نگاهی دوباره به آتی طلا

صرف قیمتی سررسید آبان و بهمن گواهی آتی شمش طلا به طور متوسط 50 درصد سالانه بوده، اما در حال حاضر به ترتیب در محدوده ی 70 و 110 درصد قرار گرفته است. به نظر می رسد با عبور از شرایط هیجانی موجود، اعداد صرف قیمتی به تدریج به سمت مقادیر پایینتر حرکت خواهد نمود.

یادداشت های مالی
@finnota

رقابت در بازارهای موازی- قسمت دوازدهم

یک ریال سرمایه گذاری با افق یکساله، در ابتدای هر سال از 1388 تاکنون در شاخص کل بورس تهران چه نتیجه ای به همراه می‌داشت؟ نگاهی به نمودار نشان می دهد:

الف) دامنه بازدهی به دست آمده از منفی 21 تا 186 درصد بوده است.
ب) سال 1398 با 186 درصد، سال 1399 با 157 درصد و سال 1392 با 105 درصد بهترین سال ها بوده اند.
ج) سال های 1393، 1395 و 1400 به ترتیب با منفی 21، منفی 5 و 4 درصد بدترین سال ها بوده اند.
د) سال 1403 تا ابتدای آبان ماه تا اینجا بدترین سال طی دوره مورد بررسی بوده است.
ه) بازدهی غیرعادی سال 1399 به طرز واضحی در نمودار مشهود است.

یادداشت های مالی
@finnota

رقابت در بازارهای موازی- قسمت سیزدهم

یک ریال سرمایه گذاری با افق یکساله، در ابتدای هر سال از 1389 تاکنون در سکه طرح جدید چه نتیجه ای به همراه می‌داشت؟ نگاهی به نمودار نشان می دهد:

الف) دامنه بازدهی به دست آمده از منفی 30 تا 173 درصد بوده است.
ب) سالهای 1392، 1393 و 1394 با منفی 30، صفر و 7 درصد کمترین بازدهی سالانه را داشته اند.
ج) سال های 1397، 1401 و 1390 به ترتیب با 173، 159 و 95 درصد بیشترین بازدهی سالانه را داشته اند.
د) سال 1403 تا ابتدای آبان ماه تا اینجا 42 درصد بازدهی به همراه داشته است.
ه) تفاوت بازدهی بین سالهای تحریمی و غیرتحریمی بر اساس رنگ تا حد زیادی مشهود است.

یادداشت های مالی
@finnota

چاپ پول در دل تاریخ

حتی قبل از شروع چاپ اسکناس توسط بانک ها و بعدا توسط بانک مرکزی، مسئله کاهش اعتبار پول ملی در تاریخ دیده می شود.

برای مثال خانم دکتر سمیه خانی پور در کتاب ایران و بحران اقتصادی که به بررسی تحولات اقتصادی قرن دوازدهم قمری در ایران پرداخته است، شواهدی مبنی بر کاهش تدریجی عیار نقره در سکه های ضرب شده طی دوره صفویه از ۹۲ به ۷۶ درصد ارایه نموده است که در تصویر می بینید.

اگرچه برخی افراد شواهد تاریخی را استدلالی به نفع توجیه وضع موجود ارایه میکنند، اما بایستی پرسید چه عامل مشترکی سیاستمداران با طرز تفکر مختلف را در دوره های مختلف زمانی به اقدامات مشابه سوق می دهد و چطور می توان مانع این امر شد؟

یادداشت های مالی
@finnota

رقابت در بازارهای موازی- قسمت چهاردهم

یک ریال سرمایه گذاری با افق یکساله، در ابتدای هر سال از 1364 تاکنون در دلار آزاد چه نتیجه ای به همراه می‌داشت؟ نگاهی به نمودار نشان می دهد:

الف) دامنه بازدهی به دست آمده از منفی 13 تا 158 درصد بوده است.
ب) سالهای 1392، 1374 و 1379 با منفی 30، منفی 5 و منفی 4 درصد کمترین بازدهی سالانه را داشته اند.
ج) سال های 1397، 1401 و 1391 به ترتیب با 158، 83 و 79 درصد بیشترین بازدهی سالانه را داشته اند.
د) سال 1403 تا ابتدای آبان ماه تا اینجا 10 درصد بازدهی به همراه داشته است. در مطالب گذشته نیز ذکر شده بود که به دلیل افزایش درآمد صادراتی کشور، توان دولت جهت مدیریت نرخ آزاد بالاتر از سالهای بحرانی است.
ه) متوسط بازدهی سالانه طی دوره مورد بررسی 21 درصد است. هرچند که به دلیل تغییرات ساختاری، به تدریج شاهد دوره های تثبیت نرخ کوتاه تر و کمتری بوده ایم.

یادداشت های مالی
@finnota

آثار مالی توسعه فناوری در تولید برق تجدیدپذیر

انگیزه های محیط زیستی (گرمایش و آلودگی زمین) و سیاستی (کاهش وابستگی کشورهای مصرف کننده انرژی به قطب های تولید سوخت فسیلی) موجب شده تا سرمایه گذاری زیادی در فناوری های مرتبط با انرژی های تجدیدپذیر، خصوصا خورشیدی فتوولتاییک و بادی، صورت پذیرد.

در نتیجه این امر، بهره وری نیروگاه های مذکور به سرعت بالا رفته و بهای تمام شده هر کیلووات ساعت برق تولید این نیروگاه ها در گذر زمان کاهش یافته است. برای مثال مخارج همتراز هر واحد برق تولید نیروگاه خورشیدی به طور متوسط از 45 سنت در سال 2010 به 4.4 سنت در سال 2023 رسیده است.

نکته قابل توجه این است که از سال 2015 بدین سو، مخارج همتراز* (با کمی اغماض: بهای تمام شده) هر واحد برق تولیدی نیروگاه خورشیدی نسبت به سیکل ترکیبی نیز کمتر شده است. البته این دو نیروگاه بنا به تفاوت فنی خود جانشین یکتای یکدیگر نیستند، اما می توانند مکمل خوبی در شبکه انرژی کشورها باشند.

*مخارج همتراز یا هزینه ترازشده انرژی (LCOE)

یادداشت های مالی
@finnota

بازسازی و چند تغییر جزئی در پکیج پایتونی دریافت داده‌های آپشن بورس تهران

همونطور که میدونید خود پروژه به صورت اوپن سورس در اینجا در دسترسه (توضیحات قبلی رو از اینجا و اینجا بخونید).
تغییرات جدیدی به شرح زیر، تو پروژه اعمال کردم:

ـ استفاده از تکنیک‌های کانکارنسی برای دریافت سریعتر دیتا از سایت TSETMC. میشه گفت دوبرابر سریعتر از حالت قبلی می‌تونید دیتا بورس و فرابورس رو دریافت کنید.

ـ بازسازی ساختار پروژه و اضافه کردن schema داده‌های دریافتی

ـ اضافه شدن یک جدول راهنمای لغات تخصصی برای دوستانی که راجع برخی از اصطلاحات ابهام داشتند.

تو آینده سعی می‌کنم موارد استفاده جالبی که می‌شه از این دیتاها داشت رو تو use_case ها اضافه کنم.

توضیحات بیشتر در گیت‌هاب:
https://github.com/masoudghah/TSELiveOptionData

@quant_fin

نگاهی به الگوی درآمدی نیروگاه خورشیدی

نیروگاه خورشیدی بنا به ماهیت فصلی تولیدش، مکمل خوبی برای شبکه تولید برق کشور است. همانطور که در نمودار نیز ملاحظه می شود، بخش عمده برق تولیدی این نیروگاه در فصول گرم سال و در اوج تقاضای مصرف برق است.

بررسی داده های بورس انرژی نیز نشان می دهد که قیمت برق فروخته شده نیز در فصول گرم سال تا دو برابر متوسط سالانه آن نیز می رسد. با ترکیب دو گزاره فوق می توان گفت که بخش قابل توجهی از درآمد نیروگاه خورشیدی در نیمه اول سال حاصل می گردد.

اما برای ایجاد ارزش افزوده بیشتر از برق تولیدی در فصول سرد سال چه می توان کرد؟ با توجه به مجاز بودن استخراج رمزارز از برق تجدیدپذیر، این روش را می توان مورد توجه قرار داد و برق تولیدی را به بیت کوین یا سایر ارزهای قابل استخراج تبدیل نمود که البته نیازمند سرمایه گذاری اضافه است. بررسی ها نشان می دهد که ترکیبی از تحویل برق در اوج مصرف به شبکه از طریق تابلوی برق سبز در بورس انرژی و تولید بیت کوین در الباقی سال می تواند راهبرد مناسبی برای سرمایه گذاران این حوزه باشد.

یادداشت های مالی
@finnota

تفکر طراحی محصول در بازار سرمایه- قسمت ششم

بعد از امواج محصولات «فیلترها»، «سامانه های رصد و پایش» و «سرمایه گذاری غیرمستقیم» و «اختیار معامله»، به نظر می رسد که اینبار نوبت به محصولات معاملات الگوریتمی و سامانه های دستیار معاملاتی و بازارگردانی رسیده باشد، یا حداقل محصولاتی که در یکسال اخیر جهت اضافه شدن به فهرست معرفی شدند، همگی از این جنس هستند. نام این موج جدید را بایستی «خودکارسازی» (اتوماسیون) گذاشت.

اما تناسب این محصولات با بازار از کجا ناشی می شود؟ نهادهای مالی، با هزینه ثابت بالایی ناشی از قواعد نظارتی سازمان بورس روبرو هستند. همچنین به لحاظ زمانی نیز، طولانی شدن فرایندهای تکراری در مراحل ثبت نام مشتری و مدیریت دارایی وی به این هزینه ها می افزاید. در یک بررسی موردی، دیده شد که هزینه ثابت سالانه به ازای هر مشتری اختصاصی عدد حدود 20 میلیون تومان (280 دلار) است. لذا هر راهکاری که بتواند هزینه های ثابت شرکت های مدیریت دارایی را سرشکن کند، می تواند با تکیه بر تناسب محصول خود با نیاز بازار برای جذب مشتری تلاش کند.

موج خودکارسازی، سابقا بیشتر بر مسئله مشتریان کارگزاران متمرکز بود، اما امروز به سمت خودکارسازی در سایر حوزه ها هم رفته است. برای مثال شرکت سورین دیجیتال (soorin.digital) با معرفی راهکارهای معاملاتی سبد و صندوق ها، یکی از حلقه های میانی زنجیره عملیات مدیریت دارایی در نهادهای مالی را مدیریت و تسهیل می کند.

پیشبینی می شود که در سال های آینده، رشد بیشتری را در موضوع خودکار سازی و البته حرکت به سمت یکپارچگی سامانه ها در بازار سرمایه شاهد باشیم. هرچند که با توجه به رقبای جایگزین بازار سرمایه به لحاظ جذب منابع و استعدادها و نظارت کمتر، مسیر آسانی نخواهد بود.

پی نوشت: فهرست محصولات مالی در بازار سرمایه (نسخه 4) به عدد 77 مورد رسید. آن را در پیوست ملاحظه کنید. ردیف های سبزرنگ نسبت به نسخه قبلی اضافه شده اند.

یادداشت های مالی
@finnota

تفکر طراحی محصول در بازار سرمایه- قسمت ششم، پیوست

از متن: ...موج خودکارسازی، سابقا بیشتر بر مسئله مشتریان کارگزاران متمرکز بود، اما امروز به سمت خودکارسازی در سایر حوزه ها هم رفته است. پیشبینی می شود که در سال های آینده، رشد بیشتری را در موضوع خودکاری سازی و البته حرکت به سمت یکپارچگی سامانه ها در بازار سرمایه شاهد باشیم.

یادداشت های مالی
@finnota

چالش های بازاریابی و توسعه کسب و کار در بازار سرمایه

«افزایش دارایی تحت مدیریت» ستون صنعت مدیریت دارایی و غایت آرزوهای فعالان این حوزه است. اما علیرغم توصیه های عمومی که می توان برای رسیدن به این هدف داشت، هر شرکتی مسیر یکتای خود را با توجه به توانمندی های درونی و تحولات محیطی می تواند پی بگیرد.

ارایه حاضر مربوط به سخنرانی بنده در خصوص چالش های بازاریابی و توسعه کسب و کار در بازار سرمایه در دانشکده مدیریت دانشگاه خوارزمی به دعوت استاد گرامی و متخصص برندینگ، آقای دکتر فراز صادق وزیری است. در این ارایه ضمن مروری بر چالش های هفتگانه که پیش روی توسعه ی نهادهای مالی «مشتری محور» قرار دارد، در خصوص راهبردهای عمومی رقابت و برندسازی و همچنین مسیریابی توسعه در این صنعت و تدوین برنامه اقدام صحبت نمودم.

در نهایت خوب است اشاره کنم که تجربه یک سال و نیم اخیر به من آموخت که 10 درصد موفقیت در این صنعت، ناشی از برنامه ریزی پیشینی و 90 درصد آن مربوط به اجرا، بازخورد و تصحیح مسیر است.

یادداشت های مالی
@finnota

نگاهی به استخراج بیت کوین با برق خورشیدی

در مطلب پیشین اشاره شد که «استخراج رمزارز از نیروگاه خورشیدی» می تواند یک راهبرد مناسب سرمایه گذاری در صنعت تجدیدپذیر باشد. یک نمونه واقعی در استفاده از این راهبرد، مربوط به شرکت جوین است که با تبدیل قرارداد نیروگاه خورشیدی خود، دست به چنین کاری زده است.

یک نیروگاه ده مگاواتی با فرض فروش برق به بورس انرژی در تابستان و تولید بیتکوین در باقی فصول مجموعا حدود 9.3 میلیون کیلووات ساعت برق سبز و 24 عدد بیتکوین تولید می کند که درآمدی معادل با 200 الی 220 میلیارد تومان (با تسعیر به نرخ بازار توافقی 60 هزار تومان) با حاشیه سود تقریبی 85 درصد به همراه دارد. سرمایه گذاری مورد نیاز جهت دستیابی به درآمد فوق عددی حدود 350 الی 400 میلیارد تومان (شامل نیروگاه خورشیدی و مزرعه رمزارز) است.

یادداشت های مالی
@finnota

نگاهی دوباره به دلار (آذر 1403)

به بهانه پایان پروژه ی «تثبیت» از سوی بانک مرکزی، نگاهی دوباره به نمودار دلار بیاندازیم. اگر نرخ دلار آزاد شهریور 1396 تاکنون را با قیمت های انتهای آذر 1403 همتراز کنیم، طبق نمودار پایین ملاحظه می شود که نرخ دلار با حرکت از محدود 40 هزار تومان (از دید امروز)، تا محدوده 120 هزار تومان در شهریور 1397 حرکت نمود. پس از آن در سال 1399 و در میانه کرونا و همزمان با کاهش شدید درآمد نفتی تا 110 هزار تومان بالا رفت.

اما می توان توجه نمود که محدوده 60 الی 80 هزار تومان ناحیه پایداری نرخ بوده است. یعنی در حالت معمول تحریمی و بدون شوک های اضافی، می توان انتظار داشت که دلار در حوالی این اعداد حرکت نماید. برای برآورد وضع آتی، کانال مذکور را می توان به صورت ماهانه، معادل با اختلاف تورم ایران و آمریکا به سمت بالا هل داد. مطابق همیشه یادآوری این نکته ضروری است که بررسی مذکور صرفا جنبه علمی داشته و نبایستی مبنای معامله قرار گیرد.

یادداشت های مالی
@finnota

تثبیت، تورم و ارز- قسمت دوم

در طول سه سال گذشته به کرّات اشاره شد که «تثبیت» و «بازتوزیع» دو محور اساسی سیاست اقتصادی دولت سیزدهم هستند. پروژه ی تثبیت با این منطق محور کار قرار گرفته بود که تیم اقتصادی دولت معتقد بودند با مهار شوک های ارزی می توان تا حدی آتش تورم را مهار نمود. بدین جهت سرکوب دلار نیما به عنوان اقدامی که تثبیت و بازتوزیع را همزمان به پیش می برد، جدی تر از قبل در دستور کار قرار گرفت.

با راه اندازی بازار توافقی که به نوعی عبور از سیاست مذکور محسوب می شود، خوب است نگاهی به تحولات شاخص تورم و ارز طی سومین دوره تثبیت از اسفند 1401 تا آذر 1403 انداخت: در حالیکه نرخ دلار آزاد طی دوره مذکور تنها 30 درصد رشد داشته، در همین بازه تورم انباشته به 60 درصد رسیده و در نهایتا تثبیت نیمایی نیز به سرنوشتی مشابه تثبیت های نفتی و برجامی دچار شد.

یادداشت های مالی
@finnota

رقابت در بازارهای موازی- قسمت پانزدهم

جرمی سیگل* در کتاب «سهام برای بلندمدت**» با بررسی داده های صد ساله بازار آمریکا، نشان داده که بازار سهام در کوتاه مدت پرریسک و در بلندمدت کم ریسک است. اما آیا این گزاره در بازار ایران نیز صادق است؟

با نگاهی به سه طبقه دارایی «شاخص کل بورس تهران»، «سکه طلا» و «دلار آزاد» این موضوع را بررسی می کنیم. همانطور که در تصویر مشخص است، نمودار پراکندگی ریسک (محور افقی) و بازده (عمودی) این سه دارایی به تفکیک مدت زمان سرمایه گذاری ترسیم شده است. نتیجتا می توان دید:

الف) ریسک سرمایه گذاری در افق های کوتاه مدت در هر سه دارایی بالاتر از افق طولانی است.

ب) بین ریسک و بازدهی ارتباط مستقیم برقرار است. یعنی سرمایه گذاری در کوتاه مدت اگرچه ریسک بیشتری دارد، ولی بازده مورد انتظار آن نیز می تواند بهتر باشد.

ج) در واقع، کسب بازدهی در کوتاه مدت بیشتر از جنس «زمانسنجی بازار» و در بلندمدت از جنس «تخصیص دارایی» است.

د) پروفایل ریسک و بازده دلار به وضوح در رده پایینتری نسبت به سکه و بورس قرار می گیرد.

* Jeremy Siegel
** Stocks for the Long Run

یادداشت های مالی
@finnota

بررسی رانت ارزی (آذر 1403)

به بهانه تشکیل بازار توافقی، مجددا نگاهی به شاخص رانت ارزی انداخته شد. ملاحظه می‌شود که این شاخص از سقف اخیر خود در اسفند 1401 که معادل 7.2 میلیارد دلار رانت ارزان فروشی ارز در هر فصل بود، به حدود 3 میلیارد دلار رسیده، به نحوی که نسبت رانت مذکور به کل واردات فصل مربوطه از 50 به 19 درصد کاهش یافته است.

البته بررسی دوره ی مرداد 1397 تا خرداد 1400 که در آن دوره هم تلاش دولت بر همگرایی دلار بازار رسمی و غیررسمی بود نشان می دهد، حذف تفاوت مذکور و به صفر رساندن این تفاوت نیز کار آسانی نیست. می توان این حدس را می توان مطرح نمود که بخشی از این موضوع ناشی از ذات شرایط تحریمی و بخشی دیگر ناشی از وجود تقاضای خارج از بازار توافقی برای دلار است که هنوز به آن پاسخ داده نمی شود. لذا به نظر می رسد، توسعه دامنه شمول بازار مذکور برای پاسخ به کلیه نیازهای قانونی خرد و کلان اعم از نقد و حواله بایستی یکی از راهکارهای احتمالی در این خصوص باشد.

یادداشت های مالی
@finnota

اثر انتخاب سال پایه در برآورد نرخ دلار؟

اخیرا وزیر اقتصاد با مبنا قرار دادن سال 1401 و لحاظ نمودن اختلاف تورم ایران و آمریکا از آن زمان، نرخ خاصی را به عنوان نرخ تعادلی اعلام نمود. این رویکرد منحصر به ایشان نیست و حتی طرفداران قیمتگذاری دستوری نیز با در نظر گرفتن سال های دیگر، نرخ دلاری به مراتب پایین تر را به عنوان نرخ دلار تعادلی اعلام می کنند. اما ماجرا چیست؟

با توجه به اینکه نرخ تورم ایران و آمریکا به عنوان اعدادی ثابت وارد مدل می شوند، لذا حساسیت مدل به انتخاب سال پایه بسیار بالا است. اگر بخواهیم دقت کار را کمی بالا ببریم، می توان حتی به جای انتخاب سال پایه، دست به انتخاب ماه پایه زد.

برای مثال، همانطور که در نمودار قابل ملاحظه است، پس از برآورد نرخ دلار تعادلی آذر 1403 بر مبنای داده های سال 1325 تا 1403 (936 ماه پایه مختلف)، بسته به ماه انتخابی نرخ دلار تعادلی در پایان آذر 1403 عددی بین 14100 الی 116300 تومان خواهد بود. یعنی اگر کسی بخواهد صرفا با قضاوت شخصی خود دست به انتخاب سال پایه بزند، تخمین وی می تواند در این دامنه ی باز تغییر نماید و اعتبار نظر وی را زیر سوال برد.

یادداشت های مالی
@finnota

طی دو سال اخیر که برای نهادهای مختلف مالی، مشتقات رو تدریس می‌کردم، همیشه چالش نبود منبع یا جزوه‌ای که مطالب مهم و کاربردی را بتونه پوشش بده حس می‌شد.

به همین خاطر تلاش کردم تا جزوه‌ای تحت عنوان "آشنایی با مشتقات" که با جمع‌آوری مطالب آموزشی از منابع معتبر مختلف هست رو تهیه کنم تا هر فردی که تمایل داشته باشه در خصوص بازار مشتقه آموزش ببینه، بتونه دسترسی داشته باشه

سعی کردم در "آشنایی با مشتقات" نظمی وجود داشته باشه، بطوری که بتونه از ابتدایی‌ترین مفاهیم آپشن تا ارزشگذاری و استراتژی‌ها رو پوشش بده و در پایان هم به بازار آتی و حسابداری مشتقات پرداختم.

در چارچوبی که برای "آشنایی با مشتقات" در نظر گرفتم سعی شده کاربردی‌ترین مطالب حوزه مشتقات رو در جزوه داشته باشیم.

با توجه به ابعاد جزوه و اینکه اولین نسخه منتشر شده هست، طبیعی هست که با ایراداتی روبرو باشه و تقاضا دارم که در صورت استفاده، موارد اشتباه یا پیشنهاداتون را بهم اطلاع بدین تا بتونم اصلاح کنم.

با ارسال "آشنایی با مشتقات" برای دوستانی که می‌دونید براشون مفید هست، به توسعه هر چه بیشتر بازار مشتقه کمک کنیم.

@MarketReviewer

اثر سرکوب نرخ ارز آزاد بر حساب سرمایه

ناگفته پیداست که عرضه ارز با قیمت پایین موجب ایجاد تقاضای مازاد برای آن خواهد شد. اما در عمل چه چیزی در اقتصاد ایران اتفاق افتاده است؟

بررسی ها نشان می دهد چهار دوره در اقتصاد ایران وجود داشته است:

1) 1352 تا 1360: سرکوب نرخ ارز توام با خروج سرمایه
2) 1361 تا 1383: عدم سرکوب نرخ ارز توام با عدم خروج سرمایه
3) 1384 تا 1396: سرکوب نرخ ارز توام با خروج سرمایه
4) 1397 تا 1403: عدم سرکوب نرخ ارز توام با خروج سرمایه

می توان گفت که دوره اول و سوم به دلیل دسترسی بالای کشور به منابع ارز نفتی، سرکوب نرخ ارز همراه با خروج سرمایه بوده است. دوره سوم نیز در مجموع یک تعادل نسبی در حساب سرمایه همراه با عدم سرکوب نرخ ارز است.

اما قسمت معماگونه ی ماجرا مربوط به آخرین دوره (از 1397) است که علیرغم عدم سرکوب نرخ ارز، شاهد خروج سرمایه ایم. مسئله ای که نیاز به بررسی دقیق تر دارد، اما در نگاه اول این حدس قابل طرح است: ترکیبی از وجود نظام چند نرخی ارز و افزایش ریسک های سیستماتیک، توام با توسعه فناوری های انتقال ارز بر بستر دیجیتال، این مسئله را رقم زده اند.

یادداشت های مالی
@finnota