tgoop.com/geopolitikauz/234
Last Update:
Qachonlardir O'zbekiston hududida atom bombasi portlatilganini bilasizmi?
Ukraina urushi avj olgan sari atom zarbasi ehtimoli haqida ko'p gapirilayotgan bir vaqt shu voqeani sizlarga eslatay, dedim.
1963-yilda Buxoro shahridan 90 km.cha naridagi cho'lda joylashgan O'rtabuloq gaz koni (hozirgi Qorako'l tumani)da avariya yuz berib, quduqlardan birida yong'in chiqadi.
Quduqdan kuniga 10 mln kub metrdan ortiq gaz tashqariga otilib chiqqanidan sovetlar olovni 3 yilga qadar o'chira olmaydilar.
Nihoyat, olimlarda bir g'oya paydo bo'ladi: atom bombasini portlatish orqali quduqni batamom yopib tashlash. Ular 2 kmdan chuqurroq yer qa'ridan chiqayotgan gaz hajmi, tabiiy quduq diametri va boshqa omillarni hisob-kitob qilib, bu g'oyani amalga oshirish uchun 30 kilotonna quvvatga ega yadro zaryadi kerak, degan xulosaga keladilar. (Bu Xirosimaga tashlangan atom bombasidan ikki barobar qudratli degani edi).
Nihoyat, 1966-yil sentyabr oyida amaliy harakatga o'tiladi. Tabiiy quduq yonidan 1,5 km chuqurlikka parallel teshik ochiladi va unga yadro zaryadi tashlanadi. Yer qa'rida yuz bergan kuchli portlash toshlarni shishaga aylantirib, gaz chiqishini muvaffaqiyatli to'xtatadi va 3 yillik og'riqli muammoga atigi 20 soniyada barham beriladi.
Olimlar yer yuzasida ma'lum vaqt tekshiruv olib borib, radiatsiya hududga xavf solmayotganini aniqlaydilar. O'rtabuloq voqeasi esa sovetlar tomonidan atom bombasi tinchlik maqsadida qo'llanilgan ilk holatga aylanadi.
Bu tajriba keyinchalik Turkmaniston, Rossiyadagi bir necha gaz konlarida yuz bergan avariyalar oqibatini bartaraf etishda qo'llaniladi. Ochiq ma'lumotlarda O'rtabuloq gaz koni bugungi kunda ham ishlayotgani aytiladi.
Quyidagi videoda O'rtabuloq voqeasi muhrlangan tarixiy tasvirlarni ko'rishingiz mumkin.
https://youtu.be/UHXsv8zxgC8
BY Geopolitika.uz
Share with your friend now:
tgoop.com/geopolitikauz/234