tgoop.com/hamidrezajalaeipour/13418
Last Update:
👁🗨 نگاه تحلیلگران: پاسخ به چهار سوال درباره وفاق
👈 حمیدرضا جلایی‌پور، جامعه‌شناس و فعال سیاسی، به چهار پرسش "راهبرد" درباره #وفاق_ملی پاسخ داد که در پی می‌آید:
۱/ تعریف وفاق ملی و این که آیا به وفاق ملی معتقدید یا خیر؟
از وفاق دو نوع تعریف می‌شود ارائه داد. یکی تعریف "ترجیحی" است این که آیا وفاق و همزیستی بین جریان‌های تشکیل‌دهنده حکومت؛ یا همزیستی میان حکومت و نیروهای درون جامعه و یا همزیستی میان اقشار درون جامعه چیزی خوبی است یا نه؟
از این حیث، یعنی از حیث ترجیحی پاسخ روشن است که هرچه وفاق از سوی عاملین حکومتی و عاملین درون جامعه تقویت شود، بهتر است و زندگی در جامعه بهتر و کم‌هزینه‌تر می‌شود.
تعریف دوم از وفاق تعریفی "تحلیلی و واقع‌‌نگرانه" است. یعنی اینکه آیا میان جریان‌های تشکیل‌دهنده حکومت، یا رابطه حکومت و جامعه و یا اقشار متنوع در درون جامعه در شرایط وفاق و همبستگی قرار دارند یا نه؟ پاسخ این است؛ اتفاقا وضعیت وفاق در جامعه خوب نیست. کمی این نکته را توضیح می‌دهم که چرا وضع مناسب نیست.
در سطح حکومت کمی میان نیروهای تشکیل‌دهنده حکومت وفاق و همراهی و هم‌افزایی شکل گرفته. به طور مشخص این همراهی را بین بیت رهبری و سپاه و دولت پزشکیان در موضوعاتی مثل همکاری با کشورهای عربی و یا نحوه پاسخ به جنایات اسرائیل را می‌بینیم.
اما در سطح حکومت و جامعه وفاق و هم‌افزایی مناسب نیست. در جامعه نارضایتی زیادی هست و دیدیم ۶۰درصد مردم در انتخابات شرکت نکردند.
در بین خود مردم هم تضاد و مشکلات هست و فرآیند وفاق و همزیستی ضعیف است. چون در جامعه شکاف طبقاتی هست و تفاوت نسلی هست، اقشار مردم حس وجود روابط عادلانه نمی‌کنند.
۲/ پیش‌شرط‌های وفاق ملی از منظر جامعه‌شناسی؟
پیش‌شرط وفاق در دو سطح مطرح است. یکی در سطح روابط "بین اشخاص" که به آن یکپارچگی اجتماعی می‌گویند. پیش‌شرط این سطح این است که افراد در ارتباط با یکدیگر ارزش‌ها و هنجارهای مورد پذیرش عرف و عامه را رعایت کننند.
سطح دوم وفاق و یکپارچگی در سطح "نظام اجتماعی" است. وفاق در این سطح یعنی نهادهای اصلی جامعه (مثل حکومت، دین، بازار ، آموزش و پرورش و...) کارکردهای اصلی خود را برای کل جامعه خوب انجام دهند.
در شرایط فعلی در ایران وفاق در سطح اول در وضعیت آشفتگی است و در سطح دوم جامعه با اختلالات نهادی روبه‌رو است. لذا وضعیت وفاق در واقعیت جامعه مناسب نیست.
۳/ موانع وفاق ملی در ایران از منظر جامعه شناسی؟
من به تعدادی از این موانع اشاره می‌کنم.
در سطح حکومت یکی از موانع وفاق این است که بخشی از حکومت دنبال وفاق است. اشاره شد دولت پزشکیان جدا دنبال وفاق است؛ اساسا کابینه‌اش یک کابینه ترکیبی و توافقی است و دنبال خالص‌سازی نیست. اما بخش دیگری از حکومت دنبال وفاق نیست. به‌عنوان مثال، دولت سایه از امکانات حکومتی استفاده می‌کند و ساز دیگری می‌زند دنبال تشدید تضاد هست و یا در برنامه‌های سیاسی صداوسیما خبری از وفاق نیست.
در سطح و در رابطه بین حکومت و جامعه یکی از مهمترین موانع وضع معیشتی مردم است گرانی بیداد می‌کند. مهمترین مانع هم در راه توسعه اقتصادی ایران مانع "تحریم‌ها" است. اقتصاد کشور در قفس قرار گرفته.
در سطح اقشار جامعه هم اشاره شد یکی از موانع شکاف طبقاتی است. جامعه با رکود و تورم روبه‌روست. در ۱۰سال گذشته ۱۰میلیون نفر به فقرا اضافه شده است. جامعه حداقل به دو دهه رشد بالای ۵درصد نیاز دارد که فعلا خبری نیست.
۴/ آینده وفاق ملی مدنظر رئیس‌جمهور را چطور می‌بینید؟
آینده با امید و بیم همراه است. سیاست دولت در بالا بردن ظرفیت اداری دولت از طریق شایسته‌سالاری کار خوبی است. اغلب انتصاب‌های دولت افراد شایسته هستند.
سیاست خارجی متوازن دولت در همکاری با همه کشورها و قدرت‌ها بر اساس منافع ملی امید‌افزا است. ما این بهبود روابط را با کشورهای عربی می‌بینیم و امیدواریم این روابط با حفظ عزت با اروپا و آمریکا توسعه پیدا کند. چنین توسعه روابطی شرط بهبود رابطه با روسیه و چین هم هست.
اما در افق پیش رو نگرانی‌ها کجاست؟ من به دو نگرانی اشاره می‌کنم. یکی اینکه آیا حاکمیت و دولت قادرند شر تحریم‌ها را از سر اقتصاد ایران کوتاه کنند؟ مردم نگران‌اند، اگر دولت پزشکیان بتواند سایه تحریم‌ها را از سر ایران بردارد، شاهکار انجام داده است.
دوم اینکه عامه مردم و بخش قابل‌توجهی از نخبگان نگران موضوع جانشینی هستند. ممکن است که گفته شود کشور قانون و نهاد خبرگان دارد و جای نگرانی نیست. اما این توضیحات نگرانی را از آینده در میان مردم رفع نمی‌کند. به نظر من، بهترین راه رفع این نگرانی این است که شخص مقام رهبری با نفوذی که دارند در زمان حیاتشان موضوع رهبری آینده را سروسامان دهند. موثرترین فرد و نیرویی که می‌تواند نسبت به آینده اداره کشور رفع نگرانی کند، اقدام تثبیت‌کننده خود رهبری است.
@javadrooh
BY حمیدرضا جلائی‌پور (جامعه‌شناس)
Share with your friend now:
tgoop.com/hamidrezajalaeipour/13418