tgoop.com/fereydoun_magazine/646
Last Update:
.
سهراب ثلاث* در بخشی از مقاله خود در «فریدون» به اهمیت و جایگاه نهاد پادشاهی در ایران اشاره می‌کند و می‌نویسد:
«در تفکر ایرانی البته پادشاه بایستی باید دیندار و خیرخواه دین مردم و مملکت باشد، اما پادشاه چون دارای فر و نور ایزدی است بالاتر از شرع قرار می گیرد. پادشاه عین شرع و حتی بالاتر از آن محسوب می‌شود... در صورت تضاد بین منافع ملی با مبانی دین و آیین بایستی به پادشاه مراجعه کرد که خود مقامی در شان انبیا است.
به غیر از تطبیق مبانی دینی با مصالح نهادهای ملی، پادشاهی ایرانی، اهمیت دیگری هم برای ایرانیان داشته است. می‌دانیم که اعراب سلطه خود بر ایرانیان را با عنوان خلافت رسول الله توجیه می‌کردند؛ یعنی حاکم عرب را پیرو یا خلف پیامبر خدا می‌دانستند. ایرانیان در این معادله دست بالاتر را پیدا کردند چون معتقد بودند پادشاه آرمانی آنان نه از طرف رسول خدا که مستقیم مورد تایید خداوند باری است. به تعبیری خلافت ابزار دیانت است، اما خود دیانت از ابزارهای سلطنت محسوب می‌شود.
در واقع ایرانیان پس از حمله اعراب، مبانی استقلال‌طلبی خود را بر همین پادشاهی‌خواهی و مشروعیت الهی پادشاه، ابتدا در عالم فکر و فرهنگ و بعدتر در میدان سیاست بنا نهادند. پس مهم‌ترین تنش در عالم اسلام، نه نسبت های ایدئولوژیک روشنفکرانه مانند تضاد فقها و صوفیان و...، بلکه تضاد ایرانی و غیر ایرانی بوده است.
اگر به تاریخ مملکت خود و منطقه نظر دقیقی بیافکنیم، چیزی جز اهمیت نهاد پادشاهی نمی‌بینیم. تقریبا تمام متون کلاسیک فارسی در سنت سیاست‌نامه‌نویسی است و در نمونه گلستان سعدی تبدیل به متنی شده است که در مکاتب قدیم در کنار قرآن تدریس می‌شده است. امروزه هم جریانات بنیادگرا در کشورهای سلطنتی خاورمیانه کمرنگ‌تر هستند، در حالی که جمهوری‌ها دستخوش نوسان میان مصطفی کمال و طیب اردوغان هستند».
----
*سهراب ثلاث محقق اندیشه سیاسی در بستر تحولات ایران معاصر است که بطور خاص به رابطه سنت‌های الهیاتی و مدرنیته تمرکز و توجه دارد. «سهراب ثلاث» نام مستعاری است که این محقق برای خود برگزیده است.
لینک مقاله در وبسایت «فریدون»:
https://www.fereydoun.org/articles/javad-tabatabaei
اگر در خارج از کشور هستید و علاقمند به یاری مالی به «فریدون» هستید به اینجا بروید و «فریدون» را از مهر و یاری خود برخوردار سازید:
https://secure.anedot.com/nufdiran/fereydoun
@fereydoun_magazine
BY فریدون؛ فصلنامه فکری-تحلیلی
Share with your friend now:
tgoop.com/fereydoun_magazine/646