هم‌میهن

بررسی مسائلی که زنان پس از زلزله و دیگر حوادث طبیعی تجربه می‌‏کنند

🔻زلزله زنان را دوبار می‌‏کُشد

🔹عصمت خانم را زن‌‏های همسایه، زن گوشه‌‏گیری می‌‏شناسند که دو‏ سال بعد از زلزله بم و فلج‌‏شدن، مردش رهایش کرد و رفت؛ مردی که خود داغ‌دار پدر و مادر و برادرهایش بود و «دیگر زن فلج را نمی‌‏دانست باید کجای دلش بگذارد.» گوشه لب پایین عصمت خانم، زیر دندان‌‏های یکی در میانش به کنایه گیر می‌‏کند وقتی می‌‏خواهد از مردش بگوید که سالی دو، سه بار به او سر می‌‏زند و از روزگار زن معلول و پنج دخترش که دوتای‏شان با دو بچه و مهر طلاق در شناسنامه به آن خانه کوچک که حالا بوی آبگوشت در آن پیچیده، برگشته‌‏اند، خبر ندارد.

🔹بررسی‌‏های بعد از وقوع زلزله بم کرمان نشان داد که 53 درصد قربانیان زن و 47 درصد مرد بودند. اگر همین عدد را برای شمار فوتی‌‏ها در نظر بگیریم، این زلزله جان 18 هزار و 20 زن و 15 هزار و 980 مرد را گرفت. در مطالعه‌‏ای با عنوان پدیده ازدواج اجباری زنان در فجایع طبیعی، پیامدهای اجتماعی فاجعه در زنان بازمانده زلزله بم که در سال 97 انجام شد، آمار فوت‌‏شده‌‏های کلی زن در سال 82، 18 هزار و 333 نفر برآورده شد.

🔹در همان سال پژوهشی با عنوان بررسی آسیب‌‏پذیری اجتماعی زنان در حوادث طبیعی با تاکید بر زلزله ورزقان و اهر انجام شد که در آن به آمار قربانیان زلزله بم هم اشاره شد. براساس این بررسی‏، قبل از وقوع حادثه جمعیت زنان 48 درصد کمتر از مردان بود و مردان 52 درصد جمعیت بم را تشکیل می‌‏دادند. اما میزان مرگ‌‏ومیر زنان 57/6و مردان 42/4بود؛ یعنی به‏ازای هر  74 مرد، 100زن در این زلزله جان‏شان را از دست دادند.

🔹از آمار تفکیکی قربانیان زلزله منجیل و رودبار در سال 1369 خبر چندانی وجود ندارد، همینطور زلزله بوئین‌‏زهرا؛ هرچند آمارهای چندانی درباره تفکیک جنسیتی جانباختگان زلزله بوئین‌‏زهرا در سال 1381 وجود ندارد، اما گزارش‌‏های منتشرشده درباره این حادثه اعلام کرده‌‏اند که بخش زیادی از جانباختگان این زلزله زنان و کودکان بوده‌‏اند؛ چون در زمان وقوع حادثه بسیاری از مردان در زمان پیشامد در تاکستان‌‏های محلی سرگرم کار بودند.

🔹عالیه شکربیگی، جامعه‌‏شناس: در ادبیات مربوط به جنسیت و بلایای طبیعی، باید این موضوع وارد شود که مردان و زنان در برابر پدیده‌‏هایی مثل زلزله، تجربه‌‏های متفاوتی دارند. وقتی در جامعه‌‏ای مثل ایران، زلزله‌‏ای رخ می‌‏دهد، بستر و ساحتی وجود دارد که در آن نابرابری دیده می‌‏شود؛ بسترهای نابرابری از خانواده تا جامعه و بالعکس جریان دارد و مضاف بر آن وقتی زلزله رخ می‌‏دهد، نابرابری خودش را بیشتر نشان می‌‏دهد. تحقیقات نشان می‌‏دهد پیامد فاجعه برای زنان شاغل، خانه‌‏دار و سرپرست خانوار بیشتر است و خشونت خودش را بیشتر نشان می‌‏دهد که خودش پیامدهای زیادی در عرصه‌‏های جهانی و بومی در کشورهای جهان دارد.

🔹شایسته کرمخانی، مددکار اجتماعی: پس از زلزله کرمانشاه مسئله ازدواج را هم داشتیم؛ یکی از زنان شرکت‌‏کننده در مصاحبه مربوط به این پژوهش گفته بود که مجبور شده است ازدواج کند، چون با این شرایط نمی‌‏تواند ادامه دهد. نحوه مقابله گروه دیگری از زنان هم سازش و سکوت بود، نوعی کنش منفعل یعنی هرکسی، هرچه بگوید سکوت می‌‏کند و از خود نارضایتی نشان نمی‌‏دهد. یکی از زنان مصاحبه‌‏شونده می‏گفت به من فقط یک گوشه جا و یک لقمه نان بدهند و کسی به من تعرض نکند، کافی است. گروه دیگری از زنان هم کنش فعال داشتند که قابلیت‌‏هایی در خود می‌‏دیدند یا سطح سواد بالایی داشتند.

🖌الناز محمدی | دبیر گروه جامعه

📌ادامه مطلب در سایت هم‌میهن آنلاین

@hammihanonline
hammihanonline.ir

www.tgoop.com/hammihanonline/85959

7.4K viewsJan 3 at 16:20

بررسی مسائلی که زنان پس از زلزله و دیگر حوادث طبیعی تجربه می‌‏کنند

🔻زلزله زنان را دوبار می‌‏کُشد

🔹عصمت خانم را زن‌‏های همسایه، زن گوشه‌‏گیری می‌‏شناسند که دو‏ سال بعد از زلزله بم و فلج‌‏شدن، مردش رهایش کرد و رفت؛ مردی که خود داغ‌دار پدر و مادر و برادرهایش بود و «دیگر زن فلج را نمی‌‏دانست باید کجای دلش بگذارد.» گوشه لب پایین عصمت خانم، زیر دندان‌‏های یکی در میانش به کنایه گیر می‌‏کند وقتی می‌‏خواهد از مردش بگوید که سالی دو، سه بار به او سر می‌‏زند و از روزگار زن معلول و پنج دخترش که دوتای‏شان با دو بچه و مهر طلاق در شناسنامه به آن خانه کوچک که حالا بوی آبگوشت در آن پیچیده، برگشته‌‏اند، خبر ندارد.

🔹بررسی‌‏های بعد از وقوع زلزله بم کرمان نشان داد که 53 درصد قربانیان زن و 47 درصد مرد بودند. اگر همین عدد را برای شمار فوتی‌‏ها در نظر بگیریم، این زلزله جان 18 هزار و 20 زن و 15 هزار و 980 مرد را گرفت. در مطالعه‌‏ای با عنوان پدیده ازدواج اجباری زنان در فجایع طبیعی، پیامدهای اجتماعی فاجعه در زنان بازمانده زلزله بم که در سال 97 انجام شد، آمار فوت‌‏شده‌‏های کلی زن در سال 82، 18 هزار و 333 نفر برآورده شد.

🔹در همان سال پژوهشی با عنوان بررسی آسیب‌‏پذیری اجتماعی زنان در حوادث طبیعی با تاکید بر زلزله ورزقان و اهر انجام شد که در آن به آمار قربانیان زلزله بم هم اشاره شد. براساس این بررسی‏، قبل از وقوع حادثه جمعیت زنان 48 درصد کمتر از مردان بود و مردان 52 درصد جمعیت بم را تشکیل می‌‏دادند. اما میزان مرگ‌‏ومیر زنان 57/6و مردان 42/4بود؛ یعنی به‏ازای هر  74 مرد، 100زن در این زلزله جان‏شان را از دست دادند.

🔹از آمار تفکیکی قربانیان زلزله منجیل و رودبار در سال 1369 خبر چندانی وجود ندارد، همینطور زلزله بوئین‌‏زهرا؛ هرچند آمارهای چندانی درباره تفکیک جنسیتی جانباختگان زلزله بوئین‌‏زهرا در سال 1381 وجود ندارد، اما گزارش‌‏های منتشرشده درباره این حادثه اعلام کرده‌‏اند که بخش زیادی از جانباختگان این زلزله زنان و کودکان بوده‌‏اند؛ چون در زمان وقوع حادثه بسیاری از مردان در زمان پیشامد در تاکستان‌‏های محلی سرگرم کار بودند.

🔹عالیه شکربیگی، جامعه‌‏شناس: در ادبیات مربوط به جنسیت و بلایای طبیعی، باید این موضوع وارد شود که مردان و زنان در برابر پدیده‌‏هایی مثل زلزله، تجربه‌‏های متفاوتی دارند. وقتی در جامعه‌‏ای مثل ایران، زلزله‌‏ای رخ می‌‏دهد، بستر و ساحتی وجود دارد که در آن نابرابری دیده می‌‏شود؛ بسترهای نابرابری از خانواده تا جامعه و بالعکس جریان دارد و مضاف بر آن وقتی زلزله رخ می‌‏دهد، نابرابری خودش را بیشتر نشان می‌‏دهد. تحقیقات نشان می‌‏دهد پیامد فاجعه برای زنان شاغل، خانه‌‏دار و سرپرست خانوار بیشتر است و خشونت خودش را بیشتر نشان می‌‏دهد که خودش پیامدهای زیادی در عرصه‌‏های جهانی و بومی در کشورهای جهان دارد.

🔹شایسته کرمخانی، مددکار اجتماعی: پس از زلزله کرمانشاه مسئله ازدواج را هم داشتیم؛ یکی از زنان شرکت‌‏کننده در مصاحبه مربوط به این پژوهش گفته بود که مجبور شده است ازدواج کند، چون با این شرایط نمی‌‏تواند ادامه دهد. نحوه مقابله گروه دیگری از زنان هم سازش و سکوت بود، نوعی کنش منفعل یعنی هرکسی، هرچه بگوید سکوت می‌‏کند و از خود نارضایتی نشان نمی‌‏دهد. یکی از زنان مصاحبه‌‏شونده می‏گفت به من فقط یک گوشه جا و یک لقمه نان بدهند و کسی به من تعرض نکند، کافی است. گروه دیگری از زنان هم کنش فعال داشتند که قابلیت‌‏هایی در خود می‌‏دیدند یا سطح سواد بالایی داشتند.

🖌الناز محمدی | دبیر گروه جامعه

📌ادامه مطلب در سایت هم‌میهن آنلاین

@hammihanonline
hammihanonline.ir

BY هم‌میهن