دین عقلانی | جعفر نکونام

#تعریف_خدا_در_دین_عقلانی
#تأویل_خدای_دین_تاریخی
✅ جعفر نکونام
1. چنان که پیش تر بیان شد، خدا در دین عقلانی عبارت از هستی مطلق است. شاید بتوان گفت که از چنین خدایی در گفتمان کهن به خدای وحدت وجودی و در گفتمان مدرن به خدای نامتشخص تعبیر می شود. البته من نمی خواهم بگویم، خدایی که من معرفی می کنم، همان خدای فلاسفه یا عرفا و دیگران است.
2. برخی برای این که ثابت کنند که در دین تاریخی از چنین خدایی سخن به میان می آید، به آیاتی از قرآن نظیر آنچه که در پی می آید، استشهاد می جویند.
الف. هُوَ اْلأَوَّلُ وَ الْآخِرُ وَ الظَّاهِرُ وَ الْباطِنُ وَ هُوَ بِکلِّ شَيْ‏ءٍ عَليمٌ (حدید،3)؛ او همان اول و آخر و ظاهر و باطن است و بر هر چیز داناست.
ب. وَ لِلَّهِ الْمَشْرِقُ وَ الْمَغْرِبُ فَأَيْنَما تُوَلُّوا فَثَمَّ وَجْهُ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ واسِعٌ عَليمٌ (بقره،115)؛ مشرق و مغرب از آن خداست. به هر جا که رو کنید، آنجا روی خداست. خدا گسترده و داناست.
3. من اینک نمی خواهم بگویم که آیا این آیات بر خدای نامتشخص یا خدای وحدت وجودی دلالت دارد یا نه و نیز نمی خواهم بگویم که خدایی که من از آن سخن می گویم، همان خدای وحدت وجودی است؛ بلکه می خواهم بگویم که مراد من از خدا هستی مطلق است و من چنین معنایی را برای چنین آیاتی می پسندم و با عقل و درک خودم سازگار می یابم.
4. نیز من نمی خواهم بگویم که تعریفی که من از خدا به دست می دهم، با خدای عرفانی و وحدت وجودی انطباق دارد یا نه. سخن من این است که ما اگر بخواهیم از خدا یک تعریفی به دست بدهیم که برای همه افراد بشر قابل درک و مورد قبول باشد، همین است که گفته شود، خدای عبارت از هستی مطلق است و لذا باید به همه کس و چه چیز عشق ورزید.
5. البته این به معنای انکار خدای متشخص نیست. تنها سخن ما این است که با ادله برون دینی، وجود خدای متشخص قابل اثبات نیست. باور به خدای متشخص ریشه در ایمان و اعتماد به بیانات انبیای الهی دارد؛ لذا اگر کسی به بیانات انبیای الهی ایمان و اعتماد نداشته باشد، نمی تواند به خدای متشخص به مفهوم دینی اش یعنی خدای انسانوار سخنگو باور داشته باشد.
6. بر این اساس، ما به کسانی که از دین تاریخی اعراض کرده اند، عرض می کنیم، اگر خدای متشخص معقول نمی نماید، اما خدای نامتشخص یعنی هستی مطلق چنین نیست و معقول می نماید؛ چرا که بدیهی است که فقط من نیستم که هستم؛ بلکه غیر از من هم اعم از انسان ها و حیوانات و گیاهان و جمادات و نیز اعم از مشهودات و غیرمشهودات وجود دارند.
7. آنچه برای تمام انسان ها مسلم است، این است که آدمی در دامن این هستی خلق شده و پروریده است و هستی او وابسته به هستی مطلق است و اگر یک آن، هستی مطلق نباشد، او وجود نخواهد داشت.
8. لذا می توان نتیجه گرفت که ما باید شاکر هستی مطلق باشیم و به آن عشق ورزی بورزیم و با آن وحدت ذهنی و قلبی برقرار کنیم تا از رهگذر آن به آرامش و لذت معنوی برسیم.
9. پرستش چنین خدایی هم عبارت از همین عشق ورزی به هستی مطلق و فانی ساختن خودیت و منیت با وحدت در هستی مطلق است. چنین پرستشی می تواند روح عبادات و مناسک دینی را تشکیل دهد و از این رهگذر، عبادات و مناسک را دلپذیر و آرامش بخش سازد.

Telegram

دین عقلانی | جعفر نکونام

مخاطبان این کانال، کسانی‌اند که از قرائت تعبدی از دین گریزان شدند و به قرائت عقلانی از دین متمایل‌اند. جعفر نکونام، استاد تمام دانشگاه در رشته علوم قرآن و حدیث. لطفاً کانال را به افراد و گروه‌ها معرفی فرمایید.

www.tgoop.com/dineaqlani/9

1.7K viewsedited  Apr 23, 2022 at 13:16

#تعریف_خدا_در_دین_عقلانی
#تأویل_خدای_دین_تاریخی
✅ جعفر نکونام
1. چنان که پیش تر بیان شد، خدا در دین عقلانی عبارت از هستی مطلق است. شاید بتوان گفت که از چنین خدایی در گفتمان کهن به خدای وحدت وجودی و در گفتمان مدرن به خدای نامتشخص تعبیر می شود. البته من نمی خواهم بگویم، خدایی که من معرفی می کنم، همان خدای فلاسفه یا عرفا و دیگران است.
2. برخی برای این که ثابت کنند که در دین تاریخی از چنین خدایی سخن به میان می آید، به آیاتی از قرآن نظیر آنچه که در پی می آید، استشهاد می جویند.
الف. هُوَ اْلأَوَّلُ وَ الْآخِرُ وَ الظَّاهِرُ وَ الْباطِنُ وَ هُوَ بِکلِّ شَيْ‏ءٍ عَليمٌ (حدید،3)؛ او همان اول و آخر و ظاهر و باطن است و بر هر چیز داناست.
ب. وَ لِلَّهِ الْمَشْرِقُ وَ الْمَغْرِبُ فَأَيْنَما تُوَلُّوا فَثَمَّ وَجْهُ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ واسِعٌ عَليمٌ (بقره،115)؛ مشرق و مغرب از آن خداست. به هر جا که رو کنید، آنجا روی خداست. خدا گسترده و داناست.
3. من اینک نمی خواهم بگویم که آیا این آیات بر خدای نامتشخص یا خدای وحدت وجودی دلالت دارد یا نه و نیز نمی خواهم بگویم که خدایی که من از آن سخن می گویم، همان خدای وحدت وجودی است؛ بلکه می خواهم بگویم که مراد من از خدا هستی مطلق است و من چنین معنایی را برای چنین آیاتی می پسندم و با عقل و درک خودم سازگار می یابم.
4. نیز من نمی خواهم بگویم که تعریفی که من از خدا به دست می دهم، با خدای عرفانی و وحدت وجودی انطباق دارد یا نه. سخن من این است که ما اگر بخواهیم از خدا یک تعریفی به دست بدهیم که برای همه افراد بشر قابل درک و مورد قبول باشد، همین است که گفته شود، خدای عبارت از هستی مطلق است و لذا باید به همه کس و چه چیز عشق ورزید.
5. البته این به معنای انکار خدای متشخص نیست. تنها سخن ما این است که با ادله برون دینی، وجود خدای متشخص قابل اثبات نیست. باور به خدای متشخص ریشه در ایمان و اعتماد به بیانات انبیای الهی دارد؛ لذا اگر کسی به بیانات انبیای الهی ایمان و اعتماد نداشته باشد، نمی تواند به خدای متشخص به مفهوم دینی اش یعنی خدای انسانوار سخنگو باور داشته باشد.
6. بر این اساس، ما به کسانی که از دین تاریخی اعراض کرده اند، عرض می کنیم، اگر خدای متشخص معقول نمی نماید، اما خدای نامتشخص یعنی هستی مطلق چنین نیست و معقول می نماید؛ چرا که بدیهی است که فقط من نیستم که هستم؛ بلکه غیر از من هم اعم از انسان ها و حیوانات و گیاهان و جمادات و نیز اعم از مشهودات و غیرمشهودات وجود دارند.
7. آنچه برای تمام انسان ها مسلم است، این است که آدمی در دامن این هستی خلق شده و پروریده است و هستی او وابسته به هستی مطلق است و اگر یک آن، هستی مطلق نباشد، او وجود نخواهد داشت.
8. لذا می توان نتیجه گرفت که ما باید شاکر هستی مطلق باشیم و به آن عشق ورزی بورزیم و با آن وحدت ذهنی و قلبی برقرار کنیم تا از رهگذر آن به آرامش و لذت معنوی برسیم.
9. پرستش چنین خدایی هم عبارت از همین عشق ورزی به هستی مطلق و فانی ساختن خودیت و منیت با وحدت در هستی مطلق است. چنین پرستشی می تواند روح عبادات و مناسک دینی را تشکیل دهد و از این رهگذر، عبادات و مناسک را دلپذیر و آرامش بخش سازد.

BY دین عقلانی | جعفر نکونام