دین عقلانی | جعفر نکونام

🔶 راهکارهای رونق‌بخشی به بازار دین در نگاه روشنفکران
✅ جعفر نکونام 28 آذر 1401

برخی از مهم ترین راهکارهایی که روشنفکران به تصریح یا تلویح برای رونق‌‌بخشی به بازار دین پیشنهاد می‌کنند، از این قرار است:

1️⃣ سکولار شدن حکومت
در نظر روشنفکران، دخالت روحانیت و دین در حکومت باعث تنزل ارزش و احترام دین و روحانیت نزد تودۀ مردم شده و مهم‌ترین دلایل آن از این قرار است:

🔸الف. تخصص کشورداری نداشتن روحانیت: روشنفکران اظهار می‌کنند، روحانیت فقط فقه خوانده و کسی که فقط فقه خوانده است، هرگز صلاحیت علمی لازم برای ادارۀ کشور را ندارد. شرط لازم کشورداری آگاهی از آخرین دانش‌ها و تجربیات بشری است که آن هرگز در فقه که مربوط به قرون گذشته است، پیدا نمی‌شود.

🔸ب جمود روحانیت بر دین تاریخی: به نظر روشنفکران، روحانیت بر دین تاریخی و آنچه که در قرون گذشته متناسب با مقتضیات آن قرون شکل گرفته است، جمود می‌ورزد و به اصلاحات دینی و به روزرسانی آن متناسب با مقتضیات مدرن تن نمی‎دهد و اصرار روحانیت بر پیاده کردن فقهی که تناسبی با مقتضیات مدرن ندارد، باعث شده است، روحانیت، از یکسو با تحمیل احکامی چون حجاب اجباری مقابل تودۀ مردم بایستد و از سوی دیگر با کشورهای دیگر با طرح شعارهایی چون صدور انقلاب و زمینه‌سازی حکومت جهانی حضرت مهدی(ع) خصومت بورزد و این‌ها دین و حکومت دینی را نزد تودۀ مردم و نیز مردم جهان منفور ساخته است.
روشنفکران اظهار می‌کنند، تحمیل ارزش‌های دین تاریخی از سوی روحانیت و حاکمیت دینی مثل حجاب و تقابل با آمریکا و اسرائیل و حتی کشورهای مسلمان منطقه با شعار صدور انقلاب و زمینه سازی انقلاب جهانی حضرت مهدی(ع) کشور را به مشکلات بسیاری چون تورم و تحریم و فرار مغزها و ورشکستگی اقتصادی و عقب‌ماندگی علمی و فناوری دچار ساخته؛ به همین جهت، بهتر است، روحانیت بیش از این بر کرسی حکومت تکیه نزند و به همان شغل تبلیغی که پیش از این داشت برگردد و به طرف مردم بیاید و در حمایت از مردم، پیوسته از حاکمیت‌ها انتقاد کند؛ بلکه دوباره مردم به روحانیت و دین اقبال کنند؛ اما استمرار روحانیت در تصاحب حکومت و تقابل با مردم با نام دین هیچ سرانجامی جز محو دین از عرصۀ زندگی مردم نخواهد داشت.

2️⃣ تکیه بر محکمات دینی
روشنفکران بر این نظرند که باید به آن دسته از گزاره‌های دینی تکیه کرد که محکم‌اند و مراد از محکمات دینی آن گزاره‌هایی از دین‌است که با عقل قابل اثبات یا توجیه‌اند؛ بنابراین گزاره‌های محکم دینی بر دو قسم‌اند:

🔸الف. گزاره‌های قابل اثبات: برخی از گزاره‌ها با عقل مستقل بشری قابل تأییدند؛ مثل گزاره‌های اخلاقی حسن عدالت و صداقت و احسان و امانت. این گزاره ها فی‌نفسه جذاب‌اند و ماندگاری دین به این است که بر همین گزاره‌ها تکیه شود و همین‌ها تبلیغ گردد.

🔸ب. گزاره‌های قابل توجیه: برخی از گزاره‌ها با عقل مستقل بشری قابل تأیید نیستند؛ اما می‌توان برای آنها کارکردهای مثبتی مثل آرامش‌بخشی و امیدبخشی و انگیزه‌بخشی اخلاقی تعریف کرد و از این رهگذر توجیهی عقلی برای آنها تعریف کرد. این گزاره‌ها هم بر دو قسم‌اند: عقاید و مناسک. عقاید مثل گزاره‌های وجود خدا و حیات پس از مرگ و مناسک مثل نماز گزاردن و روزه گرفتن.

3️⃣ اهتمام روحانیت به اصلاحات دینی
به نظر روشنفکران، اسلام مانند هر دین دیگری در شرایط فرهنگی روزگار گذشته و متناسب با مقتضیات آن روزگار شکل گرفته و جمود بر دین تاریخی بسان شنا کردن بر خلاف جریان رود است و لذا آن هیچ سرانجامی جز نابودی دین در پی ندارد؛ لذا اقتضاء دارد، همان‌گونه که سایر معارف بشری در گذر تاریخ و به تناسب رشد علمی و عقلی و فناوری بشری رشد یافتند و به روزرسانی شدند، دین هم مقتضی است، پا به پای رشد علمی و عقلی و فناوری بشری اصلاح بپذیرد و به روزرسانی شود. همان طور که نه نجوم و نه طب و نه هیچ دانشی به همان شکل بسیط و اسطوره ای دوران گذشته‌اش باقی نماند و مدرن شدند، دین هم نباید به همان شکل بسیط و اسطوره‌ای دوران گذشته‎اش باقی بماند؛ بلکه باید مدرن شود.
در دین مشکلات بسیاری هست که باید با بهره گیری از آخرین دانش‌ها و تجربیات بشری مرتفع گردد.
گزاره‌هایی از دین که ضد عقل‌اند، نباید مورد تأکید و تبلیغ واقع شود؛ چون این گزاره‌ها نزد عقل مدرن نفرت‌انگیز و باعث دین‌گریزی تودۀ مردم در عصر حاضرند؛ لذا اقتضاء دارد که آنها از متون دینی حذف شود. این گزاره‌ها بر دو قسم اند:
🟡 ادامه در صفحۀ بعد
ـ

Telegram

دین عقلانی

🟡 ادامۀ صفحۀ قبل
🔸الف. گزاره‌های خلاف علم مدرن: در متون دینی اسلام نظیر متون دینی سایر ادیان گزاره‌هایی وجود دارد که مطابق فهم گذشتگان واقعی و درست بودند؛ اما امروزه کاشف به عمل آمده است که آنها خلاف واقع و نادرست‌اند که از آن جمله این است که مجموعه‌های ستارگان…

www.tgoop.com/dineaqlani/312

1.6K viewsedited  Dec 19, 2022 at 16:59

🔶 راهکارهای رونق‌بخشی به بازار دین در نگاه روشنفکران
✅ جعفر نکونام 28 آذر 1401

برخی از مهم ترین راهکارهایی که روشنفکران به تصریح یا تلویح برای رونق‌‌بخشی به بازار دین پیشنهاد می‌کنند، از این قرار است:

1️⃣ سکولار شدن حکومت
در نظر روشنفکران، دخالت روحانیت و دین در حکومت باعث تنزل ارزش و احترام دین و روحانیت نزد تودۀ مردم شده و مهم‌ترین دلایل آن از این قرار است:

🔸الف. تخصص کشورداری نداشتن روحانیت: روشنفکران اظهار می‌کنند، روحانیت فقط فقه خوانده و کسی که فقط فقه خوانده است، هرگز صلاحیت علمی لازم برای ادارۀ کشور را ندارد. شرط لازم کشورداری آگاهی از آخرین دانش‌ها و تجربیات بشری است که آن هرگز در فقه که مربوط به قرون گذشته است، پیدا نمی‌شود.

🔸ب جمود روحانیت بر دین تاریخی: به نظر روشنفکران، روحانیت بر دین تاریخی و آنچه که در قرون گذشته متناسب با مقتضیات آن قرون شکل گرفته است، جمود می‌ورزد و به اصلاحات دینی و به روزرسانی آن متناسب با مقتضیات مدرن تن نمی‎دهد و اصرار روحانیت بر پیاده کردن فقهی که تناسبی با مقتضیات مدرن ندارد، باعث شده است، روحانیت، از یکسو با تحمیل احکامی چون حجاب اجباری مقابل تودۀ مردم بایستد و از سوی دیگر با کشورهای دیگر با طرح شعارهایی چون صدور انقلاب و زمینه‌سازی حکومت جهانی حضرت مهدی(ع) خصومت بورزد و این‌ها دین و حکومت دینی را نزد تودۀ مردم و نیز مردم جهان منفور ساخته است.
روشنفکران اظهار می‌کنند، تحمیل ارزش‌های دین تاریخی از سوی روحانیت و حاکمیت دینی مثل حجاب و تقابل با آمریکا و اسرائیل و حتی کشورهای مسلمان منطقه با شعار صدور انقلاب و زمینه سازی انقلاب جهانی حضرت مهدی(ع) کشور را به مشکلات بسیاری چون تورم و تحریم و فرار مغزها و ورشکستگی اقتصادی و عقب‌ماندگی علمی و فناوری دچار ساخته؛ به همین جهت، بهتر است، روحانیت بیش از این بر کرسی حکومت تکیه نزند و به همان شغل تبلیغی که پیش از این داشت برگردد و به طرف مردم بیاید و در حمایت از مردم، پیوسته از حاکمیت‌ها انتقاد کند؛ بلکه دوباره مردم به روحانیت و دین اقبال کنند؛ اما استمرار روحانیت در تصاحب حکومت و تقابل با مردم با نام دین هیچ سرانجامی جز محو دین از عرصۀ زندگی مردم نخواهد داشت.

2️⃣ تکیه بر محکمات دینی
روشنفکران بر این نظرند که باید به آن دسته از گزاره‌های دینی تکیه کرد که محکم‌اند و مراد از محکمات دینی آن گزاره‌هایی از دین‌است که با عقل قابل اثبات یا توجیه‌اند؛ بنابراین گزاره‌های محکم دینی بر دو قسم‌اند:

🔸الف. گزاره‌های قابل اثبات: برخی از گزاره‌ها با عقل مستقل بشری قابل تأییدند؛ مثل گزاره‌های اخلاقی حسن عدالت و صداقت و احسان و امانت. این گزاره ها فی‌نفسه جذاب‌اند و ماندگاری دین به این است که بر همین گزاره‌ها تکیه شود و همین‌ها تبلیغ گردد.

🔸ب. گزاره‌های قابل توجیه: برخی از گزاره‌ها با عقل مستقل بشری قابل تأیید نیستند؛ اما می‌توان برای آنها کارکردهای مثبتی مثل آرامش‌بخشی و امیدبخشی و انگیزه‌بخشی اخلاقی تعریف کرد و از این رهگذر توجیهی عقلی برای آنها تعریف کرد. این گزاره‌ها هم بر دو قسم‌اند: عقاید و مناسک. عقاید مثل گزاره‌های وجود خدا و حیات پس از مرگ و مناسک مثل نماز گزاردن و روزه گرفتن.

3️⃣ اهتمام روحانیت به اصلاحات دینی
به نظر روشنفکران، اسلام مانند هر دین دیگری در شرایط فرهنگی روزگار گذشته و متناسب با مقتضیات آن روزگار شکل گرفته و جمود بر دین تاریخی بسان شنا کردن بر خلاف جریان رود است و لذا آن هیچ سرانجامی جز نابودی دین در پی ندارد؛ لذا اقتضاء دارد، همان‌گونه که سایر معارف بشری در گذر تاریخ و به تناسب رشد علمی و عقلی و فناوری بشری رشد یافتند و به روزرسانی شدند، دین هم مقتضی است، پا به پای رشد علمی و عقلی و فناوری بشری اصلاح بپذیرد و به روزرسانی شود. همان طور که نه نجوم و نه طب و نه هیچ دانشی به همان شکل بسیط و اسطوره ای دوران گذشته‌اش باقی نماند و مدرن شدند، دین هم نباید به همان شکل بسیط و اسطوره‌ای دوران گذشته‎اش باقی بماند؛ بلکه باید مدرن شود.
در دین مشکلات بسیاری هست که باید با بهره گیری از آخرین دانش‌ها و تجربیات بشری مرتفع گردد.
گزاره‌هایی از دین که ضد عقل‌اند، نباید مورد تأکید و تبلیغ واقع شود؛ چون این گزاره‌ها نزد عقل مدرن نفرت‌انگیز و باعث دین‌گریزی تودۀ مردم در عصر حاضرند؛ لذا اقتضاء دارد که آنها از متون دینی حذف شود. این گزاره‌ها بر دو قسم اند:
🟡 ادامه در صفحۀ بعد
ـ

BY دین عقلانی | جعفر نکونام