tgoop.com/essporos/243
Last Update:
"حیات برهنه"
#جستار اول
آوردن صفت "برهنه" برای حیات، خودبه‌خود پرسش‌برانگیز است.
برهنه به چه معنا؟ چگونه حیات می‌تواند برهنه باشد؟ و اصلا چرا برهنگی حیات در نظر جورجو آگامبن، فیلسوف ایتالیایی، بدل به مسئله‌ای شایسته برای تفکر شده است؟
حیات بشری معناهای گوناگونی دارد. از این میان یک معنا برای آگامبن اهمیت بنیادی دارد. او از یونان باستان آغاز می‌کند. از تمایزی که بین دو مفهوم کلی از حیات یعنی zoē و bios وجود داشت. منظور از zoē واقعیت ساده زیستن بود که بین انسان و حیوان مشترک است. اما bios بر شکل و نحوه حیات یک فرد یا گروه مشخص و معین دلالت داشت.
در نظر آگامبن به تدریج این تمایز در zoology و biology از بین رفته است. در این دو اصطلاح یک معنای مشترک وجود دارد که همواره قابل فهم است: حیات ساده، صرفا زنده بودن.
فهم چنین معنایی از زیست انسان، نباید بدیهی انگاشته شود. این معنا از دل شرایط سیاسی و اجتماعی سر برآورده است.
از همین رو آگامبن به سراغ قوانین روم باستان می‌رود. با تحلیل اصطلاحی که برای نخستین بار، به حیات معنای حقوقی می‌دهد: vitae necisque potestas به معنی حق زندگی و مرگ.
براساس این اصطلاح حقوقی، پدر حق دارد پسرش را بکشد یا زنده بگذارد. قدرت کشتن پسر را دارد. بدون این‌که مورد پیگیری قانونی، قرار بگیرد.
این گونه حیات در نخستین حضورش در متن قانون، در نسبت با تهدید مرگ از طرف دیگری، معنا پیدا می‌کند. یعنی دلالت حیات در متن قانون ربطی به شکل زیست نداشت بلکه صرفا به معنای حق کشتن یا نکشتن بود.
در نظر آگامبن آنچه در خصوص حق تصمیم پدر بر حیات و مرگ پسر معتبر است، در خصوص حق حاکمیت بر حیات و مرگ شهروندان اعتبار بیشتری دارد.
ادامه در جستار بعدی...
✍ سروش شعبانی
@essporos
BY اسپروس | بذرهای فلسفه
Share with your friend now:
tgoop.com/essporos/243