دین عقلانی | جعفر نکونام

🔶 انواع اسلام و معایب و مزایای آنها
✅ جعفر نکونام 3 مرداد 1402
▫️ص 1 از 2

1️⃣ انواع اسلام
🔸از اسلام می‌توان قرائت‌های گوناگونی داشت. دو قرائت نسبتاً متمایز از اسلام عبارت از اسلام تاریخی و اسلام عقلانی است:
▪️الف. اسلام تاریخی، به واقع همان اسلامی است که آن را اسلام اصیل یا اسلام ناب محمدی می‌نامند و وجه تسمیۀ آن به اسلام تاریخی به این جهت است که بسیاری از آموزه‌های آن نظیر جهاد ابتدایی و برده‌داری و اخذ جزیه از اهل کتاب به تاریخ پیوسته و امروزه به اجرا در نمی‌آید.
▪️ب. اسلام عقلانی، عبارت از اسلامی است که از فیلتر عقل مستقل بشری گذرانده شود و هر آنچه که عقل مستقل بشری از اسلام تاریخی می‌پذیرد، انتخاب شود و آن به ضمیمه آنچه که عقل مدرن بشری به آن دست یافته است، مورد عمل واقع شود.
▪️ج. اسلام التقاطی هم عبارت از اسلامی است که بخشی از آن عبارت از اسلام تاریخی باشد و بخشی از آن عبارت از دستاوردهای مدرنیته؛ بدون این که اسلام تاریخی با مدرنیته هماهنگ‌سازی شده باشد؛ طوری که هر کدام ساز جداگانه خودش را داشته باشد. چنین اسلامی به لحاظ آن که در آن، هر کدام از دو بخش اسلام تاریخی و مدرنیته از مبانی متمایزی برخوردارند، دچار ناسازگاری درونی است.
اسلام التقاطی مثل این است که در آن، دموکراسی از مدرنیته گرفته شود و بعد با ولایت مطلقه فقیه جمع گردد. این در حالی است که به اقتضای دموکراسی این مردم‌اند که برای منتخبان خود تعیین تکلیف می‌کنند؛ اما به اقتضای ولایت مطلقه فقیه این فقیه است که برای مردم اعم از مردم عادی و منتخبانشان تعیین تکلیف می‌کند.

2️⃣ عیوب اسلام تاریخی
🔸مهم‌ترین عیوب اسلام تاریخی دو چیز است: یکی ناسازگاری برخی از آموزه‌ها با مقتضیات مدرن و دیگری نداشتن پاسخ نسبت به مسائل مستحدث.
▪️الف. ناسازگاری با مدرنیته: پاره‌هایی از اسلام تاریخی هیچ تناسبی با مقتضیات مدرن ندارد که از آن جمله جهاد ابتدایی و برده‌داری و اخذ جزیه از اهل کتاب و بیعت و حق اختصاصی طلاق برای مرد و حکم قتل مرتد و تبعیض حقوق شهروندی مسلمانان و غیر مسلمانان و حتی زنان و مردان است.
▪️ب. پاسخ نداشتن برای مسائل مستحدث: امروزه پاره‌ای از مسائل پیدا شده که در عصر پیدایش اسلام وجود نداشته است و لذا اسلام تاریخی دربارۀ آنها هیچ پاسخی ندارد؛ یعنی نه در قرآن، آیه‌ای دربارۀ آنها هست و نه در سنت، روایتی دربارۀ آنها وجود دارد.
از جملۀ آن مسائل، تفکیک قوا و انتخابات و بیمه و بانکداری و شبیه‌سازی و تغییر جنسیت و مانند آنهاست.

3️⃣ عیوب اسلام التقاطی
🔸مهم‌ترین عیوب اسلام التقاطی دو چیز است: یکی نامتقارن بودن اجزای آن و دیگری ناسازگاری آن اجزا با همدیگر است:
▪️الف. نامتقارن بودن: در اسلام التقاطی، گسترۀ هر بخش از اسلام تاریخی و مدرنیته بستگی دارد، به این که زور و قدرت طرفداران هر کدام چقدر بر دیگری می‌چربد. اگر زور و قدرت طرفداران اسلام تاریخی بیش‌تر باشد، گسترۀ اسلام تاریخی افزون‌تر می‌شود و اگر زور و قدرت طرفداران مدرنیته بیش‌تر باشد، گسترۀ مدرنیته افزایش بیش‌تری پیدا می‌کند.
برای مثال، اگر طرفداران دموکراسی و مشارکت مردم در تصمیم‌گیری‌ها و مراجعه به صندوق رأی و انتخابات و همه‌پرسی زور و قدرت پیش‌تری پیدا کنند، گسترۀ مدرنیته توسعۀ بیش‌تری پیدا می‌کند؛ اما اگر طرفداران ولایت مطلقه فقیه زور و قدرت پیش‌تری پیدا کنند، گسترۀ ذوب در ولایت و تعبد و تسلیم نسبت به اوامر او و محدودیت مشارکت مردم در تصمیم‌گیری‌ها افزایش بیش‌تری می‌یابد.
از رهگذر این زورآزمایی‌ها یک اسلام کاریکاتوری شکل می‌گیرد که هیچ توازن و تقارنی میان اجزای آن مشاهده نمی‌شود.
▪️ب. ناسازگاری درونی: اسلام التقاطی نه تنها خالی از توازن و تقارن است، بلکه خالی از سازگاری درونی است؛ یعنی گاهی بخش‌های آن با هم ناسازگاری پیدا می‌کنند.
برای مثال، مردم تمایل دارند، مسائل اساسی کشور به صندوق رأی و همه‌پرسی از مردم ارجاع گردد؛ اما ولی فقیه، مردم را فاقد صلاحیت تشخیص در مسائل اساسی می‌داند. این در حالی است که اگر مبنا عبارت از اسلام تاریخی بود، از ابتدا مشخص بود که این ولی فقیه است که حق ولایت مطلقه بر مردم دارد و می‌تواند برای مردم تصمیم‌گیری و تعیین تکلیف کند؛ اما وقتی در اسلام تاریخی، حق انتخاب و همه‌پرسی قرار داده می‌شود، مشکل تزاحم و ناسازگاری پدید می‌آید.
🟡 ادامه در صفحۀ بعد

www.tgoop.com/dineaqlani/765

2.4K viewsedited  Jul 25, 2023 at 07:43

🔶 انواع اسلام و معایب و مزایای آنها
✅ جعفر نکونام 3 مرداد 1402
▫️ص 1 از 2

1️⃣ انواع اسلام
🔸از اسلام می‌توان قرائت‌های گوناگونی داشت. دو قرائت نسبتاً متمایز از اسلام عبارت از اسلام تاریخی و اسلام عقلانی است:
▪️الف. اسلام تاریخی، به واقع همان اسلامی است که آن را اسلام اصیل یا اسلام ناب محمدی می‌نامند و وجه تسمیۀ آن به اسلام تاریخی به این جهت است که بسیاری از آموزه‌های آن نظیر جهاد ابتدایی و برده‌داری و اخذ جزیه از اهل کتاب به تاریخ پیوسته و امروزه به اجرا در نمی‌آید.
▪️ب. اسلام عقلانی، عبارت از اسلامی است که از فیلتر عقل مستقل بشری گذرانده شود و هر آنچه که عقل مستقل بشری از اسلام تاریخی می‌پذیرد، انتخاب شود و آن به ضمیمه آنچه که عقل مدرن بشری به آن دست یافته است، مورد عمل واقع شود.
▪️ج. اسلام التقاطی هم عبارت از اسلامی است که بخشی از آن عبارت از اسلام تاریخی باشد و بخشی از آن عبارت از دستاوردهای مدرنیته؛ بدون این که اسلام تاریخی با مدرنیته هماهنگ‌سازی شده باشد؛ طوری که هر کدام ساز جداگانه خودش را داشته باشد. چنین اسلامی به لحاظ آن که در آن، هر کدام از دو بخش اسلام تاریخی و مدرنیته از مبانی متمایزی برخوردارند، دچار ناسازگاری درونی است.
اسلام التقاطی مثل این است که در آن، دموکراسی از مدرنیته گرفته شود و بعد با ولایت مطلقه فقیه جمع گردد. این در حالی است که به اقتضای دموکراسی این مردم‌اند که برای منتخبان خود تعیین تکلیف می‌کنند؛ اما به اقتضای ولایت مطلقه فقیه این فقیه است که برای مردم اعم از مردم عادی و منتخبانشان تعیین تکلیف می‌کند.

2️⃣ عیوب اسلام تاریخی
🔸مهم‌ترین عیوب اسلام تاریخی دو چیز است: یکی ناسازگاری برخی از آموزه‌ها با مقتضیات مدرن و دیگری نداشتن پاسخ نسبت به مسائل مستحدث.
▪️الف. ناسازگاری با مدرنیته: پاره‌هایی از اسلام تاریخی هیچ تناسبی با مقتضیات مدرن ندارد که از آن جمله جهاد ابتدایی و برده‌داری و اخذ جزیه از اهل کتاب و بیعت و حق اختصاصی طلاق برای مرد و حکم قتل مرتد و تبعیض حقوق شهروندی مسلمانان و غیر مسلمانان و حتی زنان و مردان است.
▪️ب. پاسخ نداشتن برای مسائل مستحدث: امروزه پاره‌ای از مسائل پیدا شده که در عصر پیدایش اسلام وجود نداشته است و لذا اسلام تاریخی دربارۀ آنها هیچ پاسخی ندارد؛ یعنی نه در قرآن، آیه‌ای دربارۀ آنها هست و نه در سنت، روایتی دربارۀ آنها وجود دارد.
از جملۀ آن مسائل، تفکیک قوا و انتخابات و بیمه و بانکداری و شبیه‌سازی و تغییر جنسیت و مانند آنهاست.

3️⃣ عیوب اسلام التقاطی
🔸مهم‌ترین عیوب اسلام التقاطی دو چیز است: یکی نامتقارن بودن اجزای آن و دیگری ناسازگاری آن اجزا با همدیگر است:
▪️الف. نامتقارن بودن: در اسلام التقاطی، گسترۀ هر بخش از اسلام تاریخی و مدرنیته بستگی دارد، به این که زور و قدرت طرفداران هر کدام چقدر بر دیگری می‌چربد. اگر زور و قدرت طرفداران اسلام تاریخی بیش‌تر باشد، گسترۀ اسلام تاریخی افزون‌تر می‌شود و اگر زور و قدرت طرفداران مدرنیته بیش‌تر باشد، گسترۀ مدرنیته افزایش بیش‌تری پیدا می‌کند.
برای مثال، اگر طرفداران دموکراسی و مشارکت مردم در تصمیم‌گیری‌ها و مراجعه به صندوق رأی و انتخابات و همه‌پرسی زور و قدرت پیش‌تری پیدا کنند، گسترۀ مدرنیته توسعۀ بیش‌تری پیدا می‌کند؛ اما اگر طرفداران ولایت مطلقه فقیه زور و قدرت پیش‌تری پیدا کنند، گسترۀ ذوب در ولایت و تعبد و تسلیم نسبت به اوامر او و محدودیت مشارکت مردم در تصمیم‌گیری‌ها افزایش بیش‌تری می‌یابد.
از رهگذر این زورآزمایی‌ها یک اسلام کاریکاتوری شکل می‌گیرد که هیچ توازن و تقارنی میان اجزای آن مشاهده نمی‌شود.
▪️ب. ناسازگاری درونی: اسلام التقاطی نه تنها خالی از توازن و تقارن است، بلکه خالی از سازگاری درونی است؛ یعنی گاهی بخش‌های آن با هم ناسازگاری پیدا می‌کنند.
برای مثال، مردم تمایل دارند، مسائل اساسی کشور به صندوق رأی و همه‌پرسی از مردم ارجاع گردد؛ اما ولی فقیه، مردم را فاقد صلاحیت تشخیص در مسائل اساسی می‌داند. این در حالی است که اگر مبنا عبارت از اسلام تاریخی بود، از ابتدا مشخص بود که این ولی فقیه است که حق ولایت مطلقه بر مردم دارد و می‌تواند برای مردم تصمیم‌گیری و تعیین تکلیف کند؛ اما وقتی در اسلام تاریخی، حق انتخاب و همه‌پرسی قرار داده می‌شود، مشکل تزاحم و ناسازگاری پدید می‌آید.
🟡 ادامه در صفحۀ بعد

BY دین عقلانی | جعفر نکونام