tgoop.com/geopolitikauz/230
Last Update:
Kuzatishlarga ko'ra ko'pchilik biror mavzuni ko'rib chiqishda hadeb tarixga nazar tashlayverishni u qadar hazm qilmas yoki tushunmas ekan.
Keling, sizga tarixda yuz bergan voqealar bugungi urushlar, siyosiy jarayonlar, xalqlarning dunyoqarashi, umuman olganda, hozirgi hayotimizga qanday ta'sir qilishiga kichik misol keltiraman.
Pastdagi suratda ko'rib turganingiz NASA foydalanadigan standart kosmik shattl. Jigarrang yonilg'i bakining ikki tomonida oq rangli qo'shimcha raketa busterlarini ko'rishingiz mumkin. Ular shattlni harakatlantiruvchi asosiy dvigateldir. Injenerlar bu busterlar hajmini kattaroq qilishni doim istashgan, ammo hozircha buning iloji yo'q. Sababi busterlar Yuta shtatidagi zavoddan Floridadagi uchish maydoniga poyedda keltiriladi va yo'lning bir qismi tog' orasidagi tunneldan o'tadi. Busterlar temiryo'l va uning kengligiga qarab ochilgan ana shu tunneldan o'tishga moslab yasalishga majbur.
Amerikadagi aksar temiryo'llarning kengligi esa 1,43 metr. Buning sababi nima?
Sababi AQShdagi ilk temiryo'llarni inglizlar qurgan. Tabiiyki, ular o'lchamlarni o'z uyi - Angliyadan "olib kelgan". Xo'sh, Angliyada temiryo'l nega aynan 1,43 metr kenglikda qurilgan?
Angliyadagi ilk temiryo'llar dizaynini tramvaychilar ishlab chiqqan. O'z navbatida ular tramvay yo'li kengligini asrlar davomida foydalanib kelingan ot aravalar kengligiga moslab belgilagan. Ot aravalar asosiy qismining kengligi esa standart 1,43 metr bo'lgan.
O'z navbatida, buning sababi esa aravalar Angliyadagi asosiy yo'llar kengligiga qarab yasalgan. Keyingi savol allaqachon miyangizda paydo bo'lgan bo'lsa kerak: qadimgi inglizlar yo'llarni qurishda nega aynan bunday o'lchamdan foydalangan?
Ko'hna Yevropa, xususan, Angliyadagi ilk uzun masofalarga cho'zilgan tosh yo'llar Rim Imperiyasi tomonidan qurilgan. Imperiya injenerlari esa yo'llar kengligini o'sha siz tarixiy kinolarda ko'rganingiz urush aravasi o'lchamiga moslagan.
Oxirgi savol: nega mashhur Rim urush aravalarining kengligi aynan 1,5 metr atrofida bo'lgan?
Chunki ularga ikki ot qo'shib haydalgan va ikkita ot ketining umumiy kengligi qariyb 1,5 metr.
Shunday qilib, 2 ming yil avval yashagan ikki otning keti bugun insoniyatning kosmosga chiqishi o'lchamlarini hal qilyapti :)
Shu sababdan kelasi mavzularimizni tahlil qilishda tarixga nazar tashlash kimningdir ensasini qotirsa, unga shunchaki o'tmish qanchalik muhimligini eslatib qo'yish esingizdan chiqmasin.
www.tgoop.com/geopolitikauz
BY Geopolitika.uz
Share with your friend now:
tgoop.com/geopolitikauz/230