پژوهشی در فرهنگ زرتشتی

فرضیه های جدید درباره زرتشت (شماره ۱۱)
#تاریخ_کیش_زرتشت
#زرتشت_و_اوستا 
#پژوهشی_در_فرهنگ_زرتشتی
از این رو، زردشت برخی از این دیوان را مطرود دانسته است. کلنز، به منظور پرهیز از چنين پوچ اندیشی، یک بار دیگر مسئله یکتاپرستی اوستای قدیم را به ناچار مطرح می کند. از این رو، نظریه بارو باید مردود تلقی شود، زیرا نکوهش خدایان، که خاص گاهان است. و دیوسازی از آنها را در سنت زردشتی نمی توان در حد يک اختلاف نژادی بین ایرانیان و هندوآریایی های اولیه پايين آورد. مقاله ای از گرشویچ که در سال ۱۹۷۵ چاپ شد، مرجع آموزنده ای است که من در موقعیت های مختلف به آن اشاره می کنم. اکنون بهتر است یک استدلال دیگر را به بقیه مواردی که در کتاب زمان و زادگاه زردشت عنوان کرده ام، بيفزايم تا نشان دهم نه تنها خدایان بیگانه یا دیوهای دین ایرانی باستان در میان دئوَه های اوستایی بوده اند، بلکه ایزدانی نیز در سنت دینی ایران باستان دیده می شوند. کلنز با اشاره به مقاله(۱) نوشته کلاریس هرن اشمیت برای دایره المعارف ایرانیکا و کتاب جدیدش(۲)، دَیوَهای(۳) کتیبه خشایارشا در تخت جمشید را با دَئوَه های بند ۹۴ یشت پنجم در ارتباط می داند، زیرا به عقیده وی، هر دو کاربردی مشابه دارند: پرستندگان آنها، دیوسانان، محور لازم و ضروری برای هر نکوهش دینی بوده اند و دَئوََه ها چیزی بیشتر از قربانیان مناسک منتخب نبوده اند و این شاخص تقابل ثنویت است. دَئوَه ها خدایان راستین نبوده اند و دَئوَ پرستان نیز پرستندگان واقعی به شمار نمی آمدند. به نظر من بند ۹۴ یشت پنج، به خوبی مشخص می‌کند که ما باید در میان دَئوَهها، آناهیتا یکی از مهم ترین ایزدبانوان ایران باستان را قرار دهیم. شواهدی که درباره این ایزدبانو از منابع مختلف و در دوره های مختلف به دست آمده، بویس را متقاعد کرد که یک شخصیت همزاد را بازسازی کند: اردوی سور آناهیتای اوستایی، یکی از ایزدبانوان مهم زردشتی (اردوی سور آناهید در فارسی میانه)، که همتای الهه عشق و زیبایی، ونوس (آنائیتیس) در یونان که پرستش او از آيين پرستش ایشتر در بین النهرین تأثیر گرفته است. عبارت مذکور از آبان یشت (بند ۹۴) می گوید: «ای اردویسور! آناهیتا، چه پیش خواهد آمد با آن زورهای تو اگر دیویسنان و پرستاران دروغ آنها را از برای تو پس از فرو رفتن آفتاب نیاز کنند.» ایزد بانو با این پاسخ شروع می کند که آنها را نخواهد پذیرفت. بنابراین شکی وجود ندارد که آناهیتا برای دئوه پرستان يک ديوی مؤنث (۴) است. گرشویچ به خوبی این مهم را درک کرده است، ولی کلنز هیچ اشاره ای در این ارتباط ندارد، و تنها خاطرنشان می کند کسی که شب هنگام قربانی می کند، حتی برای ایزدبانوی بزرگ مزدیسنایی، يك دئوه پرست است. در حقیقت، دَئوَه پرستان برای آناهیتا شراب نثار می کنند، چون وی را يک دَئِوی مؤنث در نظر می گیرند. در این راستا، گرشویچ پا فراتر می نهد و بیان می کند: « آنچه درباره آناهیتا گفته می شود برای مهر نیز مصداق دارد.» وی این نتیجه را می پذیرد، چنانکه من نیز آن را کاملاً منطقی می دانم و عبارتی از بند ۱۰۸ یشت ده را نقل می کنم که در آن «ایزد مهر بین پرستندگانی که نثارکردن قربانی خوب را برای او بر ذمه خود دانسته و آن گروه که قربانی بد برایش می آورند تمایز قائل می شد.» وی در ادامه می افزاید که به احتمال قوی گروه دوم آن عده هستند که(۵) را پرستش می کردند و قربانی آنها به پیشگاه مهر زردشتی به منزله بی احترامی به این ایزد بود. اگر این تعبیر بند ۹۴ یشت پنج را درست در نظر بگیریم، این استنباط را خواهیم داشت که آناهیتا و به احتمال، مهر، بند ۱۰۸ یشت ده، علاوه بر دو ایزد برای نویسندگان يشتها و دو بغ برای اردشیر دوم، دو دَئوَه برای پیروان آیینی هستند که از سوی آیین زردشتی تکذیب می شود. رابرت چارلز زنر نیز به نتایج مشابهی از این بندهای آبان یشت و مهریشت نائل شده است.(ص ۶۰ _ ۶۱)


۱)Daiva
۲)Le Pantheon de l'Avesta ancien.
۳)daiva
۴)daēvī
۵)diēva

مأخذ: نیولی، گراردو. زردشت در تاریخ. ترجمه: مهدیه چراغیان. بنگاه ترجمه و نشر کتاب پارسه. سال ۱۳۹۳
🔥 @atorshiz 🔥

www.tgoop.com/atorshiz/4079

1.3K viewsداریوش میرزاخانی, Oct 8 at 20:48

فرضیه های جدید درباره زرتشت (شماره ۱۱)
#تاریخ_کیش_زرتشت
#زرتشت_و_اوستا 
#پژوهشی_در_فرهنگ_زرتشتی
از این رو، زردشت برخی از این دیوان را مطرود دانسته است. کلنز، به منظور پرهیز از چنين پوچ اندیشی، یک بار دیگر مسئله یکتاپرستی اوستای قدیم را به ناچار مطرح می کند. از این رو، نظریه بارو باید مردود تلقی شود، زیرا نکوهش خدایان، که خاص گاهان است. و دیوسازی از آنها را در سنت زردشتی نمی توان در حد يک اختلاف نژادی بین ایرانیان و هندوآریایی های اولیه پايين آورد. مقاله ای از گرشویچ که در سال ۱۹۷۵ چاپ شد، مرجع آموزنده ای است که من در موقعیت های مختلف به آن اشاره می کنم. اکنون بهتر است یک استدلال دیگر را به بقیه مواردی که در کتاب زمان و زادگاه زردشت عنوان کرده ام، بيفزايم تا نشان دهم نه تنها خدایان بیگانه یا دیوهای دین ایرانی باستان در میان دئوَه های اوستایی بوده اند، بلکه ایزدانی نیز در سنت دینی ایران باستان دیده می شوند. کلنز با اشاره به مقاله(۱) نوشته کلاریس هرن اشمیت برای دایره المعارف ایرانیکا و کتاب جدیدش(۲)، دَیوَهای(۳) کتیبه خشایارشا در تخت جمشید را با دَئوَه های بند ۹۴ یشت پنجم در ارتباط می داند، زیرا به عقیده وی، هر دو کاربردی مشابه دارند: پرستندگان آنها، دیوسانان، محور لازم و ضروری برای هر نکوهش دینی بوده اند و دَئوََه ها چیزی بیشتر از قربانیان مناسک منتخب نبوده اند و این شاخص تقابل ثنویت است. دَئوَه ها خدایان راستین نبوده اند و دَئوَ پرستان نیز پرستندگان واقعی به شمار نمی آمدند. به نظر من بند ۹۴ یشت پنج، به خوبی مشخص می‌کند که ما باید در میان دَئوَهها، آناهیتا یکی از مهم ترین ایزدبانوان ایران باستان را قرار دهیم. شواهدی که درباره این ایزدبانو از منابع مختلف و در دوره های مختلف به دست آمده، بویس را متقاعد کرد که یک شخصیت همزاد را بازسازی کند: اردوی سور آناهیتای اوستایی، یکی از ایزدبانوان مهم زردشتی (اردوی سور آناهید در فارسی میانه)، که همتای الهه عشق و زیبایی، ونوس (آنائیتیس) در یونان که پرستش او از آيين پرستش ایشتر در بین النهرین تأثیر گرفته است. عبارت مذکور از آبان یشت (بند ۹۴) می گوید: «ای اردویسور! آناهیتا، چه پیش خواهد آمد با آن زورهای تو اگر دیویسنان و پرستاران دروغ آنها را از برای تو پس از فرو رفتن آفتاب نیاز کنند.» ایزد بانو با این پاسخ شروع می کند که آنها را نخواهد پذیرفت. بنابراین شکی وجود ندارد که آناهیتا برای دئوه پرستان يک ديوی مؤنث (۴) است. گرشویچ به خوبی این مهم را درک کرده است، ولی کلنز هیچ اشاره ای در این ارتباط ندارد، و تنها خاطرنشان می کند کسی که شب هنگام قربانی می کند، حتی برای ایزدبانوی بزرگ مزدیسنایی، يك دئوه پرست است. در حقیقت، دَئوَه پرستان برای آناهیتا شراب نثار می کنند، چون وی را يک دَئِوی مؤنث در نظر می گیرند. در این راستا، گرشویچ پا فراتر می نهد و بیان می کند: « آنچه درباره آناهیتا گفته می شود برای مهر نیز مصداق دارد.» وی این نتیجه را می پذیرد، چنانکه من نیز آن را کاملاً منطقی می دانم و عبارتی از بند ۱۰۸ یشت ده را نقل می کنم که در آن «ایزد مهر بین پرستندگانی که نثارکردن قربانی خوب را برای او بر ذمه خود دانسته و آن گروه که قربانی بد برایش می آورند تمایز قائل می شد.» وی در ادامه می افزاید که به احتمال قوی گروه دوم آن عده هستند که(۵) را پرستش می کردند و قربانی آنها به پیشگاه مهر زردشتی به منزله بی احترامی به این ایزد بود. اگر این تعبیر بند ۹۴ یشت پنج را درست در نظر بگیریم، این استنباط را خواهیم داشت که آناهیتا و به احتمال، مهر، بند ۱۰۸ یشت ده، علاوه بر دو ایزد برای نویسندگان يشتها و دو بغ برای اردشیر دوم، دو دَئوَه برای پیروان آیینی هستند که از سوی آیین زردشتی تکذیب می شود. رابرت چارلز زنر نیز به نتایج مشابهی از این بندهای آبان یشت و مهریشت نائل شده است.(ص ۶۰ _ ۶۱)


۱)Daiva
۲)Le Pantheon de l'Avesta ancien.
۳)daiva
۴)daēvī
۵)diēva

مأخذ: نیولی، گراردو. زردشت در تاریخ. ترجمه: مهدیه چراغیان. بنگاه ترجمه و نشر کتاب پارسه. سال ۱۳۹۳
🔥 @atorshiz 🔥

BY پژوهشی در فرهنگ زرتشتی