"Kim Allaha asiliklə (Onunn əmrlərini pozmaqdan, günah etməkdən) zövq alarsa, Allah onu alçaldar."
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM
Bir qadın bərk xəstələndi. Nədən? Əşi elə də qorxulu şeydən yox - sadəcə əri ilə sevgilisinin yazışmasını tapmışdı. Həm də təsadüfən. Olur belə şeylər.
Qadını ən çox sarsıdan həmin yazışmada olan incə sözlər və nəvazişli ayamalar, ləqəblər, komplimentlər idi. Hətta şeir də vardı. Sevgi şeirləri. Başqa qadına həsr edilən şeirlər. Axı onun əri ömrü boyunca susqun və quru idi. Soyuq idi. Heç vaxt sevgidən danışmaz, arada xanımı: "məni sevirsən?" soruşduqda, sadəcə başını yelləyərdi.
Və xanımı sual verməyi də dayandırdı və hesab etdi ki, hamı belə yaşayır. Yaşadı, işlədi, uşaqları böyütdü, sonra bir az yaşlandı. Bir az yox, çox. Xoş söz eşitməyən qadınlar sürətlə qocalırlar. Lakin yaxşı yaşayırdılar. Qadın da sağlam idi. Ta ki o yazışmanı tapana kimi.
O özünü satılmış, aldadılmış, mənasız və qoca hiss etdi. Sevgi şeirlərini oxuyurdu. Hətta ağlamırdı da. Qəlbi od tutub yanırdı. Bax onu bu öldürürdü: Emosional xəyanət. Xoş sözlər və nəvaziş. Özgəsinə deyilən. Xüsusilə də bir söz: "Qaranquş". Bu cür onu əri bir dəfə gənc vaxtı adlandırmışdı. Bir dəfə. Və bütün ömrü boyunca bu cüzi və kasıb xəzinəni qəlbində qorumuşdu... Sonra isə bunu onun əlindən aldılar və başqasına verdilər.
Orada fiziki xəyanət olmamışdı: olur da. Yazışmadır, skaypdır, telefondur, şəkildir... Axı aramızda heç nə olmayıb! - belə deyirdi özünü itirmiş ər. Həm də xəstəxanaya xanımın yanına gələrkən. Öz günahını səmimi qəlbdən hiss etmirdi. Boş şeydir, əyləncədir Məgər bundan adam ölər?
Bəzən ölürlər. Və emosional xəyanətin nə üçün yaralayıcı olduğunu izah etmək də çox çətindir. Çox adam bu aörını anlamaz. O vaxt ki, sənə deyilən nəvazişli ləqəbi başqasına deyirlər və özgəyə elə şeylər verirlər ki, sənə onu nadirən, həm də cüzi olaraq verirdilər.
O bunu heç anlamadı da.
-----
#tərcümələrimdən
Qadını ən çox sarsıdan həmin yazışmada olan incə sözlər və nəvazişli ayamalar, ləqəblər, komplimentlər idi. Hətta şeir də vardı. Sevgi şeirləri. Başqa qadına həsr edilən şeirlər. Axı onun əri ömrü boyunca susqun və quru idi. Soyuq idi. Heç vaxt sevgidən danışmaz, arada xanımı: "məni sevirsən?" soruşduqda, sadəcə başını yelləyərdi.
Və xanımı sual verməyi də dayandırdı və hesab etdi ki, hamı belə yaşayır. Yaşadı, işlədi, uşaqları böyütdü, sonra bir az yaşlandı. Bir az yox, çox. Xoş söz eşitməyən qadınlar sürətlə qocalırlar. Lakin yaxşı yaşayırdılar. Qadın da sağlam idi. Ta ki o yazışmanı tapana kimi.
O özünü satılmış, aldadılmış, mənasız və qoca hiss etdi. Sevgi şeirlərini oxuyurdu. Hətta ağlamırdı da. Qəlbi od tutub yanırdı. Bax onu bu öldürürdü: Emosional xəyanət. Xoş sözlər və nəvaziş. Özgəsinə deyilən. Xüsusilə də bir söz: "Qaranquş". Bu cür onu əri bir dəfə gənc vaxtı adlandırmışdı. Bir dəfə. Və bütün ömrü boyunca bu cüzi və kasıb xəzinəni qəlbində qorumuşdu... Sonra isə bunu onun əlindən aldılar və başqasına verdilər.
Orada fiziki xəyanət olmamışdı: olur da. Yazışmadır, skaypdır, telefondur, şəkildir... Axı aramızda heç nə olmayıb! - belə deyirdi özünü itirmiş ər. Həm də xəstəxanaya xanımın yanına gələrkən. Öz günahını səmimi qəlbdən hiss etmirdi. Boş şeydir, əyləncədir Məgər bundan adam ölər?
Bəzən ölürlər. Və emosional xəyanətin nə üçün yaralayıcı olduğunu izah etmək də çox çətindir. Çox adam bu aörını anlamaz. O vaxt ki, sənə deyilən nəvazişli ləqəbi başqasına deyirlər və özgəyə elə şeylər verirlər ki, sənə onu nadirən, həm də cüzi olaraq verirdilər.
O bunu heç anlamadı da.
-----
#tərcümələrimdən
Unutmayın, əslində sizin aşağıdakı hüquqlarınız var ki, buna ehtiram olunmalıdır.
● Sizin haqqınız çatır ki, digər insanlar sizə hörmətlə yanaşsınlar.
● Sizin haqqınız çatır ki, öz hisslərinizi, fikrinizi və arzunuzu ifadə edəsiniz.
● Sizin haqqınlz çatır ki, öz prioritetlərinizi irəli sürəsiniz.
● Sizin haqqınız çatır ki, "yox" deyəsiniz və bununla yanaşı özünüzü günahkar hesab etməyəsiniz.
● Sizin haqqınız çatır ki, hansısa bir şey qarşılığında ödəniş etdikdə onu əldə edəsiniz.
● Sizin haqqınız çatır ki, başqalarından fərqli çıxsa da, öz baxış bucağınızı ifadə edəsiniz.
● Sizin haqqınız çatır ki, özünüzü fiziki, mənəvi və emosional təhlükələrdən qoruyasınız.
● Sizin haqqınız çatır ki, öz həyatınızı, xoşbəxtliyi dərk etdiyiniz tərzdə qurasınız.
Qeyd: Haqqı çatmaq həyasızlıq edib, hər istədiyini etmək deyil. Cəmiyyətin də haqqı var.
Manipulyasiya edən insanların qarşısında olarkən bunları göz önünə gətirmək lazımdır.
● Sizin haqqınız çatır ki, digər insanlar sizə hörmətlə yanaşsınlar.
● Sizin haqqınız çatır ki, öz hisslərinizi, fikrinizi və arzunuzu ifadə edəsiniz.
● Sizin haqqınlz çatır ki, öz prioritetlərinizi irəli sürəsiniz.
● Sizin haqqınız çatır ki, "yox" deyəsiniz və bununla yanaşı özünüzü günahkar hesab etməyəsiniz.
● Sizin haqqınız çatır ki, hansısa bir şey qarşılığında ödəniş etdikdə onu əldə edəsiniz.
● Sizin haqqınız çatır ki, başqalarından fərqli çıxsa da, öz baxış bucağınızı ifadə edəsiniz.
● Sizin haqqınız çatır ki, özünüzü fiziki, mənəvi və emosional təhlükələrdən qoruyasınız.
● Sizin haqqınız çatır ki, öz həyatınızı, xoşbəxtliyi dərk etdiyiniz tərzdə qurasınız.
Qeyd: Haqqı çatmaq həyasızlıq edib, hər istədiyini etmək deyil. Cəmiyyətin də haqqı var.
Manipulyasiya edən insanların qarşısında olarkən bunları göz önünə gətirmək lazımdır.
İlahi, dəyişə bilməyəcəyim şeyləri qəbul edə bilməyim üçün mənə səbir və aramlıq ver. Dəyişə biləcəyim şeyləri dəyişə bilməyim üçün mənə cəsarət ver. Bu ikisini bir-birindən ayıra bilməyim üçün mənə hikmət və müdriklik ver.
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM
Deyirlәr ki, Tolstoy vә hәyat yoldaşı heç vaxt yola getmәyiblәr. Tolstoyun hәyat yoldaşı dәhşәt qısqanc olub vә evdә çox vaxt dava salıb. Tüfәngdәn şәkilә atәş açıb, gah intihar edәcәyi barәdә tәhdid edib, uşaqları qorxudub. Tolstoy bәzәn әsәblәşib mebellәri sındırıb. Bәs çıxış yolu nә olub?
Tolstoy gündәlik tәrtib edәrәk yoldaşı barәdә qeydlәr aparıb. Hәr şeydә onu günahkar bilib. Yoldaşı nә edib? Gündәliyin sәhifәlәrini cırıb yandırıb. O da әri haqda yazıb. Onu tiran kimi qәlәmә verib. Mәqsәd nә idi?
Gәlәcәk nәsil qarşısında özünümüdafiә vә tәsdiq. Ki, mәn belә olmamışam ha, sәbәb filankәs olub. Nәticә nәdir?
🔸 Tolstoy vә onun hәyat yoldaşının mәsәlәsi heç kәsin vecinә dә deyil.
Tolstoy gündәlik tәrtib edәrәk yoldaşı barәdә qeydlәr aparıb. Hәr şeydә onu günahkar bilib. Yoldaşı nә edib? Gündәliyin sәhifәlәrini cırıb yandırıb. O da әri haqda yazıb. Onu tiran kimi qәlәmә verib. Mәqsәd nә idi?
Gәlәcәk nәsil qarşısında özünümüdafiә vә tәsdiq. Ki, mәn belә olmamışam ha, sәbәb filankәs olub. Nәticә nәdir?
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM
Mən az qala əksər videolarımda Quran açmaq, cadu, ruh tutmaq, Qaraçuxa, yuxuda kimisə görmək kimi məsələləri tənqid edirəm. Yenə də israrla mənə yazırlar: Quran açırsız, cadu tapırsız və s. Adam buna inanmaq istəyir.
İsrarla istəyir ki, uğursuzluğu cadudan olsun, nə bilim, Quran açdıqmaqla taleyini bilsin və sair. Çünki illərlə dini ona bu qəbil təqdim ediblər: ruh, mələk, cin, sehirli çubuq, möcüzə, zikrlə xariqul-adə şeylər etmək, yuxuda nəsə görmək. Bundan başqa din sayılmır. Vallah, elə marşrutda yol getməyə də dini çalar vermək olar.
Baxın, təyyarə qəzasında nə qədər bədii, fəlsəfi, iqtisadi, siyasi, dini, qeybi və sair şeylər görüb çıxarış edirlər. Hər qulaq asdığın həqiqətdir, sanırsan. Amma unudursan ki, bu sadəcə həmin adamın baxış tərzidir. O belə görür.
Bunun ən böyük bəlası dindədir. O zaman ki, sənin fantaziyan, təxəyyül və vəhmin din adına təbliğ edilsin.
Yenə israrla deyir ki, yox, zikr de, möcüzə baş versin. Mənə Allah adından zəmanət ver. Allaha pənah.
➡️ Məsələ odur ki, mənim də yazdıqlarım mənim dindən başa düşdüklərimdir.
İsrarla istəyir ki, uğursuzluğu cadudan olsun, nə bilim, Quran açdıqmaqla taleyini bilsin və sair. Çünki illərlə dini ona bu qəbil təqdim ediblər: ruh, mələk, cin, sehirli çubuq, möcüzə, zikrlə xariqul-adə şeylər etmək, yuxuda nəsə görmək. Bundan başqa din sayılmır. Vallah, elə marşrutda yol getməyə də dini çalar vermək olar.
Baxın, təyyarə qəzasında nə qədər bədii, fəlsəfi, iqtisadi, siyasi, dini, qeybi və sair şeylər görüb çıxarış edirlər. Hər qulaq asdığın həqiqətdir, sanırsan. Amma unudursan ki, bu sadəcə həmin adamın baxış tərzidir. O belə görür.
Bunun ən böyük bəlası dindədir. O zaman ki, sənin fantaziyan, təxəyyül və vəhmin din adına təbliğ edilsin.
Yenə israrla deyir ki, yox, zikr de, möcüzə baş versin. Mənə Allah adından zəmanət ver. Allaha pənah.
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM
Krımın cənub sahilində arvadımla mənim xəlvət bir yerimiz var.
Biz tez-tez orada oluruq. Bir dəfə biz oranı təmizləmək istədik. İki böyük kisə zibil yığdıq. Yola düşəndə arvadım kisəni əlindən yerə saldı. Zibil dağıldı, butulkalar sınıb çilikləndi, kiçik qəlpələr çimərlik boyu səpələndi.
- Mənə səmimi de görüm, - mən ondan soruşdum, - sən zibili yığanda nə fikirləşirdin?
- Mən insanlara qarşı hirslənir və onları mühakimə edirdim ki, dincəldikləri yeri zibilləyirlər. İndi mən başa düşdüm ki, insanları mühakimə etmək olmaz. Sadəcə, bəzi insanlar var ki, zibillikdə dincəlmək xoşlarına gəlir. Mən isə təmiz yerdə dincəlməyi xoşlayıram, ona görə də bu yeri təmizləyirəm. Lakin onu təcavüz hisslərindən uzaq duraraq etməliyəm.
- Mən insan haqqında öz rəyimi, yaxud qərarımı söyləyə bilərəm. Bu yalnız mənim rəyim olacaq. Lakin mən onu mühakimə edə bilmərəm, hökm çıxara bilmərəm.
#oxuduqlarımdan. Dr.V.Sinelnikov
Biz tez-tez orada oluruq. Bir dəfə biz oranı təmizləmək istədik. İki böyük kisə zibil yığdıq. Yola düşəndə arvadım kisəni əlindən yerə saldı. Zibil dağıldı, butulkalar sınıb çilikləndi, kiçik qəlpələr çimərlik boyu səpələndi.
- Mənə səmimi de görüm, - mən ondan soruşdum, - sən zibili yığanda nə fikirləşirdin?
- Mən insanlara qarşı hirslənir və onları mühakimə edirdim ki, dincəldikləri yeri zibilləyirlər. İndi mən başa düşdüm ki, insanları mühakimə etmək olmaz. Sadəcə, bəzi insanlar var ki, zibillikdə dincəlmək xoşlarına gəlir. Mən isə təmiz yerdə dincəlməyi xoşlayıram, ona görə də bu yeri təmizləyirəm. Lakin onu təcavüz hisslərindən uzaq duraraq etməliyəm.
- Mən insan haqqında öz rəyimi, yaxud qərarımı söyləyə bilərəm. Bu yalnız mənim rəyim olacaq. Lakin mən onu mühakimə edə bilmərəm, hökm çıxara bilmərəm.
#oxuduqlarımdan. Dr.V.Sinelnikov
Ey qəlbləri və baxışları dəyişən,
Ey gecəni və gündüzü idarə edən,
Ey dövrləri və hallarımızı dəyişən,
Halımızı ən gözəl hala çevir!
Əzizlər, yeni iliniz mübarək olsun, sizə xeyir gətirsin. Həmrəylik bəşəriyyətin tarix boyu əlçatmaz təmənnası olub. Həmrəy ola bilməməkdir ki, bizi parçalayır. Lakin empati və ittifaq bacarığını qazanmaq olar. Bərəkət, xeyir, bir-birinə qarşı xeyir işlərdə ittifaq və həmrəy olmaq niyyətilə. Mübarək olasınız! ❤️
Ey gecəni və gündüzü idarə edən,
Ey dövrləri və hallarımızı dəyişən,
Halımızı ən gözəl hala çevir!
Əzizlər, yeni iliniz mübarək olsun, sizə xeyir gətirsin. Həmrəylik bəşəriyyətin tarix boyu əlçatmaz təmənnası olub. Həmrəy ola bilməməkdir ki, bizi parçalayır. Lakin empati və ittifaq bacarığını qazanmaq olar. Bərəkət, xeyir, bir-birinə qarşı xeyir işlərdə ittifaq və həmrəy olmaq niyyətilə. Mübarək olasınız! ❤️
Rəhman, Rəhim Allahın adı ilə! O, çox bağışlayandır, çox mehribandır. 2025-ci il hər kəsə xeyir, bərəkət gətirsin
"Yer üzündə Allaha ən sevimli əməl duadır".
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM
* hamıdan gec yeyirəm (hamı yeyir bitirir, o isə qalır),
* bəbə kimi danışıram (hərdən fikirlərini bəbə danışığı ilə deyir),
* üçüncüsü yadımdan çıxdı,
* birini də dedi ki, mən xəsisəm, bölüşməyi sevmirəm. (Mənim qızım soyuqqanlıdır, hislərini bildirmir. Bir dəfə başqa qız uşağı ilə danışdım deyə, üstəlik rəfiqəsi idi, atıldı qızın üstünə ki, mənim atamdır. Yəni atamı heç kimlə bölüşmürəm. Onun bütün iltifat, sözləri, hətta danışığı belə mənimlədir).
Mat qaldım, dedim ki, insanlar yaşa dolurlar, lakin mənfi və pis keyfiyyətlərini dilə gətirə bilmirlər. Uzaqbaşı deyirlər ki, mənim eyibim eyibsizliyimdir, ah, mən hamıya yaxşılıq edirəm, inanıram, çox safam və sair. Lakin qara tərəfini kimsə dilə gətirmir. Hər kəsi günahkar çıxarır, bir tək özündən başqa.
Mənim balam, hələ sən başa düşmürsən. Bu keyfiyyəti saxla. Özünə tənqidi yanaşmağı.
Keçən dəfə süni intellektlə danışarkən, mənə dedi ki, siz özünüzü analiz etməyi bacarırsınız. Yəni özü bunu yazdı. Mənə qəribə gəldi ki, bunu mənə barmaq sayı qədər adam deyib. Yəni sən özünü qazıdıqca qazırsan ki, mən bu əməli niyə etdim. Nə səbəb oldu. Bu məqsədimin arxasında nə var idi.
Qızımdan bir daha bunu öyrəndim ki, yaxşı xüsusiyyətlərini sadalamamışdan, özünü tərifləməmişdən öncə, pis xüsusiyyətlərini öndə tut. O zaman nə tərif səni aldadar, nə başqa səmtə düşərsən. Allahın izni ilə.
Təcrübəm bunu deyir ki, mən bu həyatda özünü pis insan bilən adamlardan daha çox xeyir və yaxşılıq, sədaqət və vəfa görmüşəm. Nəinki özünü yaxşı insan kimi sübut etməyə çalışanlardan.
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM
Bu mətləb neçə gündür ki, məni özünə məşğul edib. İnanın, neçə gün ancaq bunu düşünmüşəm.
O da Şəmsəddin Zəhəbinin (1274-1348) Şeyx Müfidinin (947-1022) bioqrafiyası haqqında qeyd etdikləridir. Tədqiq əhli Zəhəbinin kim olduğunu yaxşı bilir. Əməvi xanədanına xüsusi həssaslığı olsa da, İslam alimləri arasında öz sözünü demiş kəsdir. Bu gün elmi əsər yazdıqda mütləq Zəhəbiyə istinad edilir ki, mətləb Əbdülvəhhabın oğlunun ardıcılları üçün də məqbul sayılsın. Şeyx Müfid isə on iki imam şiələrinin ən nüfuzlu alimlərindən biri olub. İmamiyyənin əqidə əsaslarını ilk dəfə elmi səviyyədə sistemləşdirib. Bu gün onun tərtib etdiyi sistem artıq oturuşmuşdur.
Zəhəbi "Tarixul-İslam" kitabının 28-ci cildi, 333-cü səhifədə qeyd edir. İxtisarla qeyd edirəm: Məhəmməd ibn Məhəmməd ibn Nu'man əl-Bağdadi, "Şeyx Müfid" olaraq tanınırdı. O, rafizilərin başçısı və alimləri idi. Rafizilərin zəlalətləri və sələfə qarşı tənqidlər mövzusunda kitablar yazmışdı..... Allah onu Ramazan ayında həlak etdi və müsəlmanları ondan rahatlatdı. (Məzhəb təəssübkeşliyi Zəhəbiyə təsir etsə də, nifrətini izhar etsə də, ardınca Şeyx Müfidin fəzilətlərini nəql edir)
... Onu İbn Əbi Tayy "Tarix əş-Şiə" kitabında qeyd etmiş və belə demişdir: "O, məzhəbin şeyxləri arasında ən görkəmli şəxs idi, imamiyyənin dilindən danışan, kəlam, fiqh və mübahisə sahələrində lider idi". O, bütün elm sahələrində, o cümlədən üsul elmi, fiqh, hədis, rical, Quran, təfsir, qrammatika və şeir sahələrində bənzərsiz idi. Bu sahələrin hamısında yüksək mövqe qazandı və hər bir inancın ardıcılları ilə mübahisələr aparırdı.
Məni dəhşətə gətirən ifadələr bunlar oldu: "...Şeyx Müfid müxaliflərin heç bir kitabını oxumamış buraxmazdı, onların kitablarını əzbərləyər və onlarla mübahisələr aparardı. Bu yolla, onların irəli sürdüyü şübhələri həll edə bilirdi. O, öz tələbələrinə belə deyərdi: "Elm öyrənməkdən usanmayın, çünki elmin öyrənilməsi nə qədər çətin olsa da, sonunda asanlaşır və nə qədər inadkar olsa da, sonunda yumşalar".
Daha dəhşətlisi buradır: "Şeyx Müfid tədrisə ən çox əhəmiyyət verən insanlardan biri idi. O, məktəbləri və toxucuların dükanlarını gəzər, ağıllı və qabiliyyətli bir uşaq gördükdə, onun atasına və anasına gedər, onlardan uşağı tərbiyə etmək üçün icazə alar və sonra onu təlimə götürərdi. Bu səbəbdən onun çoxlu tələbəsi olmuşdur".
"...Şeyx Müfid tələbələrinin ehtiyac duyduğu hər bir şeyi təmin edərdi. O, orta boylu, zəif bədənli və qarayanız idi. Əgər inadkar bir müxalifin sualı qarşısında çətinlik çəkərdisə, dərhal Allaha dua etmək üçün namaza yönələr və Allahdan çətin sualın cavabını asanlaşdırmasını istəyərdi. O, 76 il yaşamış və 200-dən çox əsər yazmışdır. Onun cənazəsinə 80 min nəfər qatılmışdır. Cənazəsi böyük bir izdihamla müşayiət olunmuşdur".
----
Bəli, əzizlər. Görün bir insan özünü elmə nə qədər verib. Bəs deyil, qapı-qapı gəzib ən istedadlı tələbələr seçib, onları tam təmin edib. Heç təəccüblü deyil ki, Seyid Mürtəza (imamiyyənin kəlam və fiqh mütəxəssislərindən biri), Seyid Rəzi (Nəhcül-bəlağəni toplayan) və sair onlarla mütəxəssisin müəllimi məhz Müfid olub.
O da Şəmsəddin Zəhəbinin (1274-1348) Şeyx Müfidinin (947-1022) bioqrafiyası haqqında qeyd etdikləridir. Tədqiq əhli Zəhəbinin kim olduğunu yaxşı bilir. Əməvi xanədanına xüsusi həssaslığı olsa da, İslam alimləri arasında öz sözünü demiş kəsdir. Bu gün elmi əsər yazdıqda mütləq Zəhəbiyə istinad edilir ki, mətləb Əbdülvəhhabın oğlunun ardıcılları üçün də məqbul sayılsın. Şeyx Müfid isə on iki imam şiələrinin ən nüfuzlu alimlərindən biri olub. İmamiyyənin əqidə əsaslarını ilk dəfə elmi səviyyədə sistemləşdirib. Bu gün onun tərtib etdiyi sistem artıq oturuşmuşdur.
Zəhəbi "Tarixul-İslam" kitabının 28-ci cildi, 333-cü səhifədə qeyd edir. İxtisarla qeyd edirəm: Məhəmməd ibn Məhəmməd ibn Nu'man əl-Bağdadi, "Şeyx Müfid" olaraq tanınırdı. O, rafizilərin başçısı və alimləri idi. Rafizilərin zəlalətləri və sələfə qarşı tənqidlər mövzusunda kitablar yazmışdı..... Allah onu Ramazan ayında həlak etdi və müsəlmanları ondan rahatlatdı. (Məzhəb təəssübkeşliyi Zəhəbiyə təsir etsə də, nifrətini izhar etsə də, ardınca Şeyx Müfidin fəzilətlərini nəql edir)
... Onu İbn Əbi Tayy "Tarix əş-Şiə" kitabında qeyd etmiş və belə demişdir: "O, məzhəbin şeyxləri arasında ən görkəmli şəxs idi, imamiyyənin dilindən danışan, kəlam, fiqh və mübahisə sahələrində lider idi". O, bütün elm sahələrində, o cümlədən üsul elmi, fiqh, hədis, rical, Quran, təfsir, qrammatika və şeir sahələrində bənzərsiz idi. Bu sahələrin hamısında yüksək mövqe qazandı və hər bir inancın ardıcılları ilə mübahisələr aparırdı.
Məni dəhşətə gətirən ifadələr bunlar oldu: "...Şeyx Müfid müxaliflərin heç bir kitabını oxumamış buraxmazdı, onların kitablarını əzbərləyər və onlarla mübahisələr aparardı. Bu yolla, onların irəli sürdüyü şübhələri həll edə bilirdi. O, öz tələbələrinə belə deyərdi: "Elm öyrənməkdən usanmayın, çünki elmin öyrənilməsi nə qədər çətin olsa da, sonunda asanlaşır və nə qədər inadkar olsa da, sonunda yumşalar".
Daha dəhşətlisi buradır: "Şeyx Müfid tədrisə ən çox əhəmiyyət verən insanlardan biri idi. O, məktəbləri və toxucuların dükanlarını gəzər, ağıllı və qabiliyyətli bir uşaq gördükdə, onun atasına və anasına gedər, onlardan uşağı tərbiyə etmək üçün icazə alar və sonra onu təlimə götürərdi. Bu səbəbdən onun çoxlu tələbəsi olmuşdur".
"...Şeyx Müfid tələbələrinin ehtiyac duyduğu hər bir şeyi təmin edərdi. O, orta boylu, zəif bədənli və qarayanız idi. Əgər inadkar bir müxalifin sualı qarşısında çətinlik çəkərdisə, dərhal Allaha dua etmək üçün namaza yönələr və Allahdan çətin sualın cavabını asanlaşdırmasını istəyərdi. O, 76 il yaşamış və 200-dən çox əsər yazmışdır. Onun cənazəsinə 80 min nəfər qatılmışdır. Cənazəsi böyük bir izdihamla müşayiət olunmuşdur".
----
Bəli, əzizlər. Görün bir insan özünü elmə nə qədər verib. Bəs deyil, qapı-qapı gəzib ən istedadlı tələbələr seçib, onları tam təmin edib. Heç təəccüblü deyil ki, Seyid Mürtəza (imamiyyənin kəlam və fiqh mütəxəssislərindən biri), Seyid Rəzi (Nəhcül-bəlağəni toplayan) və sair onlarla mütəxəssisin müəllimi məhz Müfid olub.
Dəhşət ifadədir: Peyğəmbərdən nəql olunan kəlamda deyilir: İnsanlar mədən kimdirlər. Cahiliyyətdə yaxşı olanları islamda da yaxşıdır".
Nəticə: din, təhsil, mədəniyyət, incəsənət və sair şeylər insanı nə yaxşı, nə pis etmir. Uzaqbaşı insanın içini təhrik edir. Götürək, dindar olanları, malik olduqları etiqadı silsək, görərik ki, bundan öncə də eyni düşüncə tərzində, temperamentdə olublar. Sadəcə forma dəyişib, öz yerlərini tutublar. Bu, Peyğəmbərin səhbələrinə də aiddir. (2022)
Nəticə: din, təhsil, mədəniyyət, incəsənət və sair şeylər insanı nə yaxşı, nə pis etmir. Uzaqbaşı insanın içini təhrik edir. Götürək, dindar olanları, malik olduqları etiqadı silsək, görərik ki, bundan öncə də eyni düşüncə tərzində, temperamentdə olublar. Sadəcə forma dəyişib, öz yerlərini tutublar. Bu, Peyğəmbərin səhbələrinə də aiddir. (2022)
Ağıllı və axmaq insan arasında fərq ondan ibarətdir ki, axmaq insan həmişə özündən asılı olmayan işlərə görə narahat və peşman olur. Məsələn, övladı, atası, qardaşı, işlərinin aqibəti və mülkü barəsində. Ağıllı insan isə yalnız birbaşa özündən asılı olan işlərə görə, məsələn, öz fikirləri, istəkləri və hərəkətləri barəsində narahat olur.
#oxuduqlarımdan (2022)
#oxuduqlarımdan (2022)
"Təmiz sözü deyən şəxsdən götürün, hətta o, həmin sözə əməl etməsə belə".
(Tuhəf əl-Uqul, səh. 291)
PS: Kəlamda "Tayyib" sözü keçir. Tayyib pak, təmiz deməkdir. Antonimi xəbisdir. Yəni baxma sözü kim deyir. Ola bilər, heç dediyinə əməl etməsin. Söz pakdırsa, təmizdirsə, düzdürsə, kim deməsindən asılı olmayaraq, qəbul edilir
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM