دین عقلانی | جعفر نکونام

🟡 ادامۀ صفحۀ قبل
🔹د. رویکرد تفسیری مماشات‌گرایی: در دورۀ معاصر برخی از روشنفکران دینی آیات مذکور را بازتاب دهندۀ تصورات باطل و تخیلی مردم گذشته دانستند و اظهار داشتند که در این زمینه با تصورات باطل و تخیلی آن مردم مماشات و همراهی شده است و لذا ذکر آنها در قرآن هرگز به معنای تأیید آنها نیست. در نظر ایشان قرآن کتاب موعظه‌ای است و لذا قرآن در مقام بیان مواعظ اخلاقی است؛ نه بیان حقایق جهان؛ از این رو، خوانندگان باید فقط مواعظ اخلاقی قرآن را اخذ کنند؛ اما راجع به این که حقایق جهان چیست، به علوم مدرن بشری مراجعه نمایند.
مشکلی که این رویکرد تفسیری دارد، این است که اظهار مطلبی از باب مماشات با تصورات باطل خصم که از آن در علم منطق به جدل تعبیر می‌شود، قرائنی به همراه دارد که مشخص می‌سازد، از باب مماشات و جدل اظهار شده است. این در حالی است که در هیچ آیه‌ای اظهار نشده است که مثلاً، آسمان سقف بسته‌ای نیست که شکافتن آن معنا داشته باشد و یا گفته نشده است که هشت فرشته تخت خدا را بر دوش گرفتن، خرافه است و یا ذکر نشده است که فرود آمدن خدا و فرشتگان در سایه‌های ابر باطل است. وقتی که هیچ قرینه‌ای در آیات مذکور وجود نداشته باشد که این گزاره‌ها خرافی و باطل‌اند، ادعای این که آنها از باب مماشات و جدل اظهار شده است، موجه نیست.

🔹هـ. رویکرد تفسیری اسطوره‌گرایی: در دورۀ معاصر برخی دیگر از روشنفکران اظهار داشتند، وقتی که در آیات قرآن، هیچ قرینه‌ای بر رد آن تصورات وجود نداشته باشد، باید قایل شد که در قرآن تصورات باطل مردم تأیید شده است؛ لذا نباید قرآن را کلام الله دانست؛ چون با فرض این که خدا عالم مطلق است، موجه نیست، تصورات باطلی از او صادر بشود؛ بلکه باید قرآن را تجربۀ نبوی یا قرائت نبوی از جهان دانست و پیامبر(ص) را هم شخصی امی نظیر دیگر امیون حجاز به شمار آورد که در بیان او گزاره‌های اسطوره‌ای می‌تواند باشد و لذا قرآن در چنین آیاتی ارزش معرفت‌شناختی ندارد. امروزه قرآن در پاره‌ای از آیاتش نظیر جواز جهاد ابتدائی و برده‌داری حتی حجیت ارزش‌شناختی هم ندارد؛ چون آنچه در این آیات قرآن ارزش شمرده شده، امروزه مردود به شمار می‌آید؛ به همین رو، فقط آموزه‌هایی از قرآن حجت و معتبر است که با علوم و اخلاق مدرن سازگاری داشته باشند.
مشکلی که این رویکرد تفسیری دارد، این است که قرآن را به کلی از حجیت و اعتبار می‌اندازد و به جای آن علوم و اخلاق مدرن را حجیت و اعتبار می‌بخشد و چنین چیزی هرگز با پیش‌فرض‌های کلامی مشهور مسلمانان سازگاری ندارد؛ چون پیش‌فرض‌های کلامی مسلمانان این است که:
🔸اولاً، قرآن کلام خداست.
🔸ثانیاً، خدا علم مطلق دارد.
🔸ثالثاً، در کلام خدا باطل راه ندارد.

3️⃣ انگارۀ حکومت آخر الزمانی از نگاه برون‌دینی
از نگاه برون‌دینی انگارۀ حکومت آخر الزمانی، برساختۀ ابراهیمیان است که از وطن خود شهر اور اخراج شده بودند و در چارچوب گفتمانی خود آرزو داشتند، خدا از آسمان به زمین بیاید و آنان را از بی‌وطنی رهایی بخشد و وارث سرزمین شهد و شیر کند و بر آنان حکومت کند و عدالت و رفاه را برای آنان فراهم سازد. این در حالی است که وجود خدایی در آسمان و شکافتن آسمان و هشت فرشته بر دوش گرفتن تخت پادشاهی او و فرود آمدن خدا و فرشتگان در سایه های ابر به زمین و حکومت کردن خدا اسطوره‌هایی بیش نیستند؛ لذا این اسطوره‌ها در گذر تاریخ رنگ باخته است و امروزه اکثر خود متدینان به ادیان ابراهیمی نیز به آنها باور ندارند.
در نظر برخی از روشنفکران تمرکز یک دین یا حکومت دینی بر آن دسته از آموزه‌های دینی که نه عقل نظری آنها را ثابت می‌کند و نه عقل عملی التزام به آنها را موجه می‌سازد، هیچ حاصلی جز تباهی و عقب‌ماندگی و فقر و فلاکت مردم و نهایتاً سقوط دین و حکومت دینی ندارد. در نظر آنان، هیچ دلیل برون‌دینی بر اثبات خدای متشخص و حکومت آخر الزمانی وجود ندارد و حتی عقل خودبنیاد آنها را رد می‌کند. عقل خودبنیاد فقط ایمان به خدای نامتشخص و حیات پس از مرگ را به لحاظ کارکردهای مثبتی که می‌تواند داشته باشد، موجه می‌شمارد. در نظر ایشان، محکمات دین عبارت از آنهایی است که لااقل عقل عملی التزام به آنها را موجه بشمارد؛ اما تکیه بر گزاره‌هایی که نه هیچ دلیل عقلی بر اثبات آنها وجود دارد و نه عقل عملی التزام به آنها را موجه می‌شمارد، هیچ حاصلی جز تباهی و فقر و فلاکت و عقب‌ماندگی و دین‌گریزی و دین‌ستیزی ندارد؛ کما این که امروزه چنین شده است. در نظر ایشان، تعریف کردن رسالت دین و حکومت دینی به این که حکومت آخر الزمانی را تمهید کند و پرچم اسلام را در اقصی نقاط جهان به اهتزاز درآورد و اسرائیل را نابود نماید و نماز در مسجد الاقصی برگزار نماید، هیچ نتیجه‌ای جز تحمیل تحریم‌های جهانی بر کشور و به فقر و فلاکت کشاندن کشور در پی ندارد.
🔸بنگرید به: نگاه‌برون‌دینی به ایمان به خدا و حیات پس از مرگ
https://www.tgoop.com/dineaqlani

Telegram

دین عقلانی | جعفر نکونام

#نگاه_برون_دینی_به_ایمان_به_خدا_و_حیات_پس_از_مرگ
✅ مصطفی ملکیان- 27 اردیبهشت 1401
🔸 خلاصه سخن آقای ملکیان این است که ایمان به خدای نامتشخص و حیات پس از مرگ، عقل گریز است؛ یعنی عقل مستقل هیچ دلیلی بر اثبات آنها ندارد؛ اما در عین حال، اخلاق باور حکم می کند…

www.tgoop.com/dineaqlani/292

1.4K viewsedited  Dec 9, 2022 at 03:05

🟡 ادامۀ صفحۀ قبل
🔹د. رویکرد تفسیری مماشات‌گرایی: در دورۀ معاصر برخی از روشنفکران دینی آیات مذکور را بازتاب دهندۀ تصورات باطل و تخیلی مردم گذشته دانستند و اظهار داشتند که در این زمینه با تصورات باطل و تخیلی آن مردم مماشات و همراهی شده است و لذا ذکر آنها در قرآن هرگز به معنای تأیید آنها نیست. در نظر ایشان قرآن کتاب موعظه‌ای است و لذا قرآن در مقام بیان مواعظ اخلاقی است؛ نه بیان حقایق جهان؛ از این رو، خوانندگان باید فقط مواعظ اخلاقی قرآن را اخذ کنند؛ اما راجع به این که حقایق جهان چیست، به علوم مدرن بشری مراجعه نمایند.
مشکلی که این رویکرد تفسیری دارد، این است که اظهار مطلبی از باب مماشات با تصورات باطل خصم که از آن در علم منطق به جدل تعبیر می‌شود، قرائنی به همراه دارد که مشخص می‌سازد، از باب مماشات و جدل اظهار شده است. این در حالی است که در هیچ آیه‌ای اظهار نشده است که مثلاً، آسمان سقف بسته‌ای نیست که شکافتن آن معنا داشته باشد و یا گفته نشده است که هشت فرشته تخت خدا را بر دوش گرفتن، خرافه است و یا ذکر نشده است که فرود آمدن خدا و فرشتگان در سایه‌های ابر باطل است. وقتی که هیچ قرینه‌ای در آیات مذکور وجود نداشته باشد که این گزاره‌ها خرافی و باطل‌اند، ادعای این که آنها از باب مماشات و جدل اظهار شده است، موجه نیست.

🔹هـ. رویکرد تفسیری اسطوره‌گرایی: در دورۀ معاصر برخی دیگر از روشنفکران اظهار داشتند، وقتی که در آیات قرآن، هیچ قرینه‌ای بر رد آن تصورات وجود نداشته باشد، باید قایل شد که در قرآن تصورات باطل مردم تأیید شده است؛ لذا نباید قرآن را کلام الله دانست؛ چون با فرض این که خدا عالم مطلق است، موجه نیست، تصورات باطلی از او صادر بشود؛ بلکه باید قرآن را تجربۀ نبوی یا قرائت نبوی از جهان دانست و پیامبر(ص) را هم شخصی امی نظیر دیگر امیون حجاز به شمار آورد که در بیان او گزاره‌های اسطوره‌ای می‌تواند باشد و لذا قرآن در چنین آیاتی ارزش معرفت‌شناختی ندارد. امروزه قرآن در پاره‌ای از آیاتش نظیر جواز جهاد ابتدائی و برده‌داری حتی حجیت ارزش‌شناختی هم ندارد؛ چون آنچه در این آیات قرآن ارزش شمرده شده، امروزه مردود به شمار می‌آید؛ به همین رو، فقط آموزه‌هایی از قرآن حجت و معتبر است که با علوم و اخلاق مدرن سازگاری داشته باشند.
مشکلی که این رویکرد تفسیری دارد، این است که قرآن را به کلی از حجیت و اعتبار می‌اندازد و به جای آن علوم و اخلاق مدرن را حجیت و اعتبار می‌بخشد و چنین چیزی هرگز با پیش‌فرض‌های کلامی مشهور مسلمانان سازگاری ندارد؛ چون پیش‌فرض‌های کلامی مسلمانان این است که:
🔸اولاً، قرآن کلام خداست.
🔸ثانیاً، خدا علم مطلق دارد.
🔸ثالثاً، در کلام خدا باطل راه ندارد.

3️⃣ انگارۀ حکومت آخر الزمانی از نگاه برون‌دینی
از نگاه برون‌دینی انگارۀ حکومت آخر الزمانی، برساختۀ ابراهیمیان است که از وطن خود شهر اور اخراج شده بودند و در چارچوب گفتمانی خود آرزو داشتند، خدا از آسمان به زمین بیاید و آنان را از بی‌وطنی رهایی بخشد و وارث سرزمین شهد و شیر کند و بر آنان حکومت کند و عدالت و رفاه را برای آنان فراهم سازد. این در حالی است که وجود خدایی در آسمان و شکافتن آسمان و هشت فرشته بر دوش گرفتن تخت پادشاهی او و فرود آمدن خدا و فرشتگان در سایه های ابر به زمین و حکومت کردن خدا اسطوره‌هایی بیش نیستند؛ لذا این اسطوره‌ها در گذر تاریخ رنگ باخته است و امروزه اکثر خود متدینان به ادیان ابراهیمی نیز به آنها باور ندارند.
در نظر برخی از روشنفکران تمرکز یک دین یا حکومت دینی بر آن دسته از آموزه‌های دینی که نه عقل نظری آنها را ثابت می‌کند و نه عقل عملی التزام به آنها را موجه می‌سازد، هیچ حاصلی جز تباهی و عقب‌ماندگی و فقر و فلاکت مردم و نهایتاً سقوط دین و حکومت دینی ندارد. در نظر آنان، هیچ دلیل برون‌دینی بر اثبات خدای متشخص و حکومت آخر الزمانی وجود ندارد و حتی عقل خودبنیاد آنها را رد می‌کند. عقل خودبنیاد فقط ایمان به خدای نامتشخص و حیات پس از مرگ را به لحاظ کارکردهای مثبتی که می‌تواند داشته باشد، موجه می‌شمارد. در نظر ایشان، محکمات دین عبارت از آنهایی است که لااقل عقل عملی التزام به آنها را موجه بشمارد؛ اما تکیه بر گزاره‌هایی که نه هیچ دلیل عقلی بر اثبات آنها وجود دارد و نه عقل عملی التزام به آنها را موجه می‌شمارد، هیچ حاصلی جز تباهی و فقر و فلاکت و عقب‌ماندگی و دین‌گریزی و دین‌ستیزی ندارد؛ کما این که امروزه چنین شده است. در نظر ایشان، تعریف کردن رسالت دین و حکومت دینی به این که حکومت آخر الزمانی را تمهید کند و پرچم اسلام را در اقصی نقاط جهان به اهتزاز درآورد و اسرائیل را نابود نماید و نماز در مسجد الاقصی برگزار نماید، هیچ نتیجه‌ای جز تحمیل تحریم‌های جهانی بر کشور و به فقر و فلاکت کشاندن کشور در پی ندارد.
🔸بنگرید به: نگاه‌برون‌دینی به ایمان به خدا و حیات پس از مرگ
https://www.tgoop.com/dineaqlani

BY دین عقلانی | جعفر نکونام