دین عقلانی | جعفر نکونام

🔶در نقد خشونت کلامی
🔸در حاشیۀ مرقومۀ آقای دکتر عبدالکریم سروش با نام «وفا کنیم و ملامت کشیم و خوش باشیم»
✅جعفر نکونام 23 اسفند 1401

1️⃣ تعریف و نمونه‌های خشونت کلامی
طوری سخن گفتن که دلی را بیازاری و آتش خشمی را برافروزی و او را به تندزبانی برانگیزی، خشونت کلامی دانسته می‌شود و از این قبیل است: دیگران را تحقیر کردن و مسخره کردن و بر دیگران عیب گرفتن و به دیگران ناسزا گفتن و حتی دیگران را از سر تحکم امر و نهی کردن و موعظه کردن.
برخی از الفاظ و تعابیری که در نوشتار فرزانۀ گرامی آقای دکتر عبدالکریم سروش خشن به نظر می‌آیند، از این قرار است:
... بی‌خبران در دام بی‌بصرانی... مدعیان دروغ‌زن... و نعره مهیب ‌شان...اکاذیب ‌شان... تیرباران رکاکت و سخافت.... لشکری ترمز‌بریده و دهان‌دریده، ناشسته‌روی و ناسزاگوی... لاف مدنیت... انبان فرسوده... رذالت فروشی... تهیدستی و سبک‌مغزی... حکّام مستبد ایران... این گزافه‌گویان... ‌دریوزگی... اجنبی‌پرستان... بی‌ادبان ولگرد... هوس‌بازی و مسئولیت ناشناسی... تکیه بر شعبده‌ها و مغلطه‌ها و ترفندها و تحریف‌های سفیهانه... نزدیک‌بینی و کوته‌بینی... سرمست از تکبّر و تعصّب جاهلان...یاوه‌گردی و ظاهربینی ...افسونی شیطانی... بازیچه‌ها و عروسک‌ّها... ترشحات لزج مغزها و دهان‌های ترمز‌بریدگان و دهان‌دریدگانی... لجاج و تعصب جاهلان ... غوغای هوسبازان... ساده‌لوحان و ظاهر‌بینان...

2️⃣ آفات خشونت کلامی
خشونت کلامی آفات بسیار دارد که برخی از مهم‌ترین آنها از این قرار است:

🔸الف. خشونت‌آفرینی: خشونت، خشونت می‌آورد. شکی نیست که هم اصل خشونت و هم ترویج خشونت هرگز پسندیده نیست.

🔸ب. خشونت کلامی مقدمه خشونت فیزیکی: اگر خشونت‌ کلامی، تداوم و تسلسل پیدا کند، خواه و ناخواه به خشونت فیزیکی هم کشیده می‌شود.

🔸ج. بی‌اثر کردن استدلال: وقتی که استدلال به خشونت آمیخته شود، باعث می‌شود، استدلال بی‌اثر شود و به حاشیه برود.

🔸د. نقض غرض کردن: غرض از خشونت‌ورزی در کلام چیست؟
▫️اگر می‌خواهید، عقدۀ دل واکنید و تشفی خاطر بیابید، این هرگز حاصل نمی‌گردد؛ بلکه شما را عقده‌ای‌تر خواهد کرد؛ زیرا این کار مخاطب را به عکس العمل وا می‌دارد و به خشونت متقابل بر می‌انگیزد و همین باعث عمیق‌تر شدن عقده خشونت‌ورز می‌گردد.
▫️اگر قصدتان این است که مخاطبتان را تسلیم خود کنید، هرگز او با خشونت تسلیم شما نخواهد شد؛ بلکه از شما خواهد رمید و یا حتی در مقابل شما خواهد ایستاد.

🔸هـ. تنزل شخصیت: خود را در برابر دیگران دیدن و با دیگران گلاویز شدن برای یک انسان متشخص کسر شأن است. یک انسان متشخص، باید خود را بسان پدر نسبت به فرزندان ببیند و مانند چتری باشد که سایه بر همگان می‌گسترد یا بسان باران رحمت بر همگان می‌بارد. او باید بسان سایه و باران، میان خار و گل و شوره‌زار و درخت‌زار فرق ننهد و همه را به یک چشم ببیند.

3️⃣ راهکارهای مواجهه با خشونت
برای مقابله با خشونت‌های کلامی دیگران، راهکارهای چندی به نظر می‌رسد که مهم‌ترین آنها از این قرار است:

🔸الف. پدری کردن: باید فرض گرفت، کسانی که خشونت می‌ورزند، فرزندان شمایند که از روی نادانی خشونت می‌ورزند و تو وظیفه داری، خشونت‌ورزی آنان را چاره کنی؛ لذا تو نباید خود را فرزندی در ردیف دیگر فرزندان به شمار آوری و دهان به دهان شوی که این ضمن این که باعث تنزل شخصیت تو می‌شود، چاره‌ساز نخواهد بود.

🔸ب. تماشاگری نه بازیگری: خشونت را ولو آن که متوجه تو باشد، باید بسان بازی به شمار آوری که بازیگرانی خود را بدان مشغول کردند و تو بازی آنان را به تماشا نشسته‌ای.
به سخن دیگر، تو باید خود را ناظر بی‌طرفی بشماری که یک دعوایی را مشاهده می‌کنی؛ نه این که خود را یک طرف دعوا فرض کنی ولو آن که خشونت‌ورزان با شخص شما خشونت می‌ورزند. وقتی که خود را یک طرف دعوا به شمار می‌آوری، در صدد مقابله با او بر می‌آیی؛ اما وقتی که خود را ناظر بی‌طرف محسوب می‌کنی، چنان می‌انگاری که هرگز خشونت متوجه تو نیست و این‌گونه تو آرام می‌گیری و خشونت متقابل از خود نشان نمی‌دهی.

🔸ج. نرمی و محبت کردن: خشونت بسان آتش است و بدیهی است که آتش را با آتش نمی‌توان خاموش کرد؛ بلکه با آب باید خاموش کرد. نرمی و لینت و محبت بسان آبی است که آتش خشونت را خاموش می‌سازد.

🔸د. نادیده گرفتن و اغماض کردن: لزومی ندارد، با خشونت کلامی دیگران تقابل شود؛ بلکه بهتر است، آن نادیده گرفته شود. تقابل با خشونت بسان جوالدوزی است که به خود فرو می‌کنیم و سوزنی که به دیگران. بدیهی است که آن برای خود ما بیش از آن که نسبت به او خشونت می‌ورزیم، سوزش می‌آورد.

🔹 یادداشت‌های مرتبط
🔸روش مطلوب فروخواباندن اعتراضات
🔸ارزیابی فحش از نگاه علم و دین
🔸اعتراضات، جنگ با دشمن یا مطالبه‌گری مردم از حاکمیت
🔸خشونت‌پرهیزی یا خشونت‌آمیزی
🔸محکوم به شکست بودن خشونت‌ورزی
🔸هزیمت‌پذیری اجبارهای دینی

سایت فرهنگی نیلوفر

وفا کنیم و ملامت کشیم و خوش باشیم  – سایت فرهنگی نیلوفر

عبدالکریم سروش:‌ به جوانان عزیز میهن عزیزم می‌گویم که غرب را از دریچه چشمان این نافرهیختگان نبینند و گمان نبرند که فرنگستان یکسره کافرستان است و دینداری و اخلاق‌مداری به‌کلی منسوخ شده و از مد افتاده است. اغلب اینان نه یک‌روز به کلیسا رفته‌اند و نه یک‌بار…

www.tgoop.com/dineaqlani/477

2.8K viewsedited  Mar 14, 2023 at 06:24

🔶در نقد خشونت کلامی
🔸در حاشیۀ مرقومۀ آقای دکتر عبدالکریم سروش با نام «وفا کنیم و ملامت کشیم و خوش باشیم»
✅جعفر نکونام 23 اسفند 1401

1️⃣ تعریف و نمونه‌های خشونت کلامی
طوری سخن گفتن که دلی را بیازاری و آتش خشمی را برافروزی و او را به تندزبانی برانگیزی، خشونت کلامی دانسته می‌شود و از این قبیل است: دیگران را تحقیر کردن و مسخره کردن و بر دیگران عیب گرفتن و به دیگران ناسزا گفتن و حتی دیگران را از سر تحکم امر و نهی کردن و موعظه کردن.
برخی از الفاظ و تعابیری که در نوشتار فرزانۀ گرامی آقای دکتر عبدالکریم سروش خشن به نظر می‌آیند، از این قرار است:
... بی‌خبران در دام بی‌بصرانی... مدعیان دروغ‌زن... و نعره مهیب ‌شان...اکاذیب ‌شان... تیرباران رکاکت و سخافت.... لشکری ترمز‌بریده و دهان‌دریده، ناشسته‌روی و ناسزاگوی... لاف مدنیت... انبان فرسوده... رذالت فروشی... تهیدستی و سبک‌مغزی... حکّام مستبد ایران... این گزافه‌گویان... ‌دریوزگی... اجنبی‌پرستان... بی‌ادبان ولگرد... هوس‌بازی و مسئولیت ناشناسی... تکیه بر شعبده‌ها و مغلطه‌ها و ترفندها و تحریف‌های سفیهانه... نزدیک‌بینی و کوته‌بینی... سرمست از تکبّر و تعصّب جاهلان...یاوه‌گردی و ظاهربینی ...افسونی شیطانی... بازیچه‌ها و عروسک‌ّها... ترشحات لزج مغزها و دهان‌های ترمز‌بریدگان و دهان‌دریدگانی... لجاج و تعصب جاهلان ... غوغای هوسبازان... ساده‌لوحان و ظاهر‌بینان...

2️⃣ آفات خشونت کلامی
خشونت کلامی آفات بسیار دارد که برخی از مهم‌ترین آنها از این قرار است:

🔸الف. خشونت‌آفرینی: خشونت، خشونت می‌آورد. شکی نیست که هم اصل خشونت و هم ترویج خشونت هرگز پسندیده نیست.

🔸ب. خشونت کلامی مقدمه خشونت فیزیکی: اگر خشونت‌ کلامی، تداوم و تسلسل پیدا کند، خواه و ناخواه به خشونت فیزیکی هم کشیده می‌شود.

🔸ج. بی‌اثر کردن استدلال: وقتی که استدلال به خشونت آمیخته شود، باعث می‌شود، استدلال بی‌اثر شود و به حاشیه برود.

🔸د. نقض غرض کردن: غرض از خشونت‌ورزی در کلام چیست؟
▫️اگر می‌خواهید، عقدۀ دل واکنید و تشفی خاطر بیابید، این هرگز حاصل نمی‌گردد؛ بلکه شما را عقده‌ای‌تر خواهد کرد؛ زیرا این کار مخاطب را به عکس العمل وا می‌دارد و به خشونت متقابل بر می‌انگیزد و همین باعث عمیق‌تر شدن عقده خشونت‌ورز می‌گردد.
▫️اگر قصدتان این است که مخاطبتان را تسلیم خود کنید، هرگز او با خشونت تسلیم شما نخواهد شد؛ بلکه از شما خواهد رمید و یا حتی در مقابل شما خواهد ایستاد.

🔸هـ. تنزل شخصیت: خود را در برابر دیگران دیدن و با دیگران گلاویز شدن برای یک انسان متشخص کسر شأن است. یک انسان متشخص، باید خود را بسان پدر نسبت به فرزندان ببیند و مانند چتری باشد که سایه بر همگان می‌گسترد یا بسان باران رحمت بر همگان می‌بارد. او باید بسان سایه و باران، میان خار و گل و شوره‌زار و درخت‌زار فرق ننهد و همه را به یک چشم ببیند.

3️⃣ راهکارهای مواجهه با خشونت
برای مقابله با خشونت‌های کلامی دیگران، راهکارهای چندی به نظر می‌رسد که مهم‌ترین آنها از این قرار است:

🔸الف. پدری کردن: باید فرض گرفت، کسانی که خشونت می‌ورزند، فرزندان شمایند که از روی نادانی خشونت می‌ورزند و تو وظیفه داری، خشونت‌ورزی آنان را چاره کنی؛ لذا تو نباید خود را فرزندی در ردیف دیگر فرزندان به شمار آوری و دهان به دهان شوی که این ضمن این که باعث تنزل شخصیت تو می‌شود، چاره‌ساز نخواهد بود.

🔸ب. تماشاگری نه بازیگری: خشونت را ولو آن که متوجه تو باشد، باید بسان بازی به شمار آوری که بازیگرانی خود را بدان مشغول کردند و تو بازی آنان را به تماشا نشسته‌ای.
به سخن دیگر، تو باید خود را ناظر بی‌طرفی بشماری که یک دعوایی را مشاهده می‌کنی؛ نه این که خود را یک طرف دعوا فرض کنی ولو آن که خشونت‌ورزان با شخص شما خشونت می‌ورزند. وقتی که خود را یک طرف دعوا به شمار می‌آوری، در صدد مقابله با او بر می‌آیی؛ اما وقتی که خود را ناظر بی‌طرف محسوب می‌کنی، چنان می‌انگاری که هرگز خشونت متوجه تو نیست و این‌گونه تو آرام می‌گیری و خشونت متقابل از خود نشان نمی‌دهی.

🔸ج. نرمی و محبت کردن: خشونت بسان آتش است و بدیهی است که آتش را با آتش نمی‌توان خاموش کرد؛ بلکه با آب باید خاموش کرد. نرمی و لینت و محبت بسان آبی است که آتش خشونت را خاموش می‌سازد.

🔸د. نادیده گرفتن و اغماض کردن: لزومی ندارد، با خشونت کلامی دیگران تقابل شود؛ بلکه بهتر است، آن نادیده گرفته شود. تقابل با خشونت بسان جوالدوزی است که به خود فرو می‌کنیم و سوزنی که به دیگران. بدیهی است که آن برای خود ما بیش از آن که نسبت به او خشونت می‌ورزیم، سوزش می‌آورد.

🔹 یادداشت‌های مرتبط
🔸روش مطلوب فروخواباندن اعتراضات
🔸ارزیابی فحش از نگاه علم و دین
🔸اعتراضات، جنگ با دشمن یا مطالبه‌گری مردم از حاکمیت
🔸خشونت‌پرهیزی یا خشونت‌آمیزی
🔸محکوم به شکست بودن خشونت‌ورزی
🔸هزیمت‌پذیری اجبارهای دینی

BY دین عقلانی | جعفر نکونام