دین عقلانی | جعفر نکونام

#چرا_مسلمانم
#تعریف_مسلمانی
#تعریف_اسلام
#دین_عقلانی
#آفات_دین_گریزی
#روش_های_اصلاح_دینی
✅ جعفر نکونام
سخنرانی دکتر یاسر میردامادی در شرح مقاله خود با عنوان «چرا مسلمان هستم» بسیار جالب است و من هم تقریباً به همان نتایجی رسیده ام که ایشان رسیده است. وی از یک دینی به نام دین عقلانی حداقلی دفاع می کند. سخنرانی وی را باید شنید؛ اما من اینک مشابه نتایج ایشان را که خود بر پایه مطالعات درون دینی ام حاصل نموده ام، گزارش می کنم.
1️⃣ من نمی دانم که خاستگاه پیدایش طرز تفکر آقای دکتر میردامادی چه بوده، آیا مطالعات فلسفی او بوده یا درگیری عملی او با مشکلاتی بوده که متون دینی در برابر او نهاده است؛ اما باید عرض کنم که خاستگاه طرز تفکر من عبارت از مشکلاتی بوده است که در متون دینی مشاهده کردم. مشکلات متون دینی عبارت از باورهایی است که امروزه خلاف عقل دانسته می شود و یا سنت هایی است که امروزه خلاف اخلاق به شمار می آید.
2️⃣ این مشکلات در متون دینی باعث می شود، باور و پایبندی نسل معاصر نسبت به دین تاریخی و تعبدی متزلزل بشود. آنگاه این سئوال برایشان پیش می آید که آیا ما در حالی که بسیاری از باورها و سنت های دینی خود را خلاف عقل یا اخلاق مدرن می یابیم، باز هم باید به دین تاریخی و تعبدی خود پایبند باشیم و اگر هر آنچه را که از این دین خلاف عقل یا اخلاق مدرن یافتیم، کنار گذاشتیم، آیا باز هم مسلمان هستیم؟
3️⃣ البته پاسخ سنتی به چنین سئوالی این است که این باورها و سنت هایی که شما کنار نهادید، ضروریات دین دانسته می شود و لذا شما مرتد و سزاوار کشته شدنید؛ اما دلایلی که در پی می آید، دلالت دارند، هرگز کنار نهادن آن باورها و سنت هایی که امروزه در نگاه سنتی جزو ضروریات دین برشمرده می شود، باعث خروج از دین نمی شود.
🔹اولاً، هرگز دین اسلام در طول تاریخ عمرش عبارت از چیزی نبوده است که امروزه هست؛ بلکه دین اسلام مانند هر دینی بسان گلوله برفی است که در طی عمر درازش که به درازای عمر نوع بشر است، پیوسته چرخیده و پاره هایی از آن کنده و پاره هایی بدان افزوده شده تا اکنون که به دست ما رسیده است؛ طوری که اگر حجم تغییرات و تطورات دین اسلام در طول عمرش در نظر گرفته شود، این نتیجه حاصل می گردد که امروزه اگر کسی به آنچه ضروریات دین اسلام خوانده می شود، پایبند نباشد، باز هم مسلمان به شمار می آید.
باید دانست، دین اسلام چیزی نبوده است که آن را حضرت محمد(ص) تأسیس کرده باشد؛ چون به تصریح قرآن، دین اسلام عبارت از دین حضرت ابراهیم بوده که نسل اندر نسل به ارث رفته تا به آن حضرت رسیده(نک: انعام، 61) و ایشان در آن اصلاحات و اضافاتی معمول ساخته است.
حتی باید گفت که حضرت ابراهیم نیز مؤسس دین نبوده؛ بلکه از پیروان دین نوح بوده است(نک: صافات، 83) و لذا دین اسلام مانند هر دینی عمری به طول عمر نوع بشر دارد. نباید تردید داشت که نوع بشر از همان زمانی که پا به عرصه خاک نهاد، دین داشته است؛ چرا که دین چیزی جز شناخت انسان از جهان و زیستن بر پایه آن نیست.
حتی اگر فرض بر این باشد که همه انسان ها از یک پدر و مادر بوده باشند، ناگزیر با افزایش جمعیت و تفرق زیستی و فکری که در گذر تاریخ پیدا کردند، ادیان و مذاهب و فرقه های دینی مختلف را پدید آوردند.
مطالعه تاریخی هر دینی نشان می دهد که آنچه را که امروزه ذات و ضروری دین خود تلقی می کنند، روزگاری هرگز در ذات و ضروری دین نبود و مطالعه تاریخی هر دینی اساساً نشان می دهد که هیچ دینی دارای ذات و ضروری نیست؛ بلکه هر دینی سراسر عرضیاتی است که بر تفکر و نحوه زیست آدمی عارض شده است. در این صورت، هیچ توجیهی ندارد که یک مسلمان حتی با تغییر اساسی ترین باورها و سنت هایی که امروزه ذاتی و ضروری دین دانسته می شود، خود را از دین آباء و اجدادی خود خارج بشمارد.
🔹ثانیاً، مطالعه تاریخی دین نشان می دهد که دین چیزی جز شناخت آدمی از جهان و نحوه زیستن او بر پایه شناختش نبوده و شناخت دینی چیزی از قبیل شناخت طبی و نجومی است که علیرغم تطورات بسیاری که در طول تاریخشان پیدا کردند، باز هم اطلاق عنوان طب و نجوم بر آنها صادق است.
به سخن دیگر، دین نظیر زبان است که هر زبانی علیرغم تحولات بسیاری که در طول تاریخش پیدا کرده، باز اطلاق عنوان زبان بر آن صادق است؛ لذا باید گفت، همچنان که هیچ تطوری باعث نشده است که طب غیر طب شود و نجوم غیر نجوم و زبان فارسی غیر زبان فارسی، دین هم علیرغم هر تحولی باعث نمی شود، غیر دین شود.
حتی اگر روزگاری به شناخت آدمی از جهان و نحوه زیستش بر پایه آن، دین گفته باشند و در روزگاری دیگر بر آن نام فلسفه اطلاق کرده باشند و امروزه بر آن نام علم بنهند، هرگز این تغییرات اسامی باعث تغییر ماهیت آنها نمی شود. ماهیت همه آنها یک چیز است و آن عبارت از شناخت آدمی از هستی و نحوه زیست او بر پایه آن دانسته می شود.
🟡 ادامه در یادداشت بعدی
https://www.tgoop.com/dineaqlani

Telegram

حلقه دیدگاه نو

▶️ فایل صوتی
بررسی مقاله «چرا مسلمان هستم؟»
اثر دکتر یاسر میردامادی
۲۸ می ۲۰۲۲
حلقه دیدگاه نو

www.tgoop.com/dineaqlani/66

1.0K viewsedited  May 30, 2022 at 04:56

#چرا_مسلمانم
#تعریف_مسلمانی
#تعریف_اسلام
#دین_عقلانی
#آفات_دین_گریزی
#روش_های_اصلاح_دینی
✅ جعفر نکونام
سخنرانی دکتر یاسر میردامادی در شرح مقاله خود با عنوان «چرا مسلمان هستم» بسیار جالب است و من هم تقریباً به همان نتایجی رسیده ام که ایشان رسیده است. وی از یک دینی به نام دین عقلانی حداقلی دفاع می کند. سخنرانی وی را باید شنید؛ اما من اینک مشابه نتایج ایشان را که خود بر پایه مطالعات درون دینی ام حاصل نموده ام، گزارش می کنم.
1️⃣ من نمی دانم که خاستگاه پیدایش طرز تفکر آقای دکتر میردامادی چه بوده، آیا مطالعات فلسفی او بوده یا درگیری عملی او با مشکلاتی بوده که متون دینی در برابر او نهاده است؛ اما باید عرض کنم که خاستگاه طرز تفکر من عبارت از مشکلاتی بوده است که در متون دینی مشاهده کردم. مشکلات متون دینی عبارت از باورهایی است که امروزه خلاف عقل دانسته می شود و یا سنت هایی است که امروزه خلاف اخلاق به شمار می آید.
2️⃣ این مشکلات در متون دینی باعث می شود، باور و پایبندی نسل معاصر نسبت به دین تاریخی و تعبدی متزلزل بشود. آنگاه این سئوال برایشان پیش می آید که آیا ما در حالی که بسیاری از باورها و سنت های دینی خود را خلاف عقل یا اخلاق مدرن می یابیم، باز هم باید به دین تاریخی و تعبدی خود پایبند باشیم و اگر هر آنچه را که از این دین خلاف عقل یا اخلاق مدرن یافتیم، کنار گذاشتیم، آیا باز هم مسلمان هستیم؟
3️⃣ البته پاسخ سنتی به چنین سئوالی این است که این باورها و سنت هایی که شما کنار نهادید، ضروریات دین دانسته می شود و لذا شما مرتد و سزاوار کشته شدنید؛ اما دلایلی که در پی می آید، دلالت دارند، هرگز کنار نهادن آن باورها و سنت هایی که امروزه در نگاه سنتی جزو ضروریات دین برشمرده می شود، باعث خروج از دین نمی شود.
🔹اولاً، هرگز دین اسلام در طول تاریخ عمرش عبارت از چیزی نبوده است که امروزه هست؛ بلکه دین اسلام مانند هر دینی بسان گلوله برفی است که در طی عمر درازش که به درازای عمر نوع بشر است، پیوسته چرخیده و پاره هایی از آن کنده و پاره هایی بدان افزوده شده تا اکنون که به دست ما رسیده است؛ طوری که اگر حجم تغییرات و تطورات دین اسلام در طول عمرش در نظر گرفته شود، این نتیجه حاصل می گردد که امروزه اگر کسی به آنچه ضروریات دین اسلام خوانده می شود، پایبند نباشد، باز هم مسلمان به شمار می آید.
باید دانست، دین اسلام چیزی نبوده است که آن را حضرت محمد(ص) تأسیس کرده باشد؛ چون به تصریح قرآن، دین اسلام عبارت از دین حضرت ابراهیم بوده که نسل اندر نسل به ارث رفته تا به آن حضرت رسیده(نک: انعام، 61) و ایشان در آن اصلاحات و اضافاتی معمول ساخته است.
حتی باید گفت که حضرت ابراهیم نیز مؤسس دین نبوده؛ بلکه از پیروان دین نوح بوده است(نک: صافات، 83) و لذا دین اسلام مانند هر دینی عمری به طول عمر نوع بشر دارد. نباید تردید داشت که نوع بشر از همان زمانی که پا به عرصه خاک نهاد، دین داشته است؛ چرا که دین چیزی جز شناخت انسان از جهان و زیستن بر پایه آن نیست.
حتی اگر فرض بر این باشد که همه انسان ها از یک پدر و مادر بوده باشند، ناگزیر با افزایش جمعیت و تفرق زیستی و فکری که در گذر تاریخ پیدا کردند، ادیان و مذاهب و فرقه های دینی مختلف را پدید آوردند.
مطالعه تاریخی هر دینی نشان می دهد که آنچه را که امروزه ذات و ضروری دین خود تلقی می کنند، روزگاری هرگز در ذات و ضروری دین نبود و مطالعه تاریخی هر دینی اساساً نشان می دهد که هیچ دینی دارای ذات و ضروری نیست؛ بلکه هر دینی سراسر عرضیاتی است که بر تفکر و نحوه زیست آدمی عارض شده است. در این صورت، هیچ توجیهی ندارد که یک مسلمان حتی با تغییر اساسی ترین باورها و سنت هایی که امروزه ذاتی و ضروری دین دانسته می شود، خود را از دین آباء و اجدادی خود خارج بشمارد.
🔹ثانیاً، مطالعه تاریخی دین نشان می دهد که دین چیزی جز شناخت آدمی از جهان و نحوه زیستن او بر پایه شناختش نبوده و شناخت دینی چیزی از قبیل شناخت طبی و نجومی است که علیرغم تطورات بسیاری که در طول تاریخشان پیدا کردند، باز هم اطلاق عنوان طب و نجوم بر آنها صادق است.
به سخن دیگر، دین نظیر زبان است که هر زبانی علیرغم تحولات بسیاری که در طول تاریخش پیدا کرده، باز اطلاق عنوان زبان بر آن صادق است؛ لذا باید گفت، همچنان که هیچ تطوری باعث نشده است که طب غیر طب شود و نجوم غیر نجوم و زبان فارسی غیر زبان فارسی، دین هم علیرغم هر تحولی باعث نمی شود، غیر دین شود.
حتی اگر روزگاری به شناخت آدمی از جهان و نحوه زیستش بر پایه آن، دین گفته باشند و در روزگاری دیگر بر آن نام فلسفه اطلاق کرده باشند و امروزه بر آن نام علم بنهند، هرگز این تغییرات اسامی باعث تغییر ماهیت آنها نمی شود. ماهیت همه آنها یک چیز است و آن عبارت از شناخت آدمی از هستی و نحوه زیست او بر پایه آن دانسته می شود.
🟡 ادامه در یادداشت بعدی
https://www.tgoop.com/dineaqlani

BY دین عقلانی | جعفر نکونام