📚 Мерос олишда эрнинг(хотиннинг) ҳуқуқи

🔑 Асосий жиҳатлар:
• Эрнинг (хотиннинг) мерос олишдаги ҳуқуқи унинг никоҳда бўлиб, биргаликда орттирилган мол-мулк ҳуқуқига дахл қилмайди.
• Никоҳда орттирилган мол-мулкнинг 1/2 қисми ҳаёт эрга (хотинга) тегишли.
• Агар никоҳ давомида мол-мулк тақсимланиши бўйича келишув тузилган бўлса, улуш келишувга биноан белгиланади.

💼 Билиш муҳим:
1. Ҳаёт эрнинг (хотин) нинг ўз улушига бўлган ҳуқуқи тўғрисидаги гувоҳномани олиши мумкин (лекин мажбур эмас).
2. Вафот этган эрнинг (хотин) нинг улуши барча меросхўрлар, жумладан, ҳаёт турмуш ўртоғи томонидан мерос қилинади.

📝 Рўйхатдан ўтказиш тартиби:
• Нотариус умумий мулкдаги улушга бўлган ҳуқуқ тўғрисидаги гувоҳномани беради.
• Меросхўрларнинг аризаси ва ҳаёт эрнинг (хотин) нинг розилиги билан умумий мулкда вафот этган шахснинг улуши белгиланиши мумкин.

⚖️ Ҳуқуқий жиҳатлар:
• Ҳаёт эрнинг (хотин) нинг ҳуқуқлари бошқа меросхўрларнинг фикридан мустақилдир.
• Ажрашишда:
- Собиқ эр (хотин) никоҳда орттирилган мол-мулкдаги улуш ҳуқуқини сақлаб қолади.
- Бироқ, собиқ эр (хотин) вафот этганидан кейин унинг меросхўрлик ҳуқуқини йўқотади.

💡 Мисол:
Эр -хотин никоҳда уй сотиб олган. Эр вафот этганидан кейин:
1. Хотин уйнинг 1/2 улушига, яъни қўшма мол-мулк сифатида эга.
2. Уйнинг қолган 1/2 улуши (эрнинг улуши) умумий қоидалар бўйича мерос қилинади.
3. Хотин бошқа меросхўрлар билан тенг шароитда эрнинг улушини мерос қилиши мумкин.

#мерос

👨🏼‍🦳👧🏻 Мерос қолдирувчининг меҳнатга қобилиятсиз боқимлари: мерос олиш ҳуқуқига кимлар эга?

Қонун бўйича меросхўрлар қаторига боқимлар киради. Қуйида қандай шахслар мерос олиш учун боқим сифатида тан олиниши мумкинлигини кўриб чиқамиз:

1) 🏠 Мерос қолдирувчининг вафотига қадар камида бир йил унинг қарамоғида бўлган ва у билан биргаликда яшаган меҳнатга қобилиятсиз бўлса, қонун бўйича мерос олувчи шахслар қаторида (масалан, фарзандлар, турмуш ўртоғи ёки ота-она билан) мерос олиш ҳуқуқига эга.

2) 🏡 Қонун бўйича иккинчи, учинчи ва тўртинчи навбатдаги меросхўрлар қаторига кирадиган меҳнатга лаёқатсиз шахслар, лекин бир вақтда мерос олувчи навбатга кирмайдиган, яъни узоқ қариндошликдаги шахслар. Бу шахслар ҳам мерос қолдирувчи боқувида камида бир йил бўлиши керак, лекин бирга яшаш талаби уларга нисбатан қўлланилмайди. Улар мерос олувчи навбатдаги меросхўрлар билан бирга мерос олиш ҳуқуқига эга.

🔑 Меҳнатга лаёқатсизлар қаторига кимлар киради?
- мерос очилган куни 55 ёшдан ошган аёллар ва 60 ёшдан ошган эркаклар;
- мерос очилган пайтда I ёки II гуруҳ ногиронлигига эга бўлган шахслар;
- мерос очилган пайтгача 16 ёшга тўлмаган ўсмирлар, шунингдек, 18 ёшга тўлмаган таълим олаётган шахслар.

📉 Мерос улуши миқдори
Қонун бўйича бошқа меросхўрлар мавжуд бўлса, боқим сифатида тан олинган шахслар меросдан 1/4 қисмидан кўп бўлмаган улушга даъвогарлик қилиши мумкин.

⚖️ Боқимда эканлигини тасдиқлаш
Шахснинг боқимда эканлигини аниқлаш учун махсус иш юритиш тартибида судга мурожаат қилиб, унинг боқимда эканлигини тасдиқлаш зарур. Судда боқимдалик учун кўрсатилаётган ёрдам даъвогарнинг асосий ва доимий моддий таъминоти эканлиги исботлаб берилиши керак. Бу ҳолат фуқароларнинг ўзини ўзи бошқариш органлари, иш (хизмат) жойи маъмурияти, ижтимоий таъминот бўлими томонидан берилган ҳужжатлар, шунингдек, гувоҳларнинг кўрсатмалари асосида тасдиқланиши мумкин.

#мерос

🏆 Боқим деб эътироф этиш: мижозимиз фойдасига чиқарилган суд қарори

Бизнинг адвокатлик фирмамиз адвокатлари мижозимиз Шпонина О.М. манфаатларини ҳимоя қилиб, уни марҳум собиқ турмуш ўртоғи қарамоғида бўлгани фактини белгилаш тўғрисида судга мурожаат қилишди.

💼 Шпонина О.М. ва Шпонин С.Т. 1990 йилда никоҳдан ўтганлар ва икки фарзанд кўришган. 2000 йилда уларнинг никоҳи бекор қилинган, аммо собиқ турмуш ўртоқлар эр-хотин каби бирга яшашни давом эттиришган. Шпонина О.М. ҳеч қачон ишламаган ва бутунлай турмуш ўртоғи қарамоғида бўлган. Собиқ турмуш ўртоғи вафот этган пайтда унинг ёши 57 да эди, у меҳнат стажи мавжуд эмаслиги сабабли пенсия олмас эди. Турмуш ўртоғи тадбиркорлик билан шуғулланарди ва уни таъминлаш учун етарли маблағи бўлган.

📜 Ўзбекистон Республикаси Фуқаролик Кодексининг 1141-моддаси ва Ўзбекистон Республикаси Олий судининг 2011 йил 20 июлдаги Пленуми қарорига кўра, меҳнатга лаёқатсиз шахсни қонун бўйича меросхўр деб тан олиш учун икки шарт талаб қилинади:
1️⃣ Шахс мерос қолдирувчининг вафотидан олдин камида бир йил унинг қарамоғида бўлган бўлиши керак.
2️⃣ Шахс мерос қолдирувчи билан камида бир йил давомида унинг вафотигача бирга яшаган бўлиши керак.
Пленум қарорига кўра, мерос қолдирувчи томонидан тўлиқ таъминланиш ёки доимий равишда асосий даромад манбаи бўлган моддий ёрдам олиш ҳолати тасдиқланиши керак.

⚖️ Суд Шпонина О.М.нинг марҳум Шпонкин С.Т. томонидан тўлиқ таъминланганини ва мунтазам равишда ундан ҳаёти учун зарур моддий ёрдам олганини, шунингдек, мерос қолдирувчининг сўнгги йилида ҳам бирга яшаганини аниқлади. Шу сабабли, суд мижозимиз Шпонина О.М. фойдасига марҳум собиқ турмуш ўртоғи Шпонин С.Т. нинг қарамоғида бўлганлик фактини белгилаш тўғрисида қарор чиқарди.

#амалиёт #мерос

❌ Меросдан воз кечиш ҳуқуқи: асосий жиҳатлар

📜 Қонун ёки васият бўйича мерос олишда меросхўр мерос очилгандан кейин исталган вақтда меросдан воз кечиш ҳуқуқига эга. Бундай ҳолда, мерос очилган жойдаги нотариусга ариза топширилиши керак.

⚠️ Мухим маълумотлар:

✅Меросдан воз кечиш тўғрисида ариза топширган меросхўр кейинчалик бу қарорни бекор қила олмайди ёки аризани қайтариб ололмайди. Бундай воз кечиш фақат суд қарорига асосан ва қонунга мувофиқ битимларнинг ҳақиқий эмас деб топилиши асосларига кўра ҳақиқий эмас деб топилиши мумкин.

✅ Меросхўр меросдан фақатгина воз кечиши мумкин, ўзига тааллуқли шахс манфаатига воз кечиш шарт эмас. Лекин, у васият ёки қонун бўйича меросхўрликка чақирилган навбатдаги бошқа меросхўрлар манфаатига воз кечиш ҳуқуқига эга.

✅Қисман воз кечиш, шартли ёки қайд билан воз кечиш мумкин эмас, қуйидаги ҳолатлар бундан мустасно:
1️⃣ Агар меросхўр қонун бўйича ва васият асосида меросхўрликка чақирилган бўлса, у ушбу асослардан биридан ёки ҳар иккисидан воз кечиши мумкин.
2️⃣ Меросхўр ўзининг улушларини васият орқали ошириш ҳуқуқидан воз кечиши мумкин, қолган мерос улушини қабул қилишига қарамасдан.

🗝 Асосий жиҳатлар:
- Ариза нотариал тасдиқланган бўлиши керак.
- Агар аризани почта орқали юборсангиз, нотариус сизга имзонинг ҳақиқийлигини тасдиқлаш ёки шахсан келиб тасдиқлаш зарурлиги ҳақида хабар беради.
- Нотариус аризани тасдиқлашдан аввал сиз аввал шундай ариза топширганмисиз ёки йўқлигини текширади. Агар топширган бўлсангиз, қайта топширишга рад жавоби берилади.
- Меросхўр эр (хотин) аризада умумий мол-мулкдан ўзларининг улушлари ажратилган ёки улуш ажратмасдан воз кечаётганликларини кўрсатишлари лозим.

#мерос

💳 2024 йилда суд харажатларининг ошиши

2024 йил 1 октябрдан бошлаб:
- БҲМ (Базавий ҳисоблаш миқдори) ойига 375 000 сўмни ташкил этади.
- МҲЭКМ (Меҳнатга ҳақ тўлашнинг энг кам миқдори) ойига 1 155 000 сўмни ташкил этади.

❗️ Эътибор беринг, баъзи суд харажатлари БҲМга боғланган.
Масалан, мол-мулкка боғлиқ бўлмаган даъво аризаларини (никоҳни бекор қилиш, бола яшаш жойини белгилаш, турар жойдан фойдаланиш ҳуқуқини йўқотиш, киритиш ва ҳ.к.) топширганда давлат божи 2 карра БҲМ миқдорида тўланади. 2024 йил 1 октябрдан бошлаб бундай ишлар учун бож миқдори 750 000 сўмни ташкил этади.
Махсус ишларни кўриб чиқишга оид аризаларни топширишда давлат божи 375 000 сўмни ташкил этади.
Фуқаролик судларига даъво аризасини беришда почта харажатлари БҲМнинг 10%ига тенг – 37 500 сўмни ташкил этади.

Суд низоларида меҳнатга ҳақ тўлашнинг энг кам миқдори қачон аҳамиятли?
Баъзи турдаги ундиришлар меҳнатга ҳақ тўлашнинг энг кам миқдорига боғлиқ. Масалан, ҳар бир болага ундириладиган алиментлар миқдори МҲЭКМ 26,5%дан кам бўлмаслиги керак – 306 075 сўм, меҳнатга лаёқатли катта ёшдаги фарзандлардан ота-оналарни таъминлаш учун ундириладиган алиментлар миқдори эса МҲЭКМ 11,75%дан кам бўлмаслиги керак – 135 712,5 сўм.

#давлат_божи

📢 Муҳим! 2024 йилдаги Ер амнистияси

"Ўзбошимчалик билан эгаллаб олинган ер участкаларига ҳамда уларда қурилган бинолар ва иншоотларга бўлган ҳуқуқларни эътироф этиш тўғрисида” ги Ўзбекистон Республикаси қонуни кучга кирди.Бу қонунни ер амнистияси деб атаймиз. Қонун кимларнинг ер участкаларига тегишли эканини тушунтирамиз:

✅ 2018 йил 1 майгача шахсий уй-жой қурилиши учун фуқаролар томонидан ўзбошимчалик билан эгаллаб олинган ерлар ва уларда қурилган бинолар ва иншоотлар;

✅ 2018 йил 1 майгача ажратилган майдондан ортиқча эгаллаб олинган ерлар ва уларда қурилган бинолар ва иншоотлар;

✅ 2021 йил 8 июнгача туман (шаҳар) ҳокимининг қарори билан ажратилган, лекин юқори органлар томонидан тасдиқланмаган ерлар ва уларда қурилган бинолар ва иншоотлар;

✅ боғдорчилик ва узумчилик ширкатлари ҳудудида жойлашган ерлар ва БУШ ҳудудида жойлашган уй-жой бинолари;

✅ хусусийлаштирилган бинолар ва иншоотлар эгаллаган ер участкасига;

✅ қонунчилик асосида мулк ҳуқуқи тан олинган бинолар ва иншоотлар эгаллаб олган ерлар.

❗️ Муҳим: қонун 2028 йил 1 январгача амал қилади.

Ер амнистиясига кўра тан олинадиган ҳуқуқлар:

1️⃣ Ер участкасини ижарага олиш ҳуқуқи
• Ижара муддати:

• Якка тартибдаги турар жойлар учун 99 йил
• Бошқа ер участкалари учун 49 йил

2️⃣Қурилган бинолар ва иншоотларга мулк ҳуқуқи

❗️ Муҳим:
• Фақат ер участкасини ижарага олиш ҳуқуқи тан олинади, мулк ҳуқуқи эмас
• Фақат бинолар ва иншоотларга мулк ҳуқуқи тан олинади

👉 Мулк ҳуқуқларни тан олиш тўғрисида қарор Қорақалпоғистон Республикаси Жўқорғи Кенгеси, вилоятлар ва Тошкент шаҳар Халқ депутатлари кенгашлари томонидан қабул қилинади.

#ер_амнистияси

📢 Ўзбошимчалик билан эгалланган ер участкасини қонунийлаштириш шартлари

Якка тартибдаги турар жой учун ер участкасига бўлган ҳуқуқларни тан олиш учун асосларни кўриб чиқамиз:

Ер участкасини ижарага олиш ҳуқуқини ва уйга мулк ҳуқуқини тан олиш учун барча қуйидаги шартларга риоя қилиш зарур:

1️⃣ ер участкаси бошқа шахсларга ажратилмаган бўлиши керак

2️⃣ ер участкаси электрон онлайн-аукционга чиқарилмаган бўлиши керак

3️⃣ ер участкасидан фойдаланиш бўйича жисмоний ва юридик шахслар ўртасида низо мавжуд бўлмаслиги керак

4️⃣ ер участкаси учун ер солиғи бўйича қарздорлик мавжуд бўлмаслиги керак

5️⃣ қурилган бинолар учун мулк солиғи бўйича қарздорлик мавжуд бўлмаслиги керак

❗️Муҳим: ўзбошимчалик билан эгаллаш 2018 йил 1 майгача амалга оширилган бўлиши керак.

#ер_амнистияси

📢 Ортиқча эгалланган ер участкасига ҳуқуқни эътироф этиш

📗 Ўзбекистон Республикасининг ўзбошимчалик билан эгалланган ер участкалари тўғрисидаги янги Қонуни бўйича таҳлилни давом эттирамиз. Бугунги мавзу – ортиқча эгалланган ер участкаларига бўлган ҳуқуқни эътироф этиш. Ушбу модда доирасига участка ҳуқуқини тасдиқловчи ҳужжатларда кўрсатилган майдондан ортиқча эгалланган ер участкалари киритилади..

✅ Ортиқча эгалланган ер участкасига ижара ҳуқуқини ва қурилган биноларга мулк ҳуқуқини эътироф этиш учун қуйидаги талаблар бажарилиши лозим:

1️⃣ Ортиқча эгалланган ер участкаси қонуний ажратилган ерга туташ бўлиши керак

2️⃣ Умумий майдон (ажратилган + ортиқча эгалланган) қуйидаги нормаларга мувофиқ бўлиши керак:
I) агар ер участкаси 1998 йил 1 июлга қадар эгалланган бўлса, — барча ҳудудларда 0,24 гектардан кўп бўлмаган ўлчамда;
II) агар ер участкаси 1998 йил 1 июлдан 2018 йил 1 майга қадар эгалланган бўлса,
- Тошкент, Нукус шаҳарларида ва вилоят марказларида 0,06 гектардан;
-қолган ҳудудларда 0,12 гектардан кўп бўлмаган ўлчамда

3️⃣ Ер участкаси аввал бошқа шахсларга ажратилмаган бўлиши керак

4️⃣ Ер участкаси электрон онлайн-аукционга чиқарилмаган бўлиши керак

5️⃣ Ер участкаси фойдаланиш бўйича низо мавжуд бўлмаслиги керак

6️⃣Ер ва мулк солиқлари бўйича қарздорлик мавжуд бўлмаслиги керак

❗️ Муҳим: ортиқча эгаллаш 2018 йил 1 майгача амалга оширилган бўлиши керак.

#ер_амнистияси

📢 Ҳокимлар томонидан ажратилган участкаларни қонунийлаштириш: нима билиш керак?

📗 Бугун ҳокимлар томонидан ажратилган, аммо юқоридаги органлар томонидан тасдиқланмаган участкаларга ҳуқуқларни эътироф этиш ҳақида гаплашамиз:

Ер участкасига ижара ҳуқуқини ва қурилган биноларга мулк ҳуқуқини тэътироф этиш учун барча қуйидаги шартларга риоя қилиш керак:

1️⃣ Ҳоким қарори 2021 йил 8 июнгача қабул қилинган бўлиши керак

2️⃣ Юқори турувчи органлар ҳоким қарорини бекор қилмаган бўлиши керак

3️⃣ Ажратилганидан кейин 2 йил мобайнида қурилиш ишлари бошланган бўлиши керак

4️⃣ Участка бошқа шахсларга ажратилмаган бўлиши керак

5️⃣ Участка электрон онлайн-аукционга чиқарилмаган бўлиши керак

6️⃣ Ер участкасига бўлган фойдаланиш ҳуқуқи бўйича низо мавжуд бўлмаслиги керак

7️⃣ Ер ва мулк солиқлари бўйича қарздорлик мавжуд бўлмаслиги керак

❗️ Муҳим: ер участкаси белгиланган мақсадда фойдаланилиши керак.

#ер_амнистияси

📢 Боғдорчилик ширкатларидаги уй-жойларни қонунийлаштириш: янги имкониятлар

📗 Ўзбекистон Республикасининг ўзбошимчалик билан эгалланган ер участкалари тўғрисидаги янги Қонуни бўйича таҳлилни давом этамиз. Бугун боғдорчилик ва узумчилик ширкатлари уй-жойларга ҳуқуқни эътироф этиш масаласини муҳокама қиламиз.

❌ “Қишлоқ хўжалигига мўлжалланмаган ер участкаларини хусусийлаштириш тўғрисида”ги Қонун кучга киргандан сўнг, ҳоким қарори билан уй-жойга мулк ҳуқуқи расмийлаштирилмаган боғдорчилик ва узумчилик ширкатлари аъзоларидан мол-мулк ва ер солиғи ундирилмасдан қўйилди, шунингдек кадастр ҳужжатларини қайта рўйхатдан ўтказишда рад жавоби берилди. Эндиликда уй-жойга мулк ҳуқуқи ва ер участкасига ижара ҳуқуқини эътироф этиш мумкин бўлади.

✅ Уй-жойга мулк ҳуқуқини ва ер участкасига ижара ҳуқуқини тан олиш учун барча қуйидаги шартлар бажарилиши керак:

1️⃣ Фуқаро боғдорчилик ёки узумчилик ширкати аъзоси бўлиши лозим

2️⃣ Участка бошқа шахсларга ажратилмаган бўлиши лозим

3️⃣ Участка электрон онлайн-аукционга қўйилмаган бўлиши лозим

4️⃣ Ер участкасига нисбатан фойдаланиш бўйича низо мавжуд бўлмаслиги лозим

5️⃣ Ер ва мол-мулк солиқлари бўйича қарздорлик мавжуд бўлмаслиги лозим

❗️ Муҳим: бу қонун фақатгина ширкатлар ҳудудидаги уй-жойларга тааллуқли.

#ер_амнистияси

📢 Хусусийлаштирилган бинолар остидаги ер участкаларни қонунлаштириш: нималарни билиш керак?

✅ Якка тартибдаги тадбиркорлар ва юридик шахслар — резидентлар томонидан хусусийлаштирилган бино ва иншоотлар эгаллаб турган ер участкасини ижара ҳуқуқини эътироф этиш учун барча шартларга риоя этиш керак:

1️⃣ Ваколатли давлат органи томонидан берилган бино ёки иншоотни хусусийлаштириш тўғрисидаги ҳужжат мавжуд бўлиши

2️⃣ Ер участкаси бошқа шахсларга ажратилмаган бўлиши

3️⃣ Ер участка электрон онлайн-аукционга қўйилмаган бўлиши

4️⃣ Ер участкасидан фойдаланиш юзасидан низо мавжуд бўлмаслиги

5️⃣ Ер солиғи ва мулк солиғи бўйича қарздорлик йўқлиги

❗️ Муҳим:
• Ер участкасида фақат ижара ҳуқуқи тан олинади, мулк ҳуқуқи эмас

#ер_амнистияси

📢 Турар жой бинолари остидаги участкаларни қонунлаштириш ва мулк ҳуқуқини эътироф этиш

📗 Ўзбекистон Республикасининг Ўзбошимчалик билан эгаллаб олинган ер участкаларига ҳамда уларда қурилган бинолар ва иншоотларга бўлган ҳуқуқларни эътироф этиш тўғрисида қонунини таҳлил қилишни давом эттирамиз. Бугун фуқаролар учун мулк ҳуқуқи эътироф этилган якка тартибдаги турар жой бинолари эгаллаб турган участкаларга бўлган ҳуқуқни тан олиш ҳақида гапирамиз.

✅ Бундай ер участкасида ижара ҳуқуқини эътироф этиш учун барча шартларга риоя этиш керак:

1️⃣ Бино ёки иншоотга мулк ҳуқуқининг давлат рўйхатидан ўтганлигини тасдиқловчи ҳужжат мавжуд бўлиши

2️⃣ Ер участкаси бошқа шахсларга ажратилмаган бўлиши

3️⃣ Ер участкаси электрон онлайн-аукционга қўйилмаган бўлиши

4️⃣ Ер участкадан фойдаланиш юзасидан низо мавжуд бўлмаслиги

5️⃣ Ер солиғи ва мулк солиғи бўйича қарздорлик йўқлиги

❗️ Муҳими:
• Мулк ҳуқуқи қонунчиликка мувофиқ тан олинган бўлиши керак

#ер_амнистияси

📢 Қонунлаштиришнинг муҳим жиҳатлари: қўшимча шартлар

✅ Ҳуқуқларни эътироф этиш учун қўшимча шартлар:

1️⃣ Ер участкаси ҳамда унда қурилган бинолар ва иншоотлар қурилишлар тақиқланган ҳудудларда жойлашмаган бўлиши керак.

2️⃣ Суғориладиган ерлар учун ер фондининг тоифасини ўзгартириш талаб қилинади.

3️⃣ Якка тартибдаги уй-жой қурилган ер участкасига бўлган ижара ҳуқуқи қуйидаги ўлчамларда эътироф этилад:
- агар ер участкаси 1998 йил 1 июлга қадар эгалланган бўлса, — барча ҳудудларда 0,24 гектардан кўп бўлмаган ўлчамда;
- агар ер участкаси 1998 йил 1 июлдан 2018 йил 1 майга қадар эгалланган бўлса, — Тошкент, Нукус шаҳарларида ва вилоят марказларида 0,06 гектардан кўп бўлмаган ўлчамда;
- қолган ҳудудларда 0,12 гектардан кўп бўлмаган ўлчамда.

4️⃣ Ушбу ўлчамлардан ошган ҳолларда, ер участкасининг ортиқча эгалланган қисмига деҳқон хўжалигини ёки томорқа хўжалигини юритиш учун эътироф этилади.

#ер_амнистияси

📢 Янги қонун: ўзбошимчалик билан эгалланган ер участкаларини қандай қонунлаштириш мумкин?
Тайёргарлик ва биринчи босқич

📌 Энди янги қонунга кўра ўзбошимчалик билан қурилган объектларни қонунийлаштириш жараёнини кўриб чиқамиз.

Тайёргарлик босқичи

1️⃣ Кадастр агентлиги ўзбошимчалик равишда эгалланган ва ўзбошимчалик билан қурилган объектларни инвентаризация қилиш бўйича йиллик режа-жадвални тасдиқлайди.

2️⃣ Режа-жадвал жамоатчиликка эълон қилинади.

3️⃣ Туман/шаҳар Кенгашлари ваколатли ташкилотлар вакилларидан ишчи гуруҳлар тузади. Бу ташкилотлар ҳақида кейинги постларда маълумот берамиз.

1-босқич:

1️⃣ Давлат кадастрлари палатаси ҳар бир объект учун электрон иш ҳужжати яратади, унга қуйидагилар киритилади:
- ер участкаси кадастр рақами
- ўзбошимчалик билан эгаллашни амалга оширган шахслар тўғрисидаги маълумотлар
- манзил, участка майдони, шартли чегаралар
- жойлашув схемаси
- фойдаланиш мақсади
- ҳуқуқни эътироф этиш учун асослар.

2️⃣ Ҳужжат текшириш учун ваколатли органларга юборилади.

❗️Муҳим: барча маълумотлар Кадастр агентлигининг автоматлаштирилган тизимига киритилади.

Бу жараённинг фақат бошланиши. Кейинги босқичлар ҳақида янги постларда маълумот берамиз!

#ер_амнистия

📢 Ўзбошимчалик билан эгаллашни қонунийлаштириш: текширишдан эълонгача.
2- ва 3-босқичлар

Ўзбошимчалик билан эгалланган ер участкалари ва қурилган объектларни қонунийлаштириш жараёнини кўриб чиқишда давом этамиз:

2-босқич: Маълумотларни текшириш ва тўплаш (2 ой)

1️⃣ Ваколатли органлар маълумотларни текширади:
✅ Давлат активларини бошқариш агентлиги: аукцион ва хусусийлаштириш ҳолати
✅ Ҳокимликлар:
-БУШ аъзолиги, бинолар ва иншоотларга ҳуқуқнинг тан олиниши;
- участка бошқа шахсларга ажратилганлиги;
- ер участкасини эгаллаган йили;
- ҳокимларнинг ер участкаларини ажратиш бўйича қарорлари ва уларнинг тасдиқланиши.
✅ Туман қурилиш бўлимлари: қурилмалар сони ва уларнинг амалдаги фойдаланиши
Қурилиш, транспорт, сув хўжалиги, рақамли технологиялар, экология, кончилик, фавқулодда вазиятлар, алоқа хизматлари вазирликларининг ҳудудий органлари: қурилишга рухсат этилмаган ҳудудларда қурилмалар жойлашуви.
✅ Санитария-эпидемиология марказлари: ўзбошимчалик билан қурилган бинолар ва иншоотларнинг ҳамда улар жойлашган ер участкасининг санитария-ҳимоя зоналарида, чиқиндилар ва бошқа заҳарли моддаларни кўмиш жойлари яқинида жойлашганлиги ёки жойлашмаганлигини аниқлаш;
✅ Солиқ қўмитаси: ер солиғи ва мулк солиғи бўйича қарздорлик мавжудлиги
✅ Космик тадқиқотлар ва технологиялар агентлиги: ер участкаларини эгаллаш даврлари
✅ «Ўздаверлойиҳа» давлат илмий-лойиҳалаш институти томонидан — қишлоқ хўжалиги ва ўрмон хўжалиги ишлаб чиқариши нобудгарчилигининг миқдори

2️⃣ Жойларга чиқиб ўрганиш амалга оширилади.

3️⃣ Барча маълумотлар автоматлаштирилган тизимга киритилади.

3-босқич: Маълумотларни эълон қилиш (1 ой)

1️⃣ Маълумотлар қуйидаги манбаларда эълон қилинади:
- фуқароларнинг ўзини ўзи бошқариш органларида;
- Кадастр агентлигининг веб-сайтида;
- бошқа ахборот манбаларда.

2️⃣ Фуқаролар бир ой ичида эътироз беришлари мумкин.

3️⃣ Шикоятлар "Маъмурий тартиб-таомиллар тўғрисида"ги қонунга мувофиқ кўриб чиқилади.

❗️ Муҳим: агар шикоятлар бўлмаса, иш Адлия вазирлигига ўрганиш учун юборилади.
Давоми бор!

📢 Ўзбошимчалик билан эгаллашни қонунийлаштиришнинг якуний босқичлари: текширувдан қарор қабул қилишгача.
4-6-босқичлар

Ўзбошимчалик бидан эгалланган ер участкалари ва уларда қурилган объектларни қонунийлаштириш жараёнини якунига етказамиз:

4-босқич: Адлия вазирлиги томонидан текшириш (2 ой)

1️⃣ Адлия вазирлиги электрон ишни қонунга мувофиқлигини ўрганади
2️⃣ Ҳуқуқларни эътироф этишни мақсадга мувофиқлиги тўғрисида хулоса тайёрлайди
3️⃣ Хулосани Адлия вазирлигида ёки судда шикоят қилиш мумкин

5-босқич: Бир марталик тўловни амалга ошириш (20 иш куни)

1️⃣ Ижобий т хулосадан сўнг, тегишли шахсга тўлов қилиш тўғрисида смс хабар келади
2️⃣Тўлов миқдори участка жойлашган жойига боғлиқ
3️⃣Тўлов амалга оширилмаса, қонунийлаштириш жараёни тўхтатилади

6-босқич: Қарор қабул қилиш (3 ой)

1️⃣ Тўлов амалга оширилгандан сўнг, иш Ўзбекистон Республикаси Жўқорғи Кенгесига, вилоят ёки Тошкент шаҳар халқ депутатлари Кенгашига ўтказилади
2️⃣ Қарор лойиҳаси ҳуқуқий экспертизадан ўтади
3️⃣ Ҳуқуқларни эътироф этиш тўғрисидаги қарор расман эълон қилинади

📃 Қарорда қуйидаги маълумотлар кўрсатилади:
✅ ҳуқуқлари эътироф этилаётган шахслар тўғрисидаги маълумотлар;
✅ ер участкасининг манзили, майдони, фойдаланиш мақсади, эгаллаш йили;
✅ бинолар ва иншоотларнинг фойдаланиш мақсади.

❗️ Муҳим:
- Ер участкасига ижара ҳуқуқи тан олинади (ижара муддати якка тартибдаги уй-жойлар эгаллаган ер участкалари учун 99 йил, бошқа ер участкалари учун 49 йил этиб белгиланади
- Бино иншоатларга мулк ҳуқуқи эътироф этилади

#ер_амнистияси

💰 Ўзбошимчалик билан эгаллашни қонунийлаштириш: бу қанча туриши мумкин?

Дўстлар, ўзбошимчалик билан эгаллашни қонунийлаштириш учун бир марталик тўлов бўйича муҳим саволни кўриб чиқамиз:

1️⃣Тўлов миқдори жойлашган жойга боғлиқ:
• Тошкент: базавий ҳисоблаш миқдорининг (БҲМ) 5 баравари
• Нукус ва вилоят марказлари: БҲМнинг 3 баравари
• вилоятлар бўйсунувидаги бошқа шаҳарлари: БҲМнинг 2 баравари
• Бошқа аҳоли пунктлари: БҲМнинг 1 баравари

2️⃣ Тўловдан озод этиладиганлар:
• 2018 йилдаги ўтган акция доирасида тўлов қилган шахслар
• I ва II гуруҳ ногиронлиги бўлган шахслар

3️⃣ 50% чегирма:
• "Ижтимоий ҳимоя ягона реестри"га киритилган шахслар учун

4️⃣ Алоҳида ҳолатлар:
• Ҳоким қарори асосида ажратилган, лекин тасдиқланмаган участкалар ва айрим бошқа участкалар учун – ижара ҳуқуқининг ўртача бозор қиймати бўйича тўлов белгиланади.

❗️Муҳим: белгиланган муддатда тўланмаган тўлов қонунийлаштириш жараёнини тўхтатиб туради.

#ер_амнистияси

📢 Ўзбошимчалик билан эгаллашни қонунийлаштирилишида жамоатчилик назорати: бу қандай амалга оширилади?

Дўстлар, янги қонуннинг муҳим жиҳати – жамоатчилик назоратини амалга ошириш имконияти. Қандай амалга оширилишини кўриб чиқамиз:

1️⃣ Назоратни ким амалга ошириши мумкин:
• Фуқаролар
• Фуқароларнинг ўзини ўзи бошқариш органлари
• Нодавлат нотижорат ташкилотлар
• Оммавий ахборот воситалари

2️⃣ Жамоатчилик гуруҳлари:
• Туман/шаҳар Кенгашлари қарори билан ташкил этилади
• Таркиби: депутат, фуқароларнинг ўзини ўзи бошқариш органи раиси, фуқаролар

3️⃣ Жамоатчилик гуруҳларининг вазифалари:
• Давлат органларини қонунбузарликлар ҳақида хабардор қилиш
• Аҳоли ўртасида тушунтириш ишларини олиб бориш
• Ахборот тизимидаги маълумотларни кузатиб бориш
• Қарор лойиҳаларини муҳокама қилишда иштирок этиш

4️⃣ Фуқароларнинг ҳуқуқлари:
• Объектлар бўйича маълумотлар билан танишиш
• Маълумотлар эълон қилинганидан сўнг бир ой ичида эътироз билдириш

5️⃣ Жараённинг шаффофлиги:
• Маълумотлар очиқ манбаларда эълон қилинади
• Ҳуқуқларни эътироф этиш тўғрисидаги қарорлар расман эълон қилиниши лозим

❗️Муҳим: жамоатчилик назорати қонунийлаштириш жараёнининг адолатли ва қонуний бўлишини таъминлашга ёрдам беради.

#ер_амнистияси

⛔️ Ўзбошимчалик билан эгаллашни қонунийлаштиришда рад этиш мумкин бўлган ҳолатлар

Дўстлар, Ўзбошимчалик билан эгаллашни қонунийлаштириш йўлларини билиш билан бирга, нега рад этиш мумкинлигини ҳам тушуниш муҳим. Асосий сабабларни кўриб чиқамиз:

☑️ Муддатларга мувофиқсизлик:
• 2018 йил 1 майидан кейинги ўзбошимчалик билан эгаллаш ҳолатлари
• Ҳоким қарорлари учун – 2021 йил 8 июндан кейинги қарорлар

☑️ Ер участкасининг ҳолати:
• Бошқа шахсга ажратилган
• Электрон онлайн-аукционга қўйилган

☑️ Ҳуқуқий тўсиқлар:
• Участкадан фойдаланиш бўйича низо мавжуд
• Қурилишга тақиқланган ҳудудларда жойлашган

☑️ Молиявий сабаблар:
• Ер солиғи бўйича қарздорлик мавжудлиги
• Мулк солиғи бўйича қарздорлик мавжудлиги • Белгиланган муддатда бир марталик тўловнинг амалга оширилмаганлиги

☑️ Талабларга мувофиқсизлик:
• Белгиланган ер майдонидан ошиқлик
• Ердан ноқонуний мақсадда фойдаланиш

☑️ Тартиб бузилишлари:
• Адлия вазирлиги томонидан салбий хулоса
• Тегишли Кенгаш халқ депутатлари томонидан қарорни тасдиқлашда рад этиш

❗️ Муҳим: қонунийлаштиришдан рад этиш ҳолатларида ҳам қарорни шикоят қилиш имконияти қонун билан белгиланган.

#ер_амнистияси

🏡 Кейин нима? Ўзбошимчалик билан эгаллашни қонунийлаштиргандан кейинги ҳуқуқ ва мажбуриятлар

Дўстлар, ер участкасини муваффақиятли қонунийлаштирдингиз. Энди нима бўлади? Ҳуқуқ ва мажбуриятларингизни кўриб чиқамиз:

1️⃣ Участка бўйича ҳуқуқлар:
• Узоқ муддатли ижара ҳуқуқига эга бўласиз (99 йил — якка тартибдаги уй-жойлар учун, 49 йил — бошқа ер участкалари учун)
• Кейинчалик участкани хусусийлаштириш имконияти


2️⃣ Қурилмалар бўйича ҳуқуқлар:
• Мулк ҳуқуқи эътироф этилади
• Ўз хоҳишингизга кўра тасарруф қилишингиз (сотиш, ҳадя қилиш, мерос қилиб қолдириш) мумкин

3️⃣ Мажбуриятлар:
• Ер солиғини ўз вақтида тўлаш
• Мулк солиғини тўлаш
• Участкани мақсадли фойдаланиш

4️⃣ Чекловлар:
• Участкадан фойдаланиш фойдаланишнинг асосий мақсадини келишув олмасдан ўзгартириш мумкин эмас
• Реконструкция пайтида шаҳарсозлик қоидаларига риоя қилиш

5️⃣ Имкониятлар:
• Манзилгоҳ олиш ҳуқуқи
• Инженерлик тармоқларига уланиш имконияти
яшаш манзили бўйича рўйхатдан ўтиш ҳуқуқи (турар жойлар бшйича)

❗️Муҳим: қонунийлаштириш орқали қонуний ҳуқуқларга эга бўласиз, аммо бу сизга ушбу кўчмас мулк объекти учун масъулият ҳам юклайди.

#ер_амнистияси