tgoop.com/bidarcourses/773
Last Update:
درسگفتار (آنلاین و آفلاین )
زندگی مینیمال؛
بِکِت، امر تاریخی و‌مسأله‌ی انتزاع
به‌هدایت فرهاد محرابی
۴ جلسه
از ۳ بهمن ۱۴۰۳
چهار‌شنبه‌ها: ۱۸ تا ۲۰
تفسیر جهان فکری-ادبی ساموئل بکت همواره دچار آفت فلسفه‌زدگی بوده. این نکته‌ایست که برخی از بزرگترین بکت‌شناسان خصوصاً در طی دو دهه‌ی گذشته بارها بر آن تأکید کرده‌اند. پاسکال کازانووا و اَندرو گیبسون به کرّات در نگاه به انبوه نقد و تفاسیر گوناگون در باب نوشته‌های نویسنده‌ی ایرلندی، به این درهم‌آمیزی افراطی با فلسفه - که خودِ بکت همواره از آن گریزان بود - اشاره کرده‌اند. از دیگر سو آنها پوزیتیویسمِ مطالعات آرشیوی در شناخت بکت را که خصوصاً در طی سه دهه‌ی گذشته بر نقد ادبی معاصر و خصوصاً مطالعات بکت‌شناسی سایه انداخته را نیز نفی می‌کنند.
کازانووا و گیبسون بر نوعی «تاریخی‌کردن» و «انضمامی‌کردن» نقد ادبی تأکید دارند که می‌تواند تصویری حقیقی‌تر از جریان مدرنیسم ادبی را که بکت یکی از مهم‌ترین نمایندگانش بود پیش چشمان‌مان قرار دهد. از این رو هدف ثانویه و البته بسیار مهم این درسگفتار آن است تا در کنار بحث و پرداختن به جهان ساموئل بکت، برخی از جدیدترین رهیافت‌ها در نقد ادبی معاصر، چه در حوزهی دیدگاه‌ها و چه در حوزهی روش را در اختیار دانشجویان، پژوهشگران و علاقه‌مندان قرار دهد.
بکت رخدادهای تاریخی مهمی را در طول دوران حیات خود از سر گذراند. او در نخستین سال‌های قرن بیستم دیده به جهان گشود و تنها چند هفته پس از سقوط دیوار برلین، در سال‌های پایانی قرن، درگذشت. از این رو عمده اتفاقات سیاسی اروپا در طی سده‌ی گذشته را از نزدیک تجربه کرد. دو جنگ جهانی، سال‌های پر آشوب ایرلند در دهه‌ی بیست، سیاست‌های امپریالیستی بریتانیا، تجربه‌ای بی‌واسطه از حیات سیاسی-اجتماعی آلمان در سال‌های سلطه‌ی ناسیونال-سوسیالیسم (که در دفترچه‌ی یادداشت‌های آلمان او آمده و حاصل سفر او به آلمان هیتلری در میانه‌‌های دهه‌ی سی بود)، سلطه‌ی سرکوب‌گرانه‌ی دولت ویشی در فرانسه، سال‌های جنگ سرد، جنبش دانشجویی می ۶۸، و در نهایت سلطه‌ی مطلق سرمایه‌داری غربی در دهه‌های ۷۰ و خصوصاً دهه‌ی ۸۰ با ظهور ریگانیسم و تاچریسم.
از این رو تاریخ برای بکت چیزی نبود جز «تاریخ محنت»؛ برای او نه پذیرش تاریخ به همان شکلی که هست ممکن بود و نه فرارفتن از آن با تکیه بر یک انتزاع فراتاریخی و کلان. در نظر او تاریخ رنجی‌ست اجتناب‌ناپذیر و بی‌پایان، و گذار از آن با تکیه بر یک انتزاع رهایی‌بخش نیز ممتنع بود چون اساساً وجود و وقوع چنین انتزاعی را ناممکن می‌دانست. تناقض هنر او ریشه در همین تناقض مرتفع‌ناشدنی در مواجهه با جهان و تاریخ داشت.
در این سلسله درسگفتارها سعی خواهیم کرد تا بکت را از زیر خروار‌ها تفسیر فلسفی در مورد آثار و زندگی‌اش بیرون بکشیم و او را بی‌واسطه و از مجرای اشارت‌های زندگی‌نامه‌ای، و مواجهه‌ی مستقیم با آثارش به بحث بگذاریم. تکیه‌ی اصلی در اینجا بر اشارت‌های سیاسی زندگی او و درک و دریافتِ «تخیّل سیاسی»اش از مسیر ملاحظات بیوگرافیک در مورد او خواهد بود.
جلسه‌ی اول: اندرو گیبسون: بکت و زندگی مینیمال
جلسه‌ی دوم: امیلی مورن: بکت و تخیّل سیاسی
جلسه‌ی سوم: جیمز مک‌ناتون: بکت و کابوس جنگ
جلسه‌ی چهارم: جمع‌بندی: سایمون کریچلی و بازیابی نسبت بکت و سیاست
فرهاد محرابی متولد ۱۳۶۲ دانش‌آموخته و پژوهش‌گر در حوزهی مدرنیسم ادبی‌ست. وی پس از اتمام تحصیلاتش در مقطع لیسانس و فوق‌لیسانس در رشته‌ی انسان‌شناسی در دانشگاه تهران به انگلستان رفت. او در مدرسه‌ی اقتصاد لندن (LSE) در حوزهی فلسفه‌ی علوم اجتماعی شروع به پژوهش کرد، و در سال ۲۰۱۲ از آن دانشگاه در مقطع فوق لیسانس فارغ‌التحصیل شد. حوزهی مورد علاقه‌ی وی در آن سال‌ها ایده‌ی فاقد قدر‌مشترک بودن (incommensurability) در فلسفه‌ی علم با تکیه بر نظریات دونالد دیویدسون و ریچارد رورتی بود.
او بعدها گرایش مطالعاتی‌اش را به ادبیات تطبیقی، فلسفه و ادبیات، و نظریه‌ی سینما تغییر داد و به مدت دو سال در کالج دانشگاهی لندن (UCL) در مقطع فوق‌لیسانس مشغول به پژوهش و تدریس بود. رساله‌ی فوق لیسانس او در آن دانشگاه، مطالعه‌ی تطبیقی در مورد جهان ادبی والاس استیونس و سینمای آنتونیونی بود. محرابی دوره‌ی دکتری خود را در حوزهی مدرنیسم ادبی، ادبیات تطبیقی و مطالعات ساموئل بکت در دانشگاه ردینگ انگلستان و بنیاد بین‌المللی ساموئل بکت در سال ۲۰۲۰ به پایان رساند. وی چندین مقاله در حوزهی مطالعات بکت و تاریخ مدرنیسم ادبی در کنفرانس‌هایی در انگلستان، کانادا و لهستان ارائه و منتشر کرده است. در کنار پژوهش و تحقیق در حوزهی نظریه‌ی ادبی، وی به طور مشخص از سال ۲۰۱۵ مشغول پژوهش در حوزهی روشنفکری ایران و جهان و مطالعات پسااستعماری بوده است.
۰۹۳۸۱۳۶۰۶۹۴
۰۲۱-۸۸۸۹۱۸۴۳
@bidarschool
BY دوره‌های مدرسه بیدار / ۱۴۰۳
Share with your friend now:
tgoop.com/bidarcourses/773