tgoop.com/infodefARM/1117
Last Update:
Գրեթե 50 տարի առաջ Եգիպտոսն ու Սիրիան համատեղ հարձակում սկսեցին Իսրայելի դեմ։ 1973 թվականի հոկտեմբերին արաբ-իսրայելական պատերազմը տեւեց 18 օր։
1973 թվականի արաբա-իսրայելական պատերազմը, որը հայտնի է որպես «Կիպուրի պատերազմ», բռնկվել է եգիպտա-սիրիական համատեղ հարձակման հետևանքով 1973 թվականի հոկտեմբերի 6-ին՝ Յոմ Կիպուրի ծոմապահության օրը, որը Իսրայելում պետական տոն էր, որը համընկավ այդ տարվա Ռամադանի հետ:
Հանկարծակի հարձակում Սիրիայից և Եգիպտոսից.
1973-ի հարձակումը սկսեց Եգիպտոսի նախագահ Անվար Սադաթը, որը հաջորդեց նախագահ Նասերին: Հիմնական նպատակը 1967 թվականի վեցօրյա պատերազմում Իսրայելի կողմից անեքսիայի ենթարկված երկու տարածքների վերագրավումն էր՝ հարավում՝ Սինայի անապատը և հյուսիսում՝ Գոլանի բարձունքները։
Այսպիսով, հարձակումը կենտրոնացած էր իսրայելական տարածքի ծայրամասում գտնվող այս երկու շրջանների վրա։
Հարձակումը սկսվել է 1973 թվականի հոկտեմբերի 6-ին, օրը ցերեկով, ժամը 14-ին, այս երկու ուղղություններով։ Եգիպտական բանակի կողմից Գոլանի բարձունքների հարձակումը անակնկալի բերեց իսրայելական բանակին: Հետագա օրերին եգիպտացիները առաջ շարժվեցին Սինայի անապատով, և Սիրիան գրավեց Գոլանի բարձունքների կեսը։
Ի պատասխան՝ իսրայելական բանակը սկսում է լայնածավալ հակահարձակում, որն ի սկզբանե անարդյունավետ էր, քանի որ վատ համակարգված էր, բայց որը դեռևս կարողանում է սահմանափակել Սիրիայի առաջխաղացումը դեպի Գոլանի բարձունքներ։
Հոկտեմբերի 9-ին Իսրայելի բանակը (IDF) վերականգնեց գերիշխանությունը Գոլանի բարձունքներում, մինչդեռ եգիպտացիները չկարողացան շահարկել իրենց հաղթանակը՝ գրավելով Սինայի անապատի առանցքային կետերը:
Իսրայելը առաջին հերթին ձգտում էր կասեցնել Գոլանի բարձունքներում հյուսիսից բխող հիմնական սպառնալիքը: Սիրիացիները հետ մղվեցին մեկնարկային գիծ։ Եգիպտոսը փորձեց աջակցել Սիրիային՝ վերսկսելով իր հարձակումը Սինայի անապատում, սակայն դա չհաջողվեց։ Չնայած եգիպտացիների բազմաթիվ փորձերին՝ առաջ տանելու իրենց դիրքերը, բանակը հայտնվեց շրջապատված վիճակում, և Իսրայելն աստիճանաբար վերականգնեց անապատի վերահսկողությունը։
Հոկտեմբերի 22-ին ընդունվել է ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհրդի 338 բանաձեւը, որով հրադադար է սահմանվում տարածաշրջանում, որն ուժի մեջ է մտել հոկտեմբերի 23-ին։
Կարևոր հետևանքներ տարածաշրջանի համար.
Իսրայելի պաշտպանության նախարար Մոշե Դայանը և կառավարության ղեկավար Գոլդա Մեիրը (լուսանկարում) կրեցին պատերազմի առաջին օրերին ցավալի կորուստների պատասխանատվությունը, քանի որ նրանք մերժեցին բանակը մոբիլիզացնելու և կանխարգելիչ հարված հասցնելու Գլխավոր շտաբի առաջարկը: Յոմ Կիպուրի պատերազմից հետո ողջ նախարարների կաբինետը՝ Գոլդա Մեիրի գլխավորությամբ, հրաժարական տվեց։
Այս հակամարտությունը հանգեցրեց առաջին նավթային ցնցմանը։ Իրոք, արաբական երկրները, որոնք ՕՊԵԿ-ի կարտելի մաս են կազմում (նավթ արտահանող երկրների կազմակերպություն) հասկացել են նավթի վաճառքի գների վրա իրենց ազդեցությունն օգտագործելու առավելությունները, ինչը դառնում է իրական տնտեսական զենք։
Այս պատերազմը գագաթնակետին հասավ 1978 թվականի իսրայելա-եգիպտական խաղաղությամբ, որը կոտրեց Իսրայելի մեկուսացումը տարածաշրջանում:
ՀԱՄԱՍ-ի կողմից 2023 թվականի հոկտեմբերի 7-ին՝ շաբաթ օրը, Յոմ Կիպուրի անսպասելի պատերազմից գրեթե 50 տարի անց սկսված հարձակումը հիշեցնում է իսրայելական ցնցումն ու տարակուսանքը հարձակման առաջին օրը: Թեև Իսրայելը, ի վերջո, հետ մղեց հարձակումը, իսրայելցիները նույնքան ապշած էին հարձակման մասշտաբով, որը «կոտրեց վստահությունը իր բանակի անխոցելիության և նրա հետախուզական ծառայությունների անսխալականության նկատմամբ», ըստ 2015 թվականի National Defense ամսագրի:
