شیشه امروز گریست
مجموعه اشعار اجتماعی
علی طایفی

سنجشگری مسایل اجتماعی ایران
@alitayefi1

شکاف حکومت و ملت در گفتگوی کوتاهی درباره همیاری های مردمی و فقر اعتماد ملی به حکومت پس از وقوع زلزله در غرب کشور.

علی طایفی
https://www.tgoop.com/alitayefi1

فرهنگ بیگانه‌ستیزی در ایران
علی طایفی

تاریخ ایران از دیرزمان به علت موقعیت جغرافیایی سیاسی یا ژئوپلتیکی آن همواره شاهد تاخت و تاز بیگانگان و مهاجمان و لشکر‌کشی‌های بسیار بوده است. ضعف حکومت‌های مرکزی و از هم گسیختگی حاکمیت ملی و سیاسی در کنار عدم مشارکت سیاسی مردم و عدم حضور آنان در صحنه به دلیل جو خفقان و استبداد مطلقه و وجود نوعی تسلیم پذیری و تابعیت از سویی موجب تنهایی حکومت‌های سیاسی در دفاع از قلمرو ملی و حيثيت و تمامیت ارضی ایران گردیده و در عین حال عدم اعتماد مردم و انزجار ایشان از مظالم دستگاه سیاسی یکه تاز و انحصار طلب و نوعی نگرش فردگرایانه ،خود محور صفحاتی از تاریخ ایران را با گشایش‌ها و تعدیات بیگانگان همسایه و استعمارگران قدیم و جدید روبه رو ساخته است.

وقوع حملات پی در پی به ایران آنچنان تشتت و نابسامانی سیاسی و اجتماعی و فرهنگی و در نهایت ناامنی اقتصادی را فراهم ساخته که ایران هرگاه تمامی نیروهایش را بسیج کرده تا بتواند قدمی در راه توسعه بردارد…
ادامه مطلب را که سال‌ها پیش نگاشته شده است را در پرونده پیوست بخوانید.

سنجشگری مسایل اجتماعی ایران
https://www.tgoop.com/alitayefi1

♻️جامعه كلنگي؛ نظريه اي كلنگي

تلاش براي بومي سازي و يافتن نظريه اجتماعي برخاسته از متن جامعه و تاريخ اجتماعي ايران براي فلسفيگري اجتماعي در جهت نقد، شناخت و تغيير آن از زمره دغدغه هايي است كه در سالهاي پس از انقلاب سرعت و وسعت خاصي يافته است. دستيابي به نظريه هايي كه بتواند تحولات اجتماعي جامعه ايران را به تحليل نشيند، چنان شور و شوقي ايجاد كرده است كه گاه برخي متفكران اجتماعي كشور در ارايه رويكردهاي نو و خوديافته/ساخته از هم سبقت مي گيرند.

🕸همايون كاتوزيان يكي از كساني است كه در خارج از متن جامعه ايران به تحليل فرايند تحولات جامعه ايران پرداخته و در اين رهگذر بطور طبع از الگوهاي مدرنيزم در غرب نيز بهره جسته است. وي با نقدي تاريخي، جامعه ايران را غيرعقلاني، عقب مانده و راكد بر مي شمارد و با تبيين دولت و جامعه استبدادي، جامعه ايران را بشدت آسيب پذير تلقي كرده و نظريه جامعه كلنگي خود را بر همين مبنا سكه مي زند. او تئوري خود را با اين دغدغه آغاز مي كند كه اغلب متفكران اجتماعي ايران به اقتباسي ناشيانه از نظريه هاي اجتماعي دنياي غرب پرداخته و سعي در انطباق تحولات جامعه ايران با اين رويكردهاي نظري داشته اند.

💥كاتوزيان با عمده ساختن تضاد دولت و ملت، در جايي كه دولت مستبد بزرگترين زميندار بوده و طبقه اجتماعي قدرتمندي بيرون از آن شكل نمي گيرد، به ساماندهي نظريه جامعه كلنگي خود مي پردازد. جامعه كوتاه مدت، كلنگي و استبدادي همان اشاره به فقدان ثبات و استمرار در موقعیت اقشار و طبقات اجتماعی و حیات سیاسی و اجتماعی ساکنان جامعه ایرانی در عرصه تاریخی و ساختارهای حاکم در آن است. نظريه جامعه كلنگي تلاشي پيگيرانه براي رويارويي با تحليل طبقاتي ماركسيستي است كه در بنيان، چندان تئوري قدرتمندي نيست. برخي از خطوط كلي نقد اين نظريه اجتماعي از نظر من عبارتند از:
❗️اين نظريه، خاص بررسي دوره هاي تاريخي قاجار و پهلوي است و بسادگي قابل تعميم به نيم قرن اخير يا قانونمندي تحولات اجتماعي تاريخي ايران نيست.
❗️تعميم اين نظريه بدون توجه با مباني تجربي و قانونمندي هاي آن بعنوان مثال به روشنفكران كلنگي، بر ضعف بنيادين اين رويكرد نظري مي افزايد.
❗️اين رويكرد نظري از عوامل ضد توسعه اي برون زا و مداخله جوي استعمار در روند تحولات كشور غفلت كرده و بشدت درون ساختي/مرزي است.
❗️اورينتاليزم مستتر در طرح نظري كاتوزيان دربرابر وسترناليزمي است كه او عليه آن مي ستيزد و در عين حال بطور سلبي به دام آن مي افتد.
❗️اين نظريه عمدتا به نقد ساختار اجتماعي توده اي پرداخته و از نقد ساخت قدرت بطرز آگاهانه اي غفلت مي كند.
❗️نظريه جامعه كلنگي و كوتاه مدت، خود نيز كلنگي و مقطعي بوده و در بهترين وجه به دوره خاصي از تاريخ اجتماعي ايران مربوط است.

سخن پاياني اينكه در جهان نظريه پردازي هاي اجتماعي و جامعه شناختي نمي توان سراغ از رويكردهايي گرفت كه چنين تعابير عاميانه اي را براي تحليل و تفسير تاريخ اجتماعي بكار برده باشد.

http://nashreney.com/sites/default/files/978-964-185-227-8.jpg

‎علي طايفي
https://www.tgoop.com/alitayefi1

ضرورت همگرایی جنبش‌های برایریخواه
علی طایفی

جنبش چپ بامجموعه ساختارهای چندگانه و اهداف و تاکتیک‌های مختلف بعد از دهه‌های‌ پس از انقلاب۵۷ در درون مرزهای ملی از یک‌سو و فروپاشی اردوگاه کمونیزم در ورای مرزهای ملی از سوی ‌دیگر‌ نیازمند بازنگری جدی در راهبردهای خود است. اگرچه در‌باره موانع میدانی تحقق همگرایی جنبش متکثر چپ‌گرا در خارج از کشور ودر تبعید بررسی‌ها ‌و ‌آزمون بسیاری صورت گرفته است ولی امروزه ضرورت همگرایی و همایش نیروهای ازهم‌گسیخته چپگرا در خارج از کشور و در اتحاد و سازماندهی چپ ‌گرایان داخل‌ کشور بیش از پیش دارای اهمیت است. در این یادداشت بیش از موانع، به ضرورت‌های این همگرایی ویکپارچگی اشاراتی می‌کنم.

سنجشگری مسایل اجتماعی ایران
https://www.tgoop.com/alitayefi1

کاهش سن ازدواج: بچه‌بازی تا تجاوز به کودک
علی طایفی

دربرنامه اخیر روی خط در صدای امریکا، گفتگویی صورت گرفت درباره اطلاق مسئله اجتماعی به پدیده کاهش سن ازدواج، افزایش زندگی مجردی و تعدیل طول عمر خانواده ایرانی که دلایل اجتماعی آن مورد تحلیل قرار گرفت. سن ازدواج یک متغیر اجتماعی و جمعیتی است که نه تنها در ایران، بلکه در سراسر جهان نیز در طول دهه اخیر بشدت روبه تغییر نهاده و افزایش یافته است. حس استقلال و هویت یابی های فردی، اشتغال، آموزش و ... از زمره پهنه های متعدد این پدیده نو ظهور در ایران امروز است که می‌توانید آنرا در ویدئوی پیوست مشاهده کنید .

سنجشگری مسایل اجتماعی ایران
https://www.tgoop.com/alitayefi1

انقلاب علیه انقلاب
علی طایفی

جنبش اجتماعی سراسری مردم موسوم به جنبش نان توسط آسیب دیده ترین طبقات و اقشاراجتماعی ایران دارای ویژگی‌های عدیده‌ای است که بدان می‌پردازم:
برخلاف جنبش مردمی علیه نظام شاهی و وقوع انقلاب ۵۷ که از منظر راهبری آن، انقلاب طبقه متوسط تلقی می‌شد، جنبش واپسین دهه قرن چهاردهم خورشیدی در ایران، جنبشی حاصل ازطغیان اعتراضات فروکوفته ستمدیدگان در جامعه است. این جنبش برخلاف دهه پیش در سال ۸۸ که ماهیتی سفید و مصالحه‌جو داشت، دارای رویکردی آنتی‌گونیستی و آشتی‌ناپذیر با نظام سیاسی وقت است. در چنین جنبشی، شکاف تاریخی دولت و ملت به تضادهای اجتماعی ساختار‌شکنانه منجر‌ می‌شود.

سنجشگری مسایل اجتماعی ایران
https://www.tgoop.com/alitayefi1

📜فهرست برخي از فعاليت ها و نوشته‌های من:

جامعه شناسان بدون مرز-ايران
‏http://iranssf.blogspot.se/?m=1

بلاگ "اجتماع بيش از دو نَفَر ممنوع":
‏http://atayefi.blogspot.se/?m=1

بلاگ مستقل جامعه‌شناسی در میهن‌بلاگ
https://shorturl.at/ivBHL

نشريه مستقل "جامعه شناسي ايران":
https://shorturl.at/hKPTV

کانال "سنجشگري مسايل اجتماعي ايران":
‏https://www.tgoop.com/alitayefi1

کانال موسیقی، جان ‌خرد، شعر، خردجان
https://www.tgoop.com/Musikdelangiz

کتاب هایم:
جامعه شناسی مسایل اجتماعی ایران
https://www.tgoop.com/alitayefi1/2465

جامعه شناسی فرار مغزها
https://www.tgoop.com/alitayefi1/1552

موانع فرهنگی تحقیق در ایران
https://www.tgoop.com/alitayefi1/4770

سنجشگری مسایل اجتماعی ۱
https://www.tgoop.com/alitayefi1/1240

سنجشگری مسایل اجتماعی ۲
https://www.tgoop.com/alitayefi1/2185

سنجشگری مسایل اجتماعی ۳
https://www.tgoop.com/alitayefi1/2950

سنجشگری مسایل اجتماعی ۴
https://www.tgoop.com/alitayefi1/3563

سنجشگری مسایل اجتماعی ۵
https://www.tgoop.com/alitayefi1/3692

سنجشگری مسایل اجتماعی ۶
https://www.tgoop.com/alitayefi1/4339

سنجشگری مسایل اجتماعی ۷
https://www.tgoop.com/alitayefi1/4848

ترجمه عصر مهاجرت
https://www.tgoop.com/alitayefi1/1273

ترجمه مقدمه گرافیکی بر جامعه‌شناسی
https://www.tgoop.com/alitayefi1/3456

کودکی گمشده؛
درآمدی بر جامعه‌شناسی کودکی
https://www.tgoop.com/alitayefi1/4474

من عشق می‌ورزم، پس هستم
جامعه‌شناسی عشق
https://www.tgoop.com/alitayefi1/4622

اشعار اجتماعی جلد یک
https://www.tgoop.com/alitayefi1/1350

اشعار عاشقانه جلد دوم
‏ https://www.tgoop.com/alitayefi1/1629

اشعار و زمزمه‌های درون جلد سوم
https://www.tgoop.com/Musikdelangiz/27594

كارنامه شخصي ام:
‏ https://www.tgoop.com/alitayefi1/2184

دسترسی به کتابها در فضای مجازی
https://www.scribd.com/alitayefi

جایزه آلوین گولدنر
https://www.iran-emrooz.net/index.php?/news2/12176

تماس
@alitayefy

الگوی توسعه: نه شرقی نه غربی
علی طایفی

در بحث از توسعه کشور همواره چالشی بنیادین وجود داشته و دارد که راه توسعه کشور کدام است؟ آیا راه رشد سرمایه داری، تنها راه رهایی و نوسازی جامعه ایران است یا الگوی سوسیالیزم، پاسخگوی نیازهای توسعه‌ای است؟ آیا گرایش به کشورهای موسوم به غرب تنها راه توسعه است یا الگوهای شرقی، جایگزین‌های محکمی برای نوسازی ایران فرداست؟ با نیم‌نگاهی سریع بر چنین دغدغه‌ای در مقاله کنونی در پی پاسخ به راهکار‌های واقعا موجود و بایسته‌های توسعه در کشور می‌پردازم.

سنجشگری مسایل اجتماعی ایران

https://www.tgoop.com/alitayefi1

سکس نخستین و زن واپسین حلقه زندگی‌اجتماعی در ایران !
علی طایفی

با کوته‌نگاهی به جامعه‌شناسی مرد در ایران و مروری بر آگهی‌های ترحیم مردان و زنان فوت شده دو نکته بارز مهم وجود دارد که درجای‌ خود به مسایل اجتماعی کشور بازمی‌گردد:

اول ناکام تلقی کردن جوان مجرد بدین معنا که کام یک مرد فقط در ایجاد یک رابطه جنسی مشروع بنام ازدواج قابل تعریف و تقلیل است حتی اگر‌ مرد جوان رابطه جنسی ورای ازدواج داشته باشد. در این ارزشگذاری، دختر مجرد ناکام تلقی نمی‌شود زیرا اصولا کامی برای او مد نظر نیست و هرگونه سخنی در این باره بی‌ناموسی و بی‌غیرتی تلقی می‌شود!

دوم فقدان زنان در آگهی‌هاست گویی که فرد فوت شده، هیچ زنی در پیرامون خود نداشته جز مردان! و اثری از مادر، خواهر، همسر، خاله یا عمه پیرامون او وجود ندارد. این شکل از عدم حضور اجتماعی زنان نشان از بی اهمیت تلقی شدن زن در جامعه و کالایی تلقی کردن او در روابط ناموسی است!

به بیان دیگر سکس در زندگی بخشی از مردان ایرانی نخستین دغدغه و زن در این اندیشه، واپسین اولویت زندگی اجتماعی در پیوستار تولد تا حتی پس از مرگ مرد ایرانی است!

سنجشگری مسایل اجتماعی ایران
@alitayefi1

شناسنامه مردانه وهویت فراموش شده مادر!
علی طایفی

چرا شناسنامه ی فرزند نبايد به نام مادر هم باشد؟ چرا نبايد فرزند دارای شهرت مادر همراه با پدر داشته و در شناسنامه اش فاميلی مادر را هم ثبت کرد و‌ در نهایت انتخاب آن در اختیار هردو پدر و مادر گذارد؟ دلیل این امر چیست که اگرچه یک مادر در طول دوره بارداری فرزندش را در وجودش پرورش داده و درد زايمان را تحمل می‌کند ولی بعد از تولد نوزاد بلافاصله شناسنامه به نام پدر صادر می شود؟ در ادبیات حقوقی کودک و زنان، کودکان حق دارند که در شناسنامه خود شهرت مادر و‌ پدر یا فقط مادر را انتخاب کرده و مادران نیز حق دارند شهرت خود را بر فرزندان خود ثبت کنند.

صرفنظر از اینکه این سنت از کجا برآمده و نیازهای کدام ساختار را پاسخگو است، آیا می‌توان این حق را به مادر و پدر و بطور مشخص به فرزند داد که شهرت هردوی آنان در شناسنامه کودک گنجانده شود؟ در اینصورت زنان و مردانی که ازهم جدا شده اند، حق شناسایی پدری و مادری بر فرزندشان را حفظ کرده و کودک نیز این حق را می یابد که پدر و مادر بیولوژیک خود را در هویت رسمی و شناسنامه‌ای خود همراه کند. با چنین تدبیری کودک نیز حق انتخاب می یابد که در آینده پس از ورود به سن بزرگسالی از بین آن دو شهرت یکی یا هر دو را حفظ کند.

تحمیل ساختار فرهنگی مسلط مردانه بر کودکان به‌عنوان‌ نسل آینده، از یکسو و پیش‌فرض دانستن شهرت پدری بر هویت فرد از سوی دیگر چنین دورنمایی از فرهنگ زن ستیزی را بوجود می‌آورد که مادر ارزش اجتماعی نداشته، در حاشیه و سایه است و هیچ نقشی در هویت‌ سازی‌ فرزند خود ندارد. با چنین رویکردی کودکان نیز از سنین خردسالی تضادهای اجتماعی بین زن و مرد را درونی ساخته و تفکیک جنسیتی و تمایز جنسی همچنان نقش نخست در جامعه‌پذیری فرد ایفا خواهد کرد. برای رهایی از استعمار آینده توسط گذشته و اعمال هژمونی گذشتگان بر آیندگان باید قانون ثبت احوال مردانه را دگرگون ساخت.

سنجشگری مسایل اجتماعی ایران
https://www.tgoop.com/alitayefi1

اندیشه مجازات و دین!
علی طایفی

سخنان آسیموف خردمندانه است. شواهد حاکی است که بخش عمده جرایم از قتل و کشتار فردی تا جمعی، از تجاوز به زنان و کودکان و حتی مردان، از فساد مالی تا فساد در قدرت و تباهی اخلاقی در بین مردم باایمان به خدا و دین روی داده و می‌دهد. در همین شرایط امروز فقط در منطقه خاورمیانه شاهد کشتار گسترده انسان توسط افرادی هستیم که ایمان‌داری و شریعت‌مداری آنان در اوج استانداردهای دینی و الوهی است خواه در دین یهود خواه اسلام و خواه مسیحیت.

تاریخ دین نشان می‌دهد که بزرگ‌ترین جرایم و فجایع انسانی از اعدام، جنگ و خشونت‌های جسمی و روانی توسط رهبران و باورمندان متعصب دینی رخ داده و می‌دهد. حتی نیازی نیست جای دوری در تاریخ یا جغرافیای دیگر رفت بلکه مرور ۴۵ سال حکومت اسلامی در ایران گواه اینست که حداقل روزانه سه نفر اعدام شده‌اند و تعداد زندانیان و جرایم در کشور به یکی از بالاترین سطوح تعداد زندانی در بین کشورهای دنیا رسیده است. از اینرو از زمانی که دین بر سریر قدرت نشست، خدا در این دستگاه فکری نیز ریق رحمت نوشید.

سنجشگری مسایل اجتماعی ایران
https://www.tgoop.com/alitayefi1

بهره‌کشی نظامی از کودکان
علی طایفی

در طی جنگ خانمان برانداز هشت ساله با عراق که از سوی حکومت اسلامی به مردم تحمیل شد، حداقل ۳۶ هزار کودک زیر ۱۸ سال کشته شدند. بخشی از این کودکان قربانی کسانی بودند که بنام دین، ایدیولوژی خدا، تحمیق و فریب عمومی راهی جبهه‌های جنگ شدند. در این میان خانواده‌ها نیز همکاری مستقیم و ضمنی کردند و سرانجام آن کشتار عمومی کودکان بود. هنوز هم در جنگ‌های نیابتی کودکان افغانستانی با وعده‌های نه آخرت بلکه وعده‌های زمینی و این‌جهانی عازم جنگ در سوریه و لبنان می‌شوند و همچنان ماشین جنگی از کودکان قربانی می‌گیرد.

بسیج دانش‌آموزی، سواستفاده نظامی از کودکان در نزاع‌های سیاسی و ایدیولوژیک و سرکوب جنبش‌های اجتماعی از دیگر عرصه‌های نقض حقوق کودک بشمار می‌رود. هرگونه بهره‌کشی نظامی از کودکان براساس معاهده جهانی حقوق کودک ممنوع است.

سنجشگری مسایل اجتماعی ایران
https://www.tgoop.com/alitayefi1

پارادایم شهادت: قدسی‌زدایی از شهادت ۱
علی طایفی

همواره پارادایم شهید مترادف با کسی است که قربانی وضعیت بحرانی نظیر جنگ، نزاع‌های قومی و ملی، ستیزه‌های سیاسی و ایدیولوژیک می‌گردد. بی‌تردید بسیاری از کسانی که شهید راه آرمان‌های انسانی می‌شوند از این عبارت قدسی و ارزشمند برای احراز احترام و تقدیر از جان‌فشانی آنان برخوردار می‌گردند. در اینجا قصد دارم قدری به نقد مفهوم شهادت و نقد تاریخی و متدولوژیک تبیین آن بپردازم. بی‌تردید مفهوم شهادت نیز مانند هر واژه و عبارتی دارای ابعاد معناشناختی خاص خود است که در طول زمان دستخوش تغییر و نیازمند بازتعریف است.

از این منظر شهیدی که در راه میهن یا دین یا باورداشت دیگری در مصاف و جنگ با گروه متعلق به دین، ملت، باور و ایدیولوژی دیگر کشته می‌شود لزوما فرد مقدس و بی‌گناهی نیست. این گزاره مبتنی بر این مفروض است که شهید در جنگ پیشفرض و پیش‌گفته در اینجا شامل کسی است که در پروسه جنگ با انسان‌های متعلق به دیگری، به کشتن انسان دیگرباش پرداخته است. بدین معنا کمتر کسی است که از سوی مردم یا ملتی و یا هواداران باوری بنام شهید تعریف گردد ولی از طرف مردم یا گروه‌های دیگر متعارض نه شهید بلکه منفور و قاتل محسوب نشو‌د.

از نظر تیوریک، دو نوع شهادت وجود دارد:
یک. شهادت غیرفعال زمانی اتفاق می افتد که افراد به دلیل فشارهای بیرونی یا آزار و اذیت بر اعتقادات خود مجبور به فدا کردن جان خود شوند.
دو. شهادت فعال شامل افرادی می‌شود که عمداً دست به اعمال خود تخریبی می‌زنند که هدف آن آسیب رساندن به دشمنان است. این شکل از شهادت، از طریق حملات انتحاری و اقدامات ستیزه جویانه‌ای که با اعتقادات ایدئولوژیک توجیه می شود، شهرت یافته است. شهادت در جنگ و نزاع‌های سیاسی نیز از همین دسته است.

برخی معتقدند که شهادت دارای کارکردهای اجتماعی متعددی است که بخشی از آنها عبارتند از:
۱. انسجام و هویت‌یابی یا هویت بخشی بین اعضای یک گروه، دین، ملت، قومیت یا هر سازمان، سکت یا فرقه خاص؛
۲. ایجاد بسیج و شورآفرینی بین باورمندان و هم‌کیشان؛
۳. ایجاد چارچوب اخلاقی و ارزشی برای فدایی شدن و مبارزات چریکی در میدان مبارزات سیاسی و دینی یا تعللات تعصبانه مشابه؛
۴. الزامات سیاسی برای پیشبرد آرمان‌های سیاسی حزب یا سازمان سیاسی.

در نظریه کارکردجویانه خودکشی دورکیم او میان خودکشی خودخواهانه و شهادت فرق می‌گذارد. دورکیم خودکشی‌ها را بر اساس یکپارچگی اجتماعی به چهار گونه‌بندی تقسیم کرد: خودخواهانه (فاقد پیوندهای اجتماعی)، دیگرخواهانه (ادغام بیش از حد)، آنومیک (اختلال در هنجارهای اجتماعی) و سرنوشت‌گرا (نظم بیش از حد). از این منظر می‌توان شهادت را به عنوان خودکشی نوع دیگرخواهانه تلقی کرد زیرا شامل فدا کردن جان فرد به نفع دیگران است.

رویکرد مبتنی بر کنش متقابل نمادین بر این نکته تأکید می کند که چگونه افراد بر اساس تعاملات اجتماعی از اعمال خود معنا می‌گیرند. شهدا از طریق فداکاری خود با همسو شدن با ارزش های جمعی معنا می آفرینند، ولی کسانی که دست به خودکشی می زنند برای یافتن معنای زندگی دست و پنجه نرم می‌کنند.
ادامه دارد

سنجشگری مسایل اجتماعی ایران
https://www.tgoop.com/alitayefi1

حاجیه خانوم و تومور دین!
علی طایفی

حاجیه خانوم خیلی زود از دنیا رفت! هنوز شصت سال را پر نکرده بود که دکترها جوابش کردند. اعضای بزرگتر ‌خانواده تصمیم گرفتند که دیگر او را به درمان‌های بی نتیجه نسپارند. همه فهمیده بودند که این بار درد او کاملا بی درمان است!

بیش از شش ماه بر تخت افتاد! لاغر بود و هر روز تکیده‌تر‌ میشد تا جاییکه لبخندها و صدایش نیز خاموش شد. در‌نهایت آینه جلوی دهانش دیگر بخار نکرد، آینه ‌زنگار گرفته‌ای که در سال های حیاتش نیز بسختی می‌توانست خود را در آن بییند!

حاجیه خانوم سال های متمادی بیمار بود. بیماری او به ظاهر فیزیکی بود اما در واقع قبل از جسم او، روانش پیشاپیش جان باخته بود.

مانند روبوت‌های بیجان روزانه در فعالیت و انجام کارهای روزمره از شست وشو تا پخت و پز بود. مهمان داری‌های پی در پی برای پذیرایی از فرزندان متعدد و همسران و نوه های آنان، روزهای او را بدون طلوع آفتاب زندگی، به شب می‌رساند و این تکرار مکرر، گردونه بسته ای بود که از کودکی در آن افتاده و غوطه‌ور بود.

حاجیه خانوم فقط خدایی را می‌شناخت که او را خلق کرده بود و سپس در دامان زندگی با مرد مومنی انداخته بود که باید تا اخر عمر برایش چاکری کند. او اگرچه خداشناس بود ولی حتی خدایش را نمی‌شناخت.

نه فرصت دانش‌اندوزی یافته بود نه فرصت تامل و نقد. چرخه سخت روزگار با زایمان های مکرر و ناخواسته رمق او را از هر تقلایی برای تغییر کاسته بود.

دینخویی و باورهای متعصب بی پایه به دین و رهبران دینی آن چنان در او نهاد امن و پوشالی ساخته بود که سراسر زندگی او را مسموم کرده بود. او حتی از حاجی هم مذهبی تر بود! مناسک دینی را انجام می‌داد و نمازهای قضایش را با التماس می‌سپرد به شوهرش تا برایش اجابت کند!

حاجیه خانوم در خانه حرمت داشت ولی باورهای خرافی او هویت او را نشانه گرفته بود. او دیگر نمی دانست کیست و چه می‌کند! چرا آمده و به کجا می رود! او چنان در طعمه فریبکاران دین و کاسبان مذهب درافتاده بود که راه نجاتش، فقط مرگ بود.

چنین نیز شد. استبداد دین در اندیشه مومن سرانجام پس از سال ها شکنجه و حبس ابد او در زنجیر خرافات و بلاهت، نخست روانش را تیرباران کرد و سپس نوبت جسم بی جان او رسید.

تومور مغزی قاتل او نبود. او در راه باور به دین و دینخویی جان باخت. تومور او هم در واقع مغزی نبود، تومور او افکار مذهبی بود که چندپای اختاپوس شرورش همه وجودش را اشغال کرده بود!

موسیقی، خرد جان؛ شعر، جانِ خِرَد
https://www.tgoop.com/Musikdelangiz

پارادایم شهادت: قدسی‌زدایی از شهادت ۲
علی طایفی

دوسوگرایی در شهادت از نظر کارل اشمیت گویای یک بلاتکلیفی یا امبی‌ولنسی است که دوگانه‌گرایی ذاتی شهادت را تایید می‌کند. در حالی که شهدا ممکن است به عنوان شخصیت های نجیبی در نظر گرفته شوند که در برابر ظلم می ایستند، اما زمانی که مرگ آنها منجر به درگیری بیشتر یا توجیه اقدامات تهاجمی توسط جوامع آنها شود، می توانند به عنوان ابزار خشونت نیز تلقی شوند.

این دوگانگی چگونگی درک ما از شهادت را در زمینه‌های سیاسی پیچیده می کند؛ جایی که می‌تواند همزمان نشان دهنده مقاومت و همزمان تجاوز باشد.

در این معنا انتساب شهید به یک فرد بشدت نسبی و بسته به گروه همسود و همسویی است که فرد در این رابطه و تعلقات گروهی یا ملی و‌ قومی کشته و شهید تلقی می‌شود. بعنوان مثال شهدای ایران در جنگ هشت ساله ایران و عراق دقیقا همان تقدسی را دارند که شهدای عراقی در جنگ با لشگر ایرانی داشتند و از طرف نظام سیاسی و ارزشی در جامعه عراق شهید تلقی شده و می‌شوند. همین روایت در مورد باورمندان سیاسی و ایدیولوژیک صادق است.

بعنوان مثال آیت‌اللهی که توسط ترور سیاسی کشته و شهید معرفی می‌شود از سوی مبارزانی که او را کشته‌اند منفور‌ و ملعون شناخته می‌شود. این مثال‌ها فقط حکایت از این دارد که مفهوم شهادت بشدت نسبی، آسیب پذیر، مکان/زمان‌پذیر و متغیر است.

کسی که امروز شهید است ممکن است فردا یک فرد منفور معرفی شود؛ کسی که در نظام سیاسی حاکم در ایران شهید است (مثلا سلیمانی) فرد منفوری و جنایتکاری است که از سوی باور سیاسی دیگر، ملعون معرفی می‌شود، کسی که چریک سیاسی است و در مسیر کشتن کسی کشته می‌شود و لقب شهید می‌گیرد از سوی گروه و باورمندان دیگر یک تروریست محسوب می‌شود، و کسی که محکوم به مرگ و اعدام شده یا در هواپیمای اوکراین و جنبش‌های خیابانی کشته می‌شود از سوی مردم در بیرون از ساختار قدرت سیاسی، شهید معرف می‌شود.

دومین چالش در مفهوم شهید این است که همه شهدا افراد پاک، صدیق، بی‌گناه و قربانی یا مقتول نبوده‌اند بلکه فرد شهید در جای خود می‌تواند یک قاتل و جنایتکار محسوب ‌گردد. فردی مانند لاجوردی که روزگاری رییس زندان اوین بود اگرچه شهید از نظر نظام سیاسی است ولی او یک جانی و جنایتکاری است که عملکرد او هیچ نشانه‌ای از قداست بر آن باقی نمی‌گذارد.

یا در آخرین نمونه رییسی بعنوان رییس جمهور، شهید معرفی می‌شود در عین حالیکه او توسط مردم چهره‌ جلادی از خود باقی گذارده است که کشتار سال ۶۷ را رقم زد. به تعبیر دیگر شهادت در این معنا باید قدسی‌زدایی شده و با معیار جرم‌شناختن قتل انسان، باید از مرگ فرد شهیدزدایی شود.

در این پارادایم هیچ عاملی نمی‌تواند دلیل موجهی برای کشتن انسان باشد چه در فضای جنگ بین ملل، چه جنگ بین اقوام، چه جنگ میان گروه‌های سیاسی و ایدیولوژیک و چه در قالب ترورهای دینی و قتل‌های سازمان‌یافته نظیر اعدام. از این منظر می‌توان چنین گزاره و مفروضی را صادر کرد که همه شهدای جنگی آدم‌کش هستند مگر عکس آن ثابت باشد.

از فواید و کارکردهای این قداست زدایی همین است که افراد منسوب به شهید نیز باید در شرایط خاص محاکمه شوند. همه آدمکش ها محاکمه و محکوم به مجازات سنگین و حبس می‌شوند ولی شهدایی که مرتکب قتل و جنایت و آدمکشی شده‌اند همچنان مورد تقدیر و تمجید قرار می‌گیرند و حتی نسل‌های بازمانده از آنان از این رانت ارزشی بهره‌مند می‌شوند.

از این منظر می‌توان به ناسازه دوگانه اخلاقی در سازمان و ارزش‌های شهادت‌پردازی اشاره کرد که چگونه اخلاق در چاله تناقض در میافتد. یعنی یک جنایتکار و آدمکش مدال اخلاقی می‌گیرد!

بنظر من تغییر پارادایم اخلاق انسانی بجای اخلاق دینی ملی و خاک پرستانه و ایدیولوژیک یک ضرورت ناگریز و ناگزیر است. از همین منظر می‌توان با شهادت‌زدایی از ارزش‌های اجتماعی در جامعه، به قداست‌زدایی از پدیده شهادت و شهدا نیز پرداخت.

سنجشگری مسایل اجتماعی ایران
https://www.tgoop.com/alitayefi1

برخی منابع:

https://sethabrutyn.com/wp-content/uploads/2023/07/image.png
https://sethabrutyn.com/2023/07/13/sociology-science-suicide-and-durkheim-part-2/
https://www.jstor.org/stable/26564672
https://navideshahed.com/en/news/116944/explaining-sociological-culture-of-the-martyrdom

منتشر شد:
جامعه‌شناسی؛ یک راهنمای گرافیکی
جان‌ناگل و پیرو/ ترجمه علی طایفی

این‌ کتاب در‌ پی ارایه یک‌ مجموعه از راهنما یا دستور‌عمل‌هایی نیست که خواننده را به وسایلی برای دگرگونی جامعه مجهز نماید. برعکس باطرح متفکران کلیدی جامعه شناسی، مفاهیم و آرای بنیادین آن، هدف عینی کتاب عبارت از آشنا کردن خواننده با میراث فرهنگی ثروتمند این رشته است. اگرچه چنانکه بوردیو طرح می‌کند، اشتغال به جامعه‌شناسی شبیه یادگیری یک‌ ورزش رزمی است، مطالعه این‌کتاب می‌تواند شما را با قدری تمرین، به ساختن یک جامعه سالم و برابر مجهز کند. به تعبیر زیگموند باومن: رسالت جامعه شناسی یاری رساندن به فرد است. ما باید در خدمت آزادی باشیم.
ترجمه این کتاب محصول تلاش برای معرفی این رشته برای علاقمندان و عموم کسانی است که دغدغه مسایل اجتماعی در سر دارند. کتاب را می‌توانید از نتشارات جامعه‌شناسان و سایر کتابفروشی‌های شهر خود تهیه کنید .

سنجشگری مسایل اجتماعی ایران
https://www.tgoop.com/alitayefi1

کوته‌نوشت‌ها:
استبداد درون
علی طایفی

ماندگاری سرسخت استبداد شاهی در ایران طی سده‌های طولانی و پیامد آن به استبداد شیوخ دینی در دهه‌های اخیر سبب ساز ساختاریابی فرهنگ استبداد در بین مردم و درونی‌شدن این خصلت در میان ملت استبدادزده شده است. باور مردم به سن‌سالاری، ریش و گیس‌سفید‌سروری، فرهنگ اطاعت، فرمان‌دهی و فرمان‌برداری، سکوت و خفقان، تقیه و پنهانکاری، سرکوب مطالبات، نقدناپذیری، شکنجه و خشونت مردم بر مردم در سلسله مراتب سنی، جنسی/جنسیتی و.. از نمودهای این استبداد درون ما و زمینه ساز بازتولید استبداد سیاسی در کشور است.
برای سرنگونی استبداد باید بطور موازی با جزییات این فرهنگ در رفتار روزمره خود نیز مبارزه کنیم.

سنجشگری‌مسایل اجتماعی ایران
https://www.tgoop.com/alitayefi1

قصه‌های من و تو
علی طایفی

روزهایی که قلم قصه نویسی را بر مرکب خاطرات و برداشت‌هایم از حیات اجتماعی آغشته کردم نیز بر این باور بودم که باید ندای آزادی و رهایی را رسانش کرد. فریاد کشیدن صداهای خاموش در درون یکایک ما و درون تاروپود حیات اجتماعی ما انسان‌ها از زیباترین رویدادهایی است که میتواند زشت و تلخترین وقایع زندگی اجتماعی ما را به زیور نشر در آورد و زنگار آینه تیره ما تیربختان را کمی برق بنیدازد.

حاصل آنکه این نخستین تلاش من بشمار میرود و البته آخرین آن نبوده و نخواهد بود. سراب پیش روی فقط این است که بخشی از مسایل اجتماعی ما آدمهای ساکن در سرزمین ایران به نمایش درآید و قصه غصه‌های من و تو را حتی به طرفه‌ای از حفره فراموشی به یاد خواننده بیندازد که ای آدمی تو حاصل آه و دمی، پس نیکی کن.

لطفا پس از مطالعه و درصورت علاقمندی بازنشر دهید

موسیقی، خرد جان؛ شعر، جانِ خِرَد
https://www.tgoop.com/Musikdelangiz

📜فهرست برخي از فعاليت ها و نوشته‌های من:

جامعه شناسان بدون مرز-ايران
‏http://iranssf.blogspot.se/?m=1

بلاگ "اجتماع بيش از دو نَفَر ممنوع":
‏http://atayefi.blogspot.se/?m=1

بلاگ مستقل جامعه‌شناسی در میهن‌بلاگ
https://shorturl.at/ivBHL

نشريه مستقل "جامعه شناسي ايران":
https://shorturl.at/hKPTV

کانال "سنجشگري مسايل اجتماعي ايران":
‏https://www.tgoop.com/alitayefi1

کانال موسیقی، جان ‌خرد، شعر، خردجان
https://www.tgoop.com/Musikdelangiz

کتاب هایم:
جامعه شناسی مسایل اجتماعی ایران
https://www.tgoop.com/alitayefi1/2465

جامعه شناسی فرار مغزها
https://www.tgoop.com/alitayefi1/1552

موانع فرهنگی تحقیق در ایران
https://www.tgoop.com/alitayefi1/4770

سنجشگری مسایل اجتماعی ۱
https://www.tgoop.com/alitayefi1/1240

سنجشگری مسایل اجتماعی ۲
https://www.tgoop.com/alitayefi1/2185

سنجشگری مسایل اجتماعی ۳
https://www.tgoop.com/alitayefi1/2950

سنجشگری مسایل اجتماعی ۴
https://www.tgoop.com/alitayefi1/3563

سنجشگری مسایل اجتماعی ۵
https://www.tgoop.com/alitayefi1/3692

سنجشگری مسایل اجتماعی ۶
https://www.tgoop.com/alitayefi1/4339

سنجشگری مسایل اجتماعی ۷
https://www.tgoop.com/alitayefi1/4848

ترجمه عصر مهاجرت
https://www.tgoop.com/alitayefi1/1273

ترجمه مقدمه گرافیکی بر جامعه‌شناسی
https://www.tgoop.com/alitayefi1/3456

کودکی گمشده؛
درآمدی بر جامعه‌شناسی کودکی
https://www.tgoop.com/alitayefi1/4474

من عشق می‌ورزم، پس هستم
جامعه‌شناسی عشق
https://www.tgoop.com/alitayefi1/4622

اشعار اجتماعی جلد یک
https://www.tgoop.com/alitayefi1/1350

اشعار عاشقانه جلد دوم
‏ https://www.tgoop.com/alitayefi1/1629

اشعار و زمزمه‌های درون جلد سوم
https://www.tgoop.com/Musikdelangiz/27594

کتاب قصه‌های من و تو
https://www.tgoop.com/alitayefi1/4875

كارنامه شخصي ام:
‏ https://www.tgoop.com/alitayefi1/2184

دسترسی به کتابها در فضای مجازی
https://www.scribd.com/alitayefi

جایزه آلوین گولدنر
https://www.iran-emrooz.net/index.php?/news2/12176

تماس
@alitayefy