tgoop.com/bidarcourses/647
Last Update:
درسگفتار (حضوری، آنلاین و آفلاین)
چهره‌ی ژانوسی تکنیک در آثار والتر بنیامین
به‌هدایت صابر دشت‌آرا
طول دوره: ۴ جلسه‌ی ۲ ساعته
شروع دوره: ۲۲ مرداد‌ماه ۱۴۰۳
دوشنبه‌ها ۱۶ تا ۱۸
در حد فاصل دو جنگ جهانی، اروپا صحنه‌ی ظهور معمایی است که دیرزمانی در کار تدارک خویش بوده‌است. استفاده‌ی گسترده از تسلیحات جنگی نوظهور، در کنار شیوع بی‌سابقه‌ی رسانه‌های توده‌ای، «تکنیک» را به مسئله‌ای اساسی برای آگاهی غربی بدل کرده‌است. فرانکنشتاین از دروازه‌ی شهرها گذر کرده‌است، و این پرسش هرروز عاجل و عاجل‌تر می‌شود که این هیولای دست‌ساز، یا به تعبیر فروید، این «خداوند مصنوع» چه رهاوردی برای بشر به همراه آورده‌است.
والتر بنیامین در آثار خود همواره در پی آن است که از پاسخ‌های متداول به معمای تکنیک فراتر رود؛ او نه به سیاق محافظه‌کاران فرهنگی به گلایه از تجاوز‌های تکنیک به نظم‌ونظام طبیعی بسنده می‌کند، و نه به رؤیاهای اتوپیایی درباره‌ی امکانات تکنیکیِ جهان نو امید می‌بندد. نزد بنیامین، تکنیک همچون ژانوس، ایزد اساطیری روم، همواره رویی به پیش و رویی به پس دارد، و تأمل بر آن بدون درنظرداشتن همزمانِ این وجوه دوگانه ممکن نمی‌شود. بر این روال است که بنیامین، در جایی، به محدودیت‌هایی اشاره می‌کند که تکنولوژی‌های جدید بر تجربه‌ی بشری تحمیل کرده‌اند («چالاکی دائم و همیشگیِ حافظه‌ی ارادی واستدلالی – که به واسطه‌ی تکنیکِ بازتولیدِ مکانیکی تقویت می‌شود – مجال را بر بازی‌های خیال تنگ می‌کند»)، و در جایی دیگر بر امکانات این تکنولوژی‌ها برای توسیع تجربه‌ی بشری انگشت می‌گذارد («نخست از طریق دوربین است که ناخودآگاهِ بصری را درمی‌یابیم، همان‌گونه که از طریق روان‌کاوی با ناخودآگاه غریزی آشنا می‌شویم»).
اما این وجوه دوگانه چگونه در پیکره‌ی ژانوسیِ تکنیک در کنار یکدیگر می‌نشینند، و چرا صورت کمال‌یافته‌ی این هم‌نشینی فقط در مدرنیته محقق می‌شود؟ در دوره‌ی حاضر، تلاش می‌کنیم تا با بررسی آرای بنیامین درباره‌ی تکنیک و مفاهیمِ همبسته‌ی آن در جهت پاسخ‌گویی به این پرسش‌ها قدم برداریم.
جلسه‌ی اول (ترسیم صحنه‌ی نزاع): تلقی ارنست یونگر از «بسیج سراسریِ» تکنولوژیک، واکنش بنیامین به یونگر در «نظریه‌های فاشیسم آلمانی».
جلسه‌ی دوم (از نیمه‌ی تاریک تکنیک): رنگ‌باختن فردیت، زوال هاله‌ی گرداگرد اشیا، و شکل‌گیریِ «تجربهای ... که دریافت شوک قاعده و هنجار آن شده است».
جلسه‌ی سوم (از نیمه‌ی روشن تکنیک): بازگشت به کودکی، ظهور امکانات ادراکی تازه، و بدل‌شدن «واقعیت بی‌میانجی به ارکیده‌ای در سرزمین تکنیک».
جلسه‌ی چهارم (تکثیر نامتناهی ژانوس‌ها): دو تلقی از میمسیس در تناظر با دو تلقی از تکنولوژی در رساله‌ی «اثر هنری در عصر بازتولیدپذیریِ تکنیکیِ آن»، مدرنیته به مثابه صحنه‌ای برای «قرائت آنچه هرگز مکتوب نگشته‌است».
صابر دشت‌آرا متولد ۱۳۶۵ و دانش‌آموخته‌ی دکتری در رشته‌ی فلسفه از دانشگاه علامه طباطبایی است. عنوان پایان‌نامه‌های کارشناسی ارشد و دکتری او، به‌ترتیب، «مواجهه‌ی زیباشناختی آدورنو و بنیامین» و «"هسته‌ی منثور اثر هنری" به مثابه‌ی ایده در آثار والتر بنیامین» بوده‌است. دو ترجمه‌ی فارسی به قلم او منتشر شده‌است: گزیده‌ای از مقالات والتر بنیامین با عنوان «دهلیزهای رستگاری: مقالات معرفت‌شناختی» (۱۳۹۵)، و کتابی از جی. ام. برنستین با عنوان «تقدیر هنر: بیگانگی زیباشناختی از کانت تا دریدا و آدورنو» (۱۴۰۱).
لطفا در صورت تمایل به شرکت در این دوره، از طریق یکی از راه‌های ارتباطی زیر با ما در تماس باشید.
شماره‌ی تماس و واتس اپ: ۰۹۳۸۱۳۶۰۶۹۴
۰۲۱-۸۸۸۹۱۸۴۳
سایت: www.bidar.school
ایمیل: [email protected]
تلگرام: www.tgoop.com/bidarschool
اینستاگرام: bidar.school
کانال یوتیوب:Bidar School
آدرس: مدرسه‌ی بیدار، خیابان نجات الهی، کوچه‌ی نوید، پلاک ۴، طبقه‌ی همکف شرقی
@bidarschool
@bidarcourses
BY دوره‌های مدرسه بیدار / ۱۴۰۳
Share with your friend now:
tgoop.com/bidarcourses/647