قدری تفقّه

قدری تفقّه

◀️ #صوتی #از_اطاعت_تا_عبادت قسمت دوم: تبیین مفهوم عبادت @hawzeh_notes – تعریف عبادت

🔷مفهوم عبادت

آنچه از کتب لغت و استعمالات عرب دانسته می شود این است که ریشه ی (عبد) در اصل به معنای خضوع و فروتنی و فرمانبری نسبت به دیگری است، به گونه ای که اختیار خود را به او واگذارد. (مثلا المصباح المنير: هي الانقياد و الخضوع‏) از این رو به بردگان (عبید) می گویند. زیرا از اراده ی خود خارج بوده و ملزم به رعایت فرمان آقا و مولای خود هستند.
توضیح بیشتر این که هر موجود زنده و صاحب اراده ای، بر اساس اراده و اختیار شخصی خود، حرکات و اعمالش را انجام می دهد. اما گاه می شود که از اراده و تصمیم شخصی خود برکنار شده، و تحت اراده و فرمان دیگری قرار می گیرد.برکنار شدن از اراده ی شخصی و قرار گرفتن در فرمان دیگری، دو گونه دارد:
-فرمانبری اجباری: همانند فردی که اسیر شده و مجبور است بردگی و اطاعت صاحبش را بکند.
-فرمانبری اختیاری: در جایی که فرد به دست خود، تحت اراده و فرمان دیگری قرار بگیرد. این فرمانبری اختیاری گاهی نادرست و خطاست، مانند شخصی که عبد هوای نفس شده و مطیع هوس های شهوانی خود باشد -که نکوهش چنین شخصی در آیات شریفه گوشزد شد-؛ و گاهی فرمانبری به جا و صحیح است، مانند انسان وارسته ای که خداوند متعال را شناخته و می داند جز او شایستگی فرمانداری و اطاعت و عبودیّت را ندارد، از این رو تمام امور خود را به او واگذار کرده و کوچکترین عملی را بدون فرمان خالقش انجام نمی دهد.

البته توجّه به این نکته ضروری است که خداوند متعال دارای دو دسته اوامر و فرمان می باشد:
1-امر تکوینی: به معنای اداره ی نظام جهان بر اساس مصلحت و حکمتش:
{إِذا قَضى‏ أَمْراً فَإِنَّما يَقُولُ لَهُ كُنْ فَيَكُون‏}
اراده و تقدیر الهی بر تمام کائنات بدون هیچگونه قید و شرطی جاریست، و احدی توان مخالفت با تقدیرات و اوامر تکوینی او را ندارد؛ از این رو در واقع تمام جهان و آنچه در آن است عبد خداوند محسوب می شود:
{إِنْ كُلُّ مَنْ فِي السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ إِلاَّ آتِي الرَّحْمنِ عَبْداً} (مریم /93)
2- امر تشریعی: فرمان ها و دستوراتی که خداوند عزّ و جلّ برای تکامل انسان ها، برایشان صادر کرده و اموری را واجب و افعالی را حرام دانسته است.اطاعت این دستورات اجباری نیست و هر انسانی به مقدار شناخت و معرفت و ایمانی که دارد، فرمانداری بیشتری هم خواهند داشت و عبودیّتشان کامل تر خواهد بود.اینجاست که می یابیم چگونه حضرت خاتم الانبیاء (صلی الله علیه و آله) و ائمه ی معصومین (علهیم السلام) و انبیای عظام (علیهم السلام) تنها افرادی هستند که کوچکترین لغزشی از فرمان الهی از آنان سر نزده و به معنای تمام وکمال (عبد) خداوند متعال بوده اند. به عبارت دیگر، همین (عبد) بودن آنان سبب شده که به مقام رفیع رسالت و امامت نائل شوند:
« إن الله اتخذ محمدا صلی الله علیه و آله عبداً قبل أن يتخذه نبيّاً»
خداوند، رسول اکرم صلی الله علیه و آله را (عبد) خود گرفت، پیش از آنکه او را پیامبرش قرار دهد.
البتّه پیروان آنان نیز به مقدار میزان اطاعت و تسلیمشان در مقابل خداوند، دارای مقاماتی از (عبودیّت) هستند.
یکی از اصحاب امام صادق علیه السلام از ایشان می پرسد: عبادت چیست؟ در جواب فرمود: نیت نیکو در اطاعت، به آن وجهی که خداوند سزاوار اطاعت است. (محاسن 1/261)
«سأل عيسى بن عبد الله القمي أبا عبد الله ع و أنا حاضر فقال ما العبادة؟ فقال: حسن النية بالطاعة من الوجه الذي يطاع الله»
پس روشن شد که (عبد خدا) بودن دو معنا دارد، که به معنای اول شامل تمام موجودات شده اما معنای دوّم آن تنها عدّه ی محدودی را شامل می شود؛ و فعلا موضوع سخن ما نیز همین معنای دوم (اطاعات اوامر تشریعی) است.

www.tgoop.com/hawzeh_notes/225

1.4K viewsMar 13, 2021 at 19:27

🔷مفهوم عبادت

آنچه از کتب لغت و استعمالات عرب دانسته می شود این است که ریشه ی (عبد) در اصل به معنای خضوع و فروتنی و فرمانبری نسبت به دیگری است، به گونه ای که اختیار خود را به او واگذارد. (مثلا المصباح المنير: هي الانقياد و الخضوع‏) از این رو به بردگان (عبید) می گویند. زیرا از اراده ی خود خارج بوده و ملزم به رعایت فرمان آقا و مولای خود هستند.
توضیح بیشتر این که هر موجود زنده و صاحب اراده ای، بر اساس اراده و اختیار شخصی خود، حرکات و اعمالش را انجام می دهد. اما گاه می شود که از اراده و تصمیم شخصی خود برکنار شده، و تحت اراده و فرمان دیگری قرار می گیرد.برکنار شدن از اراده ی شخصی و قرار گرفتن در فرمان دیگری، دو گونه دارد:
-فرمانبری اجباری: همانند فردی که اسیر شده و مجبور است بردگی و اطاعت صاحبش را بکند.
-فرمانبری اختیاری: در جایی که فرد به دست خود، تحت اراده و فرمان دیگری قرار بگیرد. این فرمانبری اختیاری گاهی نادرست و خطاست، مانند شخصی که عبد هوای نفس شده و مطیع هوس های شهوانی خود باشد -که نکوهش چنین شخصی در آیات شریفه گوشزد شد-؛ و گاهی فرمانبری به جا و صحیح است، مانند انسان وارسته ای که خداوند متعال را شناخته و می داند جز او شایستگی فرمانداری و اطاعت و عبودیّت را ندارد، از این رو تمام امور خود را به او واگذار کرده و کوچکترین عملی را بدون فرمان خالقش انجام نمی دهد.

البته توجّه به این نکته ضروری است که خداوند متعال دارای دو دسته اوامر و فرمان می باشد:
1-امر تکوینی: به معنای اداره ی نظام جهان بر اساس مصلحت و حکمتش:
{إِذا قَضى‏ أَمْراً فَإِنَّما يَقُولُ لَهُ كُنْ فَيَكُون‏}
اراده و تقدیر الهی بر تمام کائنات بدون هیچگونه قید و شرطی جاریست، و احدی توان مخالفت با تقدیرات و اوامر تکوینی او را ندارد؛ از این رو در واقع تمام جهان و آنچه در آن است عبد خداوند محسوب می شود:
{إِنْ كُلُّ مَنْ فِي السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ إِلاَّ آتِي الرَّحْمنِ عَبْداً} (مریم /93)
2- امر تشریعی: فرمان ها و دستوراتی که خداوند عزّ و جلّ برای تکامل انسان ها، برایشان صادر کرده و اموری را واجب و افعالی را حرام دانسته است.اطاعت این دستورات اجباری نیست و هر انسانی به مقدار شناخت و معرفت و ایمانی که دارد، فرمانداری بیشتری هم خواهند داشت و عبودیّتشان کامل تر خواهد بود.اینجاست که می یابیم چگونه حضرت خاتم الانبیاء (صلی الله علیه و آله) و ائمه ی معصومین (علهیم السلام) و انبیای عظام (علیهم السلام) تنها افرادی هستند که کوچکترین لغزشی از فرمان الهی از آنان سر نزده و به معنای تمام وکمال (عبد) خداوند متعال بوده اند. به عبارت دیگر، همین (عبد) بودن آنان سبب شده که به مقام رفیع رسالت و امامت نائل شوند:
« إن الله اتخذ محمدا صلی الله علیه و آله عبداً قبل أن يتخذه نبيّاً»
خداوند، رسول اکرم صلی الله علیه و آله را (عبد) خود گرفت، پیش از آنکه او را پیامبرش قرار دهد.
البتّه پیروان آنان نیز به مقدار میزان اطاعت و تسلیمشان در مقابل خداوند، دارای مقاماتی از (عبودیّت) هستند.
یکی از اصحاب امام صادق علیه السلام از ایشان می پرسد: عبادت چیست؟ در جواب فرمود: نیت نیکو در اطاعت، به آن وجهی که خداوند سزاوار اطاعت است. (محاسن 1/261)
«سأل عيسى بن عبد الله القمي أبا عبد الله ع و أنا حاضر فقال ما العبادة؟ فقال: حسن النية بالطاعة من الوجه الذي يطاع الله»
پس روشن شد که (عبد خدا) بودن دو معنا دارد، که به معنای اول شامل تمام موجودات شده اما معنای دوّم آن تنها عدّه ی محدودی را شامل می شود؛ و فعلا موضوع سخن ما نیز همین معنای دوم (اطاعات اوامر تشریعی) است.

BY قدری تفقّه