tgoop.com/inekas/331
Last Update:
کتاب حاضر ویراسته‌ی گابریل سعید رینولدز، دستاورد کنفرانسی است که در سال ۲۰۰۵ با عنوان "به‌سوی خوانشی نو از قرآن" در دانشگاه نوتردام برگزار گردید. برگزاری این کنفرانس چند سالی پس از انتشار کتاب «خوانش سریانی- آرامی قرآن» از کریستوف لوکزنبرگ بود که موجب توجه قرآن‌پژوهان غربی به ارتباط قرآن با متون سریانی مسیحی شده بود و به همین خاطر بسیاری از مقالات این کتاب، به نقد و بررسی آراء تازه مطرح شده او پرداختند.
دنیل مدیگان در پیشگفتار کتاب چنین بیان می‌کند: کتاب لوکزنبرگ توجه مردم و روزنامه‌نگاران را به شدت جلب کرد اما بیشتر پژوهشگران بدان اعتنایی نکردند. شرکت‌کنندگان در کنفرانس نوتردام که این کتاب ارزشمند حاصل آن است، گرچه عموماً کتاب لوکزنبرگ را نپذیرفته‌اند، آن را به مثابه نقطه آغازی برای تلاش و تمرکز دوباره بر حوزهٔ پیچیده مطالعات قرآنی معاصر تلقی کرده‌اند.
مسئلهٔ محوری در کنفرانس نوتردام رابطه قرآن با دوران باستان متاخر است که در دهه‌های اخیر توسط قرآن‌پژوهان نادیده گرفته شده بود. پژوهشگران بیشتر قرآن را از منظر مفسران سده‌های میانی می‌نگریستند. موضوعات مطرح شده در این کنفرانس موجب شکل‌گیری روش‌های نوین مطالعات قرآنی در تحقیقات قرآن‌پژوهان گردید.
این کنفرانس و مجموعه مقالات آن از دو جنبه حائز اهمیت بود:
۱. ارزیابی نقادانه مسائل مطرح شده توسط تجدیدنظرطلبانی مثل لوکزنبرگ و نقد بررسی آن‌ها
۲. تشویق به انجام مطالعات قرآنی مستقل از نظر مفسران و با توجه به بافت کهنی که قرآن در آن بافت آمده است.
درآمد: مطالعات قرآنی و اختلافات آن
رینولدز در این درآمد مفصل به پیچیدگی معنای واژگان قرآن برخلاف آن‌چه در باور رایج بدیهی و کاملا روشن به نظر می‌آید اشاره می‌نماید و این باور را حاصل دو عامل اساسی می‌داند؛ اول بی‌پروایی مترجمان در انتخاب یک معنا از میان معانی متعدد یک واژه و دوم چاپ نسخه معیار با عنوان نسخه قاهره در مصر به عنوان نسخه رسمی قرآن. در قسمت دوم درآمد، رینولدز به مناقشات فزاینده دهه‌های اخیر در باب خاستگاه قرآن می‌پردازد و ادعاهای بحث‌برانگیز افرادی چون لولینگ، ونزبرو، نِوُو و لوکزنبرگ که عمده گزارش‌های مربوط به خاستگاه قرآن در منابع اسلامی در سده‌های میانی را بدون اعتبار تاریخی قلمداد کرده‌اند مورد انتقاد قرار می‌دهد. رینولدز معتقد است این محققان باید با نگاهی نو و فارغ از این منابع به فقره‌های قرآن بنگرند تا تفسیری جدید از آن به دست آید.
بخش اول: شواهد زبانی و قرآنی
در این بخش نویسندگان با روش تلفیق زبان‌شناسی و تاریخ به مجادلات اخیر قرآن‌پژوهی پاسخ می‌دهند. اگرچه لوکزنبرگ عمدا ملاحظات تاریخی را در واژه‌شناسی در نظر نمی‌گیرد اما نویسندگان این مقالات این مهم را به‌خوبی در نظر داشته‌اند. بخش اول به مقالات مرتبط با شواهد زبانی و تاریخی اختصاص یافته‌است.
بخش دوم: بافت دینی خاور نزدیک در عهد باستان متاخر
این بخش بر پیوند قرآن با بافت آن و به ویژه سنت مسیحی اشاره دارد. عمده انتشارات در دهه‌های اخیر دربردارنده نگاهی گذشته‌نگر بوده‌اند اما پژوهشگران این مقالات دانش خود در زمینه تاریخ دین و زبان محلی را به کار می‌گیرند تا دیدگاه بافت محور قانع کننده‌ای برای خاستگاه‌های اسلام فراهم آورند.
بخش سوم: مطالعه‌ی انتقادی قرآن و سنت تفسیری اسلامی
در این بخش بر اهمیت مطالعهٔ نقادانه قرآن تأکید می‌شود.
درآمد: مطالعات قرآنی و اختلافات آن
گابریل سعید رینولدز
۱. قرآن در پژوهش‌های آکادمیک اخیر: چالش‌ها و نیازها
فرد مگرو دانر
۲. کتیبه‌شناسی و زمینهٔ زبان‌شناختی قرآن
رابرت هویلند
۳. پژوهش‌های اخیر دربارهٔ ساختار قرآن
گرهارد باورینگ
۴. بازنگری در مسئلهٔ تالیف قرآن: آیا قرآن تا حدی ثمرهٔ کاری تدریجی و گروهی است؟
کلود ژیلیو
۵. داستان‌های مسیحی و قرآن عربی: "اصحاب غار" در سوره کهف و در سنت مسیحیت سریانی
سیدنی گریفیث
۶. تاملی در باب تاثیر الهیات مسیحی بر قرآن
سمیر خلیل سمیر
۷. بازبینی تصویر مریم در قرآن
سلیمان مراد
۸. افسانه‌ی اسکندر در قرآن (کهف: ۸۳-۱۰۲)
کوین ون‌بلیدل
۹. فراسوی تک‌واژه‌ها: مائدة-شیطان-جبت‌وطاغوت. سازوکارهای انتقال به بایبل حبشی (گعز) و متن قرآن
مانفرد کروپ
۱۰. اسلام نوپا در منابع سریانی سدهٔ هفتم
عبدالمسیح سعدی
۱۱. یادداشت‌هایی دربارهٔ تصحیح‌های قرآن در سده‌های میانه و دوران جدید
دوین استوارت
[نقد بهنام صادقی بر این مقاله]
۱۲. سریانی در قرآن: نظریات کلاسیک مسلمانان
آندرو ریپین
به کوشش: راضیه شریف‌زاده
#انعکاس_کتاب
@inekas
