ўтиб ҳукумат Centerra билан келишув имзолади ва 2009 йилги битимни мустаҳкамлади ҳамда экологик талабларидан воз кечди. Бунинг ўрнига инвестор 2026 йилга қадар 150 млн.доллар тўлаб бериш мажбуриятини олди.

Қумторда фавқулодда ҳолат
2019 йилнинг якунида конда навбатдаги фавқулодда ҳолат рўй берди: қазув ҳудудида музлик силжиши туфайли кўчки бўлди ва икки ишчини босиб қолди. Уларнинг мурдасини қидириш самара бермади.
Мана шундай ҳолат 2012 йилда ҳам бўлган эди, ўшанда Лисый музлигининг кўчиши ишчилар шаҳарчасига талафот етказган( яхшики, қурбонлар бўлмаган). Бу ҳодиса музликлар ҳаракати устидан кузатув тизимини ўрнатишга сабаб бўлган эди.
Кўламлироқ фалокат 1998 йилда рўй берган бўлиб, цианид калий ташиётган олтин қазиб олувчи компания юк машинаси Барскоон дарёсига ағдарилиб кетган эди. Ўша вақтда яқин орадаги қишлоқнинг 5 мингга яқин аҳолиси эвакуация қилинган. Ҳукуматга эса даъвони бекор қилиш ва маъсулиятни зиммасига олиши учун 4,54 млн.доллар тўлаб берилган.

Қирғизистон Қумторни қайтариб олмоқда

2020 йил октябрь воқеаларидан кейин ҳокимиятга Қумторни миллийлаштириш тарафдори – Садир Жапаров келди. Қирғизистонликлар у ўзининг асосий ваъдаларидан бирини қандай бажаришини кутмоқда эдилар. Аввалроқ ҳокимият ҳалқаро даъволар ҳамда олтин конини мустақил ишлата олмасликдан чўчиб, конни миллийлаштиришдан воз кечгани вазиятни янада таранглаштирди. Шу боис миллийлаштиришга чақириқлар популизм дея баҳоланди.



Янги ҳокимият 2021 йилнинг майида фаол ҳаракатларга ўтди –парламент, экология бўйича талаблар бузилган тақдирда, Вазирлар Маҳкамасига Қумторни вақтинчалик ташқи бошқарувга олиш имконини берувчи қонун лойиҳасини қабул қилди. Кейиги кунга маҳаллий суд “Қумтор год компани”дан экология талаблари бузилгани учун 3 млрд.доллардан зиёд, кейин эса яна 25 млн.доллар суғурта бадаллари бўйича қарзлар бўйича товон ундириш бўйича ажрим чиқарди.
Май ойининг ўрталарида Жогорку Кенеш давлат комиссиясининг текширув якуни бўйича “Кумтор голд компани”га ташқи бошқарувчи тайинлаш тўғрисидаги таклифини кўриб чиқишни бошлади. Йиғилишда оммага Тенгиз Болтурук таништирилди – ҳукумат уни таши бошқарувчи этиб тайинлапга қарор қилди. У ўзининг Канада инженери лицензиясига, 13 мамлакатдаги 18 та тоғ-кон лойиҳаларида ишлаш тажрибасига эга эканлиги ҳамда Садир Жапаровнинг таклиф бўйича келганлиги ҳақида гапириб берди.
2020 йил декабрида президент ташаббуси билан Болтурук Centerra директорлар кенгашида Қирғизистоннинг вакили сифатида лозим даражада маълумот олиши учун тайинланди. Шунингдек, Болтурук аввалроқ ҳукуматдагиларга Centerra билан келишувни бекор қилиш, компаниянинг собиқ менежерлари ва собиқ Бош вазирларни жавобгарликка тортиш ҳамда судга даъво киритиш таклифини ҳам бергани маълум.

BY Бизнес-адвокат | Biznes-advokat