tgoop.com/beyondlinguistics/70
Last Update:
رد پای زبان سکایی که یکی از زبان‌های ایرانی میانهٔ شرقی است، در پایان سدۀ نوزدهم و آغاز سدۀ بیستم در سرزمین‌های ختن و تمشق یافت شد. این آثار نمایانگر بخش مهمی از تاریخ ایرانیان در آسیای میانه هستند. زبان سکایی در سرزمین‌هایی چون ختن و تمشق رایج بود و نوشتارهای به‌دست‌آمده شامل آثار دینی و غیردینی هستند. نوشتارهای دینی به طور ویژه در پیوند با آیین بودایی و برگردانهایی از نوشتارهای بودایی به زبان سانسکریت هستند؛ این امر نشان‌دهندۀ نقش مهم زبان سکایی در انتقال مفاهیم بودایی به فرهنگ‌های بومی است (Bailey, 1982).
آثار غیردینی زبان سکایی نیز بخشی از این گنجینه‌اند. این متون که شامل نامه‌های خصوصی، مکاتبات دیوانی و اسناد بازرگانی هستند، نمایانگر جنبه‌های روزمرۀ زندگی، ساختارهای اجتماعی و روابط اداری در این سرزمین‌ها می‌باشند. حتی در این متون غیردینی نیز تأثیر آموزه‌های بودایی دیده می‌شود، زیرا آیین بودایی حضوری پررنگ در زندگی مردم این سرزمین‌ها داشته است (Stein, 1921).
از سویهٔ زبانی، آثار سکایی به دو دستۀ سکایی ختنی و سکایی تمشقی دسته‌بندی می‌شوند. آثار ختنی که در ناحیهٔ ختن کشف شده‌اند، بیشتر متون مذهبی را شامل می‌شوند و از نظر زبانی نو تر از آثار تمشقی هستند. سکایی تمشقی که در تمشق، نزدیک مارالباشی در شمال شرقی کاشغر، یافت شده، از نظر زبانی کهن‌تر بوده و ویژگی‌های زبان سکایی آغازین را بیشتر نشان می‌دهد. این تفاوت زبانی، نمایانگر روند تکامل و تغییرات زبان سکایی در گذر زمان است (Schmitt, 2009).
متون دینی و غیردینی سکایی، علاوه بر ارائۀ تصویری روشن از فرهنگ و زبان ایرانیان آسیای میانه، بازتابانندۀ تأثیرات متقابل فرهنگ‌های ایرانی، هندی و چینی در این سرزمین هستند. این متون نقش زبان سکایی را به‌عنوان پلی میان تمدن‌های بزرگ آن زمان برجسته می‌کنند (Puri, 1987).
✍🏻 #خورشید_صبوری
بن‌مایه:
Bailey, H. W. (1982). The Culture of the Sakas in Ancient Iranian Khotan.
Puri, B. N. (1987). Buddhism in Central Asia.
Schmitt, R. (Ed.). (2009). The Iranian Languages.
Stein, A. (1921). Serindia: Detailed Report of Explorations in Central Asia and Westernmost China.
https://www.tgoop.com/beyondlinguistics
BY زبان‌شناسی و فراتر از آن
Share with your friend now:
tgoop.com/beyondlinguistics/70