Geopolitika.uz

Ana endi Prigojin to'satdan nega bunday keskin avantyuraga qo'l urgani ehtimoliy sabablari haqida gaplashsak.

Harbiy va siyosiy tahlilchilar vertikal ierarxiya asosida umr kechirayotgan Putin hokimiyatida qachondir shunday jiddiy yoriq paydo bo'lishini o'tgan yildan beri aytib keladi.

Prigojin va uning Vagneri haqidagi avvalgi postda Putin aynan harbiylarga ishonmagani, o'z qo'l ostidagilarga nisbatan "bo'lib tashla, hukmronlik qil" prinsipini qo'llagani sababli ham Rossiya qonunlariga zid bo'lgan xususiy harbiy kompaniya ochilishiga rozilik bergani haqida gaplashgandik.

Urushning ilk kunlari Kiyev ostonasidagi yirik mag'lubiyat va undan keyingi jarayonlar Putin ko'pchilik oldin o'ylagandek, o'ta hiylakor, uzoqni ko'zlay oladigan strateg emasligini ko'rsatgan edi. Atigi bir necha kun ichida Kiyevdagi hukumatni yo'q qilib, o'rniga sodiq shaxslarni olib kelish niyatida Ukrainaga bostirib kirgan Rossiya armiyasi ham dunyoda ikkinchi eng qudratli kuch emasligi ma'lum bo'ldi. Ketma-ket mag'lubiyatlardan so'ng maydonga Prigojin chiqib keldi, u armiyani urush qilishni bilmaslikda aybladi, zudlikda Afrika, Suriyada qolgan-qutgan jangarilarini Ukrainaga olib kela boshladi. Armiyaga nisbatan ishonchi so'ngandek go'yo Putin Prigojinga misli ko'rilmagan imkoniyat eshiklarini ochdi: u qamoqxonalarda o'ziga jangchilar yig'di, mutlaq noshaffof yo'llar orqali davlatdan katta miqdorda qurol, mablag' oldi, qisqa aytganda, Prigojin Putinning sha'feligi va shaxsiy himoyasi ostidagi qo'mondoniga aylandi.

Biroq xuddi armiya kabi Vagner ham kutilgan natijalarni keltirmadi. Birgina Baxmut jangida Prigojin kamida 10 ming askarini yo'qotganiga ishoniladi. Bu orada Vagner rahbari Mudofaa vazirligining asosiy ommaviy tanqidchisiga aylandi, ma'lumotlar qattiq sir tutilayotgan Rossiya armiyasidagi ayrim holatlarni ochiq aytib chiqdi, umuman, soyadagi biznesmendan salmoqli siyosiy vaznga ega shaxsiy armiyasi bor shaxsga aylandi.

Mudofaa vazirligi va Prigojin o'rtasidagi ziddiyat ayniqsa so'nggi oylarda kuchayib ketganini ko'pchilik diqqat bilan kuzatib kelayotgan edi. Ayniqsa, oy boshida Rossiya Mudofaa vazirligi ko'ngilli harbiy otryadlarga Ukrainada jang qilishdan oldin vazirlik bilan shartnoma tuzishni shart qilib qo'yganini ko'pchilik aynan Vagnerga qaratilgan hal qiluv qarori o'laroq ko'rgan edi: Putin soat sayin obro'si ham chidab bo'lmas sharoitda jang qilayotgan rus askarlari, ham muntazam armiya biror arzirli g'alabaga erisholmayotganidan jig'ibiyron bo'layotgan millatchi qatlam, ham Putin hukumatini shunchaki yomon ko'radigan aholi qismi oldida geometrik progress tarzida o'sib borayotgan Prigojinda yetarlicha xatar ko'rgani aniq.

Oxirgi voqealarni tahlil qilush uchun ishonchli dalillar yetarli emas, ammo omma xabar topgan voqealar zanjiridan Putin "haddidan oshib borayotgan" Prigojindan qutilish qaroriga kelgan, degan xulosaga kelish mumkin. O'z navbatida, o'ziga nisbatan "o'lim hukmi" o'qilganini anglab yetgan Prigojin burchakka qisilgan bo'ridek birinchi hujumga o'tgan bo'lishi mumkin.

www.tgoop.com/geopolitikauz/240

286 viewsJun 24, 2023 at 03:53

Ana endi Prigojin to'satdan nega bunday keskin avantyuraga qo'l urgani ehtimoliy sabablari haqida gaplashsak.

Harbiy va siyosiy tahlilchilar vertikal ierarxiya asosida umr kechirayotgan Putin hokimiyatida qachondir shunday jiddiy yoriq paydo bo'lishini o'tgan yildan beri aytib keladi.

Prigojin va uning Vagneri haqidagi avvalgi postda Putin aynan harbiylarga ishonmagani, o'z qo'l ostidagilarga nisbatan "bo'lib tashla, hukmronlik qil" prinsipini qo'llagani sababli ham Rossiya qonunlariga zid bo'lgan xususiy harbiy kompaniya ochilishiga rozilik bergani haqida gaplashgandik.

Urushning ilk kunlari Kiyev ostonasidagi yirik mag'lubiyat va undan keyingi jarayonlar Putin ko'pchilik oldin o'ylagandek, o'ta hiylakor, uzoqni ko'zlay oladigan strateg emasligini ko'rsatgan edi. Atigi bir necha kun ichida Kiyevdagi hukumatni yo'q qilib, o'rniga sodiq shaxslarni olib kelish niyatida Ukrainaga bostirib kirgan Rossiya armiyasi ham dunyoda ikkinchi eng qudratli kuch emasligi ma'lum bo'ldi. Ketma-ket mag'lubiyatlardan so'ng maydonga Prigojin chiqib keldi, u armiyani urush qilishni bilmaslikda aybladi, zudlikda Afrika, Suriyada qolgan-qutgan jangarilarini Ukrainaga olib kela boshladi. Armiyaga nisbatan ishonchi so'ngandek go'yo Putin Prigojinga misli ko'rilmagan imkoniyat eshiklarini ochdi: u qamoqxonalarda o'ziga jangchilar yig'di, mutlaq noshaffof yo'llar orqali davlatdan katta miqdorda qurol, mablag' oldi, qisqa aytganda, Prigojin Putinning sha'feligi va shaxsiy himoyasi ostidagi qo'mondoniga aylandi.

Biroq xuddi armiya kabi Vagner ham kutilgan natijalarni keltirmadi. Birgina Baxmut jangida Prigojin kamida 10 ming askarini yo'qotganiga ishoniladi. Bu orada Vagner rahbari Mudofaa vazirligining asosiy ommaviy tanqidchisiga aylandi, ma'lumotlar qattiq sir tutilayotgan Rossiya armiyasidagi ayrim holatlarni ochiq aytib chiqdi, umuman, soyadagi biznesmendan salmoqli siyosiy vaznga ega shaxsiy armiyasi bor shaxsga aylandi.

Mudofaa vazirligi va Prigojin o'rtasidagi ziddiyat ayniqsa so'nggi oylarda kuchayib ketganini ko'pchilik diqqat bilan kuzatib kelayotgan edi. Ayniqsa, oy boshida Rossiya Mudofaa vazirligi ko'ngilli harbiy otryadlarga Ukrainada jang qilishdan oldin vazirlik bilan shartnoma tuzishni shart qilib qo'yganini ko'pchilik aynan Vagnerga qaratilgan hal qiluv qarori o'laroq ko'rgan edi: Putin soat sayin obro'si ham chidab bo'lmas sharoitda jang qilayotgan rus askarlari, ham muntazam armiya biror arzirli g'alabaga erisholmayotganidan jig'ibiyron bo'layotgan millatchi qatlam, ham Putin hukumatini shunchaki yomon ko'radigan aholi qismi oldida geometrik progress tarzida o'sib borayotgan Prigojinda yetarlicha xatar ko'rgani aniq.

Oxirgi voqealarni tahlil qilush uchun ishonchli dalillar yetarli emas, ammo omma xabar topgan voqealar zanjiridan Putin "haddidan oshib borayotgan" Prigojindan qutilish qaroriga kelgan, degan xulosaga kelish mumkin. O'z navbatida, o'ziga nisbatan "o'lim hukmi" o'qilganini anglab yetgan Prigojin burchakka qisilgan bo'ridek birinchi hujumga o'tgan bo'lishi mumkin.

BY Geopolitika.uz