tgoop.com/amirkabirpublication/372
Last Update:
«يكى از اقدامات مهم همايون صنعتی‌زاده كه كارى سترگ در تاريخ چاپ و نشر و فرهنگ ايران است پايهگذارى تأليف و چاپ دايرةالمعارف فارسى است كه در سالهاى ۳۶-۱۳۳۵ دو سه سالى پس از تأسيس مؤسسۀ فرانكلين و با كوشش و افكار بلند او صورت گرفت. همايون با مطالعه و فعاليتى كه براى بهوجود آوردن يک دايرةالمعارف بزرگ كرده بود، بودجهاى به مبلغ چهارصد هزار دلار توسط دفتر مركزى فرانكلين از بنياد فورد گرفت و براى سرپرستى و مديريت در ترجمه و تأليف آن مدتى مطالعه كرد و با استادان معروف و سرشناس در رشتههاى تاريخ و جغرافيا و علوم مختلف مذاكره و مشورت كرد. وقتى كه طرح همايون براى ايجاد دايرةالمعارف برملا شد چند نفرى خود را كانديداى اين كار كردند، از جمله شجاع‌لدين شفا و على اصغر حكمت و… ولى همايون صلاحيت آنها را براى اين كار قبول نداشت و براى اينكه آنها را از سر باز كند مىگفت اختيار دست من نيست، شما بايد با مؤسسۀ مركزى مذاكره كنيد؛ و بالأخره قرعه به نام دكتر غلامحسين مصاحب افتاد كه از رياضیدانان نامى و استاد دانشگاه بود و كتابهاى متعددى دربارۀ رياضيات تأليف كرده بود كه در دانشگاهها تدريس مىشد و به اين كار علاقۀ زيادى داشت. دكتر مصاحب يک دوره كتابهاى رياضى براى دورۀ اول دبيرستان هم به اتفاق دو نفر از دوستان خود تأليف كرده بود كه اميركبير آنها را منتشر كرد. دكتر مصاحب صاحب امتياز مجلهاى به نام برق هم بود كه مقالات تندى بر عليه بعضى از مقامات مىنوشت و بعد از شهريور ۱۳۲۰ توقيف گرديد. بالأخره همايون او را به سرپرستى اين دايرةالمعارف بزرگ انتخاب كرد و به طريقى كه براى اين كار لازم بود يک دفتر و وسايل كار فراهم كرد و چند كارمند و ماشيننويس و فيشنويس در استخدام گرفت و قسمتى از حروفچينى شركت افست را براى اين كار اختصاص داد. طبق دستور دكتر مصاحب حروفچينى تمام دايرةالمعارف با حروف مخصوصى كه بعضاً براى اين كار سفارش داده بود با دست چيده شد. دكتر مصاحب، آقايان احمد آرام و برادر خود محمود مصاحب را به عنوان معاونين و همكاران خود تعيين كرد. در مجموع بيش از چهل نفر براى تأليف و ترجمه مقالات با او همكارى داشتند كه اسامى آنان در مقدمۀ جلد اول دايرةالمعارف آمده. جلد اول دايرةالمعارف پس از ده سال با آرم سازمان كتابهاى جيبى در سال ۱۳۴۵ منتشر شد. بهاى آن جلدى ۵۰۰۰ ريال بود.»
□ عبدالرحیم جعفری، در رثای همایون صنعتی‌زاده، شمارۀ ۷۳-۷۲
شرح عکس: اردیبهشت ۱۳۸۲؛ همایون صنعتی زاده، داود موسایی و عبدالرحیم جعفری (عکاس: علی دهباشی)
■ instagram.com/amirkabir.info
■ @Amirkabirpublication
■ www.amirkabir.info
BY مؤسسهٔ انتشارات امیرکبیر | جعفری
Share with your friend now:
tgoop.com/amirkabirpublication/372