tgoop.com/inekas/272
Last Update:
💠 گزارشی از مقاله «بررسی داستان سرایای رجیع و بئر معونه با روش نقد فرم: اغراض قبیله ای، مذهبی و فقهی در پس نقل سیره نبوی»
✍️ نگارنده: احسان روحی
[بخش ۲ از ۲ - ادامه از بخش اول]
🔹ساخت و پرداخت «شهید انصاری/سنی» در برابر شهدای شیعی خاصه امام حسین:
یکی دیگر از اهدف کلانی که در نگارش سرایای مذکور پیگیری می‌شده، ساخت و پرداخت شهیدی مختص انصار/اهل سنت است که از لحاظ فضائلی که بدو منتسب است در عداد شهدای شیعی خاصتا امام حسین و نیز افرادی چون حجر بن عدی و زید بن علی محسوب شود، و همان طور که شهدای شیعی سبب مباهات شیعیان هستند، شهید انصاری/سنی نیز موجبات فخر انصار و اهل تسنن را فراهم آورد. در داستان سریه رجیع با یک صحابی به نام خبیب بن عدی روبرو میشویم که داستان اسارت و شهادت او شباهت‌های انکارناپذیری (هم به لحاظ محتوا و هم از منظر الفاظ و عبارات) با مقتل شهدای شیعی دارد. در نقل‌های سیره آمده است که خبیب بن عدی پیش از آنکه توسط مشرکین قریش به شهادت برسد، مدتی در اسارت به سر برده و نهایتا کشته شده است. فضائلی که منابع سیره و مغازی برای خبیب در دوران اسارت نقل میکنند دقیقا برابر با فضائلی است که منابع مستقل تاریخی در رابطه با حجر بن عدی بیان می‌دارند (حجر یکی شیعیان حضرت علی بود که به دستور معاویه اسیر گردید و سپس به قتل رسید). مضاف بر این، فضائلی که برای خبیب بن عدی در لحظه شهادت نقل شده و در صدد بیان مظلومیت، غربت و تنهایی او است نیز عینا به مانند فضائل منقول در شان امام حسین است. و در نهایت فضائل و مناقبی که برای خبیب در هنگام به داور آویختن او نقل شده کاملا شبیه روایاتی است که به صلیب کشیدن زید بن علی را وصف میکنند. تحقیق حاضر بر اساس شواهد تاریخی نشان می‌دهد که راویان مدنی و انصاری داستان خبیب، از دشمنان بنی هاشم و علویان بوده‌اند و این امر تببین می‌کند که چرا این دسته از انصار در صدد رقابت با شیعیان در عرصه فضیلت سرایی برای اعقاب و پیشینیان خود بوده‌اند.
نتیجه‌ای که این تحقیق بدان متذکر می‌شود لزوم خوانش نقادانه منابع سیره و مغازی است. این منابع با دستور مستقیم حکام اموی و عباسی به رشته تحریر در آمده و علاوه بر انگیزه‌های کلان سیاسی دستگاه خلافت برای تدوین سیره نبوی، اغراض دیگری همچون رقابت‌های قبیله‌ای (فقهی و مذهبی) نیز در نگارش سیره نقش بسزایی داشته و شایسته است پیش از اعتماد کامل و بی‌قید و شرط به مفاد سیره، از کلیه ابزارهای روش شناختی، از جمله نقد فرم، برای صحت‌سنجی داستان‌های سیره بهره برد.
#انعکاس_مقاله
@inekas
BY Inekas | انعکاس
Share with your friend now:
tgoop.com/inekas/272