tgoop.com/beyondlinguistics/20
Last Update:
شاید شمارش از دید ما فقط شمردن شمارگان (اعداد) باشد؛ اما واقعیت این است که شمارش به یک «زبان شمارگانی» نیاز دارد.
کودک انسان از ده ماهگی معنای شماره را می‌فهمد؛ اما تنها تغییرات شمارگانی میان یک تا سه را می‌شناسد. جانداران دارای مغزهای کوچک‌تر مانند ماهی‌ها و زنبورها هم این توانایی را دارند. این سامانه شمارشیِ نخستین پیوند محکمی با یاداَنبار (حافظه) دارد و به کودکان و جانوران در درک مجموعه‌های کوچک، بدون نیاز به شمارش واقعی، کمک می‌کند.
آنچه ما را از دیگر جانداران جدا می‌سازد، توانایی ما در نمایش شمارگان با نمادها است. این‌که انسان از چه زمان، این کار را آغاز کرده، هنوز بر ما آشکار نیست؛ اگر چه بر پایه یک پیش انگاره، نشانه‌گذاری‌هایی که ۶۰هزار سال پیش از سوی انسان نئاندرتال بر روی استخوان‌های جانوران انجام شده، برخی از نخستین نمونه‌های شمارش نمادین به شمار می آیند.
اندام‌های بدن، نخستین ابزار شمارش طبیعی بوده‌اند. برای نمونه در جامعه بدوی مردمان یوپنو در پاپوا گینه نو، سامانه شمارشی شامل شمردن انگشتان دست، انگشتان پا، گوش‌ها، چشم‌ها، بینی، سوراخ‌های بینی، نوک پستان‌ها، ناف، بیضه‌ها و آلت تناسلی مردانه بوده که سامانه شمارشی این مردمان را تا ۳۳ رسانیده است.
با این همه، ما از سامانه‌های نمادین پیشرفته‌تر برای نمایش شمارگان بهره می‌گیریم. امروزه بیشتر انسان‌ها سامانه عددی هندی ـ عربی را برای شمارش به کار می‌گیرند. در این سامانه تنها از ده نماد (۹-۰) برای نمایش مجموعه بی‌نهایتی از شمارگان بهره گرفته می‌شود.
هنگامی که کودکان معنای شمارگان را فرا می‌گیرند، واژگان وابسته با شمارگان مانند یک، ده، بیست و پنج و ... را هم می‌آموزند. در حقیقت، واژه های به کار گرفته شده برای شمارگان کوچک، بخشی از ۱۰۰ واژه نخست است که کودکان در این روند، یاد می‌گیرند.
محیط زبانی تأثیر فراوان بر آموختن واژگان وابسته با شمارگان دارد؛ برای نمونه، در زبان موندوروکو (قبیله‌ای در آمازون) واژگان اندکی برای اشاره به شمارگان وجود دارد و به جای آن واژگانی چون «تعدادی/شماری» یا «خیلی/کم» به کار برده می شود و از همین رو، شمارش در این قبیله همیشه تقریبی است. این نکته نشان می‌دهد محیط‌های زبانی گوناگون بر دقت سامانه‌های شمارشی به کار گرفته شده از سوی انسان ها تأثیرگذار است.
بن‌مایگان:
🔖 Barras, C. (2021). How did Neanderthals and other ancient humans learn to count?. Nature, 594(7861), 22-25.
🔖Bender, A., & Beller, S. (2012). Nature and culture of finger counting: Diversity and representational effects of an embodied cognitive tool. Cognition, 124(2), 156-182.
🔖Britannica, T. Editors of Encyclopaedia (2023, September 14). Hindu-Arabic numerals. Encyclopedia Britannica. https://www.britannica.com/topic/Hindu-Arabic-numerals
🔖Feigenson, L., Carey, S., & Hauser, M. (2002). The representations underlying infants' choice of more: Object files versus analog magnitudes. Psychological science, 13(2), 150-156.
🔖Kauschke, C., & Hofmeister, C. (2002). Early lexical development in German: A study on vocabulary growth and vocabulary composition during the second and third year of life. Journal of child language, 29(4), 735-757.
🔖Nieder, A. (2021). The evolutionary history of brains for numbers. Trends in Cognitive Sciences, 25(7), 608-621.
🔖Pica, P., Lemer, C., Izard, V., & Dehaene, S. (2004). Exact and approximate arithmetic in an Amazonian indigene group. Science, 306(5695), 499-503.
🔖Wassmann, J., & Dasen, P. R. (1994). Yupno number system and counting. Journal of Cross-Cultural Psychology, 25(1), 78-94.
✍🏻 خورشید صبوری
https://www.tgoop.com/beyondlinguistics
درگاه پشتیبان در واتس‌‌اپ
https://whatsapp.com/channel/0029Vagy3m505MUWjXocKA2y
BY زبان‌شناسی و فراتر از آن
Share with your friend now:
tgoop.com/beyondlinguistics/20