دین عقلانی | جعفر نکونام

🔶 چیستی شاخص دین الهی
✅ جعفر نکونام 5 تیر 1402
▫️ص 1 از 2

یادداشت حاضر در پاسخ به این سؤال است که چه شاخصی وجود دارد که نشان دهد، یک دین الهی است یا بشری. من این سؤال را نیز نظیر سؤالات دیگر از دو نگاه درون‌دینی و برون‌دینی بررسی می‌کنم.

1️⃣ بیان مسئله
🔸ملاحظه می‌شود که پیروان هر دینی از ادیانی که الهی خوانده می‌شوند و حتی هر گروهی از پیروان یک دین منسوب به الله و حتی بسا هر فردی از افراد پیرو یک دین منتسب به الله، مضامین خاصی که احیاناً با مضامین دیگران در تعارض است، عرضه می‌کنند و در عین حال، ادعا می‌کنند که این مضامین را خدا فرموده است.
🔸برای مثال، هریک از پیروان ادیان یهودی و مسیحی و مسلمان و بسا پیروان فرقه‌های داخل این ادیان، نظیر شیعه و اهل سنت و حتی گروه‌های مختلف داخل این دو مذهب، یکدیگر را به گمراهی متهم می‌کنند و منحرف از دین الهی می‌شمارند و اظهار می‌دارند، دین اصیل و حقیقی الهی نزد ماست و بس. حال سؤال این است که چه شاخصی وجود دارد که نشان دهد، ادعای کدامیک صحیح است.

2️⃣ شاخص دین الهی از نگاه درون‌دینی
🔸ما اگر بخواهیم از هریک از پیروان این ادیان و یا مذاهب این ادیان و یا گروه‌ها و یا تک تک افراد پیروان این ادیان و مذاهب سؤال کنیم که شاخص شما بر این که یک دین الهی است یا بشری و یا کدامیک دین الهی اصیل است یا کدامیک غیر اصیل چیست، هریک از آنها پاسخ خواهند داد که شاخص آن، عبارت از فهم ما یا فهم من است.
🔸آنان علیرغم این که به یک خدا عقیده دارند، اما هر کدام سخنی متفاوت را در دهان خدا می‌گذارد و به او نسبت می‌دهد. حتی آنان که دارای یک کتاب آسمانی هستند و معمولاً شاخص الهی بودن را دلالت کتاب آسمانی خود معرفی می‌کنند، هر گروه و حتی هریک از افراد پیرو آن کتاب آسمانی یک مضمون متفاوتی را به کتاب آسمانی خود منسوب می‌سازند.
🔸برای مثال، برخی از مسلمانان مدعی می‌شوند که قرآن جهاد ابتدایی را جایز می‌شمارد؛ اما برخی دیگر از آنان ادعا می‌کنند، قرآن هیچ آیه‌ای ندارد که بر جهاد ابتدایی دلالت داشته باشد.
🔸پیروان کتاب‌های آسمانی، هم در این که کدام کتاب حاوی پیام‌های الله است و کدام نیست و کدام فهم و تفسیر از یک کتاب آسمانی صحیح است و کدام صحیح نیست، اختلاف نظر دارند؛ طوری که می‌توان نتیجه گرفت که هریک فکر و عقل و علم خود را به خدا و کتاب خدا نسبت می‌دهد و اساساً هیچ چیزی که مسلم و قطعی باشد که آن سخن خداست، وجود ندارد.
🔸این در عین حالی است که پیش‌فرض تمام پیروان ادیان الهی این است که خدا واحد است و علم مطلق دارد و علم مطلق او مطابق واقع است و هیچ خلاف واقعی در سخنان خدا وجود ندارد؛ اما در عین حال، پیروان هر یک از ادیان الهی و حتی هریک از مذاهب و فرقه‌ها و بلکه بسا هریک از افراد آنها سخن متفاوتی را به آن خدای واحد منسوب می‌سازند.
🔸نتیجه‌ای که از این اختلافات حاصل می‌شود، این است که هیچ شاخص واحد و مشخصی که کشف کند، کدام سخن خداست و کدام سخن خدا نیست، وجود ندارد.

3️⃣ شاخص دین الهی از نگاه برون‌دینی
🔸از نگاه برون‌دینی یعنی از نگاه کسانی که اساساً به وجود خدا قایل نیستند، اساساً هیچ دلیل معتبری وجود ندارد که ثابت کند، خدایی هست یا نه؛ تا بعد نوبت برسد به این که بحث شود، آیا اساساً خدا سخن می گوید یا نه و اگر خدا سخن می‌گوید، کدام سخن خداست و کدام سخن خدا نیست؛ بنابراین، طبق این نگاه، هر کسی هر آنچه را که به خدا نسبت می‌دهد، به واقع سخن خود اوست که آن را در دهان خدای توهمی خودش می‌نهد.
🔸حتی از نگاه درون‌دینی هم، ذات خدا ناشناخته و دست‌نیافتنی است؛ بنابراین پیروان ادیان منسوب به خدا فقط با تصوری که خود از خدا ساختند، سروکار دارند؛ نه با خود خدا؛ لذا هر گروهی و حتی هر فردی، فهم و فکر و عقل خودش را به خدا منسوب می‌سازد؛ بدون این که - اگر هم خدایی وجود داشته باشد - روح آن خدا از آنچه به او نسبت داده می‌شود، باخبر باشد.
🟡 ادامه در صفحۀ بعد

www.tgoop.com/dineaqlani/702

2.0K viewsedited  Jun 26, 2023 at 03:38

🔶 چیستی شاخص دین الهی
✅ جعفر نکونام 5 تیر 1402
▫️ص 1 از 2

یادداشت حاضر در پاسخ به این سؤال است که چه شاخصی وجود دارد که نشان دهد، یک دین الهی است یا بشری. من این سؤال را نیز نظیر سؤالات دیگر از دو نگاه درون‌دینی و برون‌دینی بررسی می‌کنم.

1️⃣ بیان مسئله
🔸ملاحظه می‌شود که پیروان هر دینی از ادیانی که الهی خوانده می‌شوند و حتی هر گروهی از پیروان یک دین منسوب به الله و حتی بسا هر فردی از افراد پیرو یک دین منتسب به الله، مضامین خاصی که احیاناً با مضامین دیگران در تعارض است، عرضه می‌کنند و در عین حال، ادعا می‌کنند که این مضامین را خدا فرموده است.
🔸برای مثال، هریک از پیروان ادیان یهودی و مسیحی و مسلمان و بسا پیروان فرقه‌های داخل این ادیان، نظیر شیعه و اهل سنت و حتی گروه‌های مختلف داخل این دو مذهب، یکدیگر را به گمراهی متهم می‌کنند و منحرف از دین الهی می‌شمارند و اظهار می‌دارند، دین اصیل و حقیقی الهی نزد ماست و بس. حال سؤال این است که چه شاخصی وجود دارد که نشان دهد، ادعای کدامیک صحیح است.

2️⃣ شاخص دین الهی از نگاه درون‌دینی
🔸ما اگر بخواهیم از هریک از پیروان این ادیان و یا مذاهب این ادیان و یا گروه‌ها و یا تک تک افراد پیروان این ادیان و مذاهب سؤال کنیم که شاخص شما بر این که یک دین الهی است یا بشری و یا کدامیک دین الهی اصیل است یا کدامیک غیر اصیل چیست، هریک از آنها پاسخ خواهند داد که شاخص آن، عبارت از فهم ما یا فهم من است.
🔸آنان علیرغم این که به یک خدا عقیده دارند، اما هر کدام سخنی متفاوت را در دهان خدا می‌گذارد و به او نسبت می‌دهد. حتی آنان که دارای یک کتاب آسمانی هستند و معمولاً شاخص الهی بودن را دلالت کتاب آسمانی خود معرفی می‌کنند، هر گروه و حتی هریک از افراد پیرو آن کتاب آسمانی یک مضمون متفاوتی را به کتاب آسمانی خود منسوب می‌سازند.
🔸برای مثال، برخی از مسلمانان مدعی می‌شوند که قرآن جهاد ابتدایی را جایز می‌شمارد؛ اما برخی دیگر از آنان ادعا می‌کنند، قرآن هیچ آیه‌ای ندارد که بر جهاد ابتدایی دلالت داشته باشد.
🔸پیروان کتاب‌های آسمانی، هم در این که کدام کتاب حاوی پیام‌های الله است و کدام نیست و کدام فهم و تفسیر از یک کتاب آسمانی صحیح است و کدام صحیح نیست، اختلاف نظر دارند؛ طوری که می‌توان نتیجه گرفت که هریک فکر و عقل و علم خود را به خدا و کتاب خدا نسبت می‌دهد و اساساً هیچ چیزی که مسلم و قطعی باشد که آن سخن خداست، وجود ندارد.
🔸این در عین حالی است که پیش‌فرض تمام پیروان ادیان الهی این است که خدا واحد است و علم مطلق دارد و علم مطلق او مطابق واقع است و هیچ خلاف واقعی در سخنان خدا وجود ندارد؛ اما در عین حال، پیروان هر یک از ادیان الهی و حتی هریک از مذاهب و فرقه‌ها و بلکه بسا هریک از افراد آنها سخن متفاوتی را به آن خدای واحد منسوب می‌سازند.
🔸نتیجه‌ای که از این اختلافات حاصل می‌شود، این است که هیچ شاخص واحد و مشخصی که کشف کند، کدام سخن خداست و کدام سخن خدا نیست، وجود ندارد.

3️⃣ شاخص دین الهی از نگاه برون‌دینی
🔸از نگاه برون‌دینی یعنی از نگاه کسانی که اساساً به وجود خدا قایل نیستند، اساساً هیچ دلیل معتبری وجود ندارد که ثابت کند، خدایی هست یا نه؛ تا بعد نوبت برسد به این که بحث شود، آیا اساساً خدا سخن می گوید یا نه و اگر خدا سخن می‌گوید، کدام سخن خداست و کدام سخن خدا نیست؛ بنابراین، طبق این نگاه، هر کسی هر آنچه را که به خدا نسبت می‌دهد، به واقع سخن خود اوست که آن را در دهان خدای توهمی خودش می‌نهد.
🔸حتی از نگاه درون‌دینی هم، ذات خدا ناشناخته و دست‌نیافتنی است؛ بنابراین پیروان ادیان منسوب به خدا فقط با تصوری که خود از خدا ساختند، سروکار دارند؛ نه با خود خدا؛ لذا هر گروهی و حتی هر فردی، فهم و فکر و عقل خودش را به خدا منسوب می‌سازد؛ بدون این که - اگر هم خدایی وجود داشته باشد - روح آن خدا از آنچه به او نسبت داده می‌شود، باخبر باشد.
🟡 ادامه در صفحۀ بعد

BY دین عقلانی | جعفر نکونام