درویشی یا توانگری؟

برگرفته از کتاب مینوی خرد

پرسید دانا از مینوی خرد که: درویشی بهتر است یا توانگری؟
مینوی خرد پاسخ داد که: درویشی همراه با درستی بهتر است از توانگری از دارایی دیگران؛ چه، درویش‌ترین و بینواترین کس چون اندیشه و گفتار و کردارش درست باشد، از هر کار نیکی که مردم در جهان می‌کنند، او را هم بهره‌ای است.
و مرد توانگر بسیار خواسته(۱)، اگر خواسته از درستی گرد نکرده باشد، حتی اگر آن را در کار نیک هم بپردازد، آن کار نیک از او نباشد؛ چه، کار نیک از آن کسی است که از وی آن خواسته ربوده شده است.
و مرد بسیار خواسته که از کوشش درست، دارایی اندوخته است و با کار نیک و شادی بخورد و نگاه دارد، او را مهتر و بهتر و برترین باید شمرد.


۱ـ خواسته: مال و منال.

http://www.iranboom.ir/shekar-shekan/dastan/11413-1392-10-27-13-37-52.html

https://www.tgoop.com/iranboom_ir

به مناسبت سالروز درگذشت استاد ابوالحسن نجفی
«ابوالحسن نجفی»، مترجم و زبان‌شناس برجسته ایرانی

http://www.iranboom.ir/tazeh-ha-sp-285929972/khabar/16003-abolhasan-najafi-

@iranboom_ir

به مناسبت سالروز درگذشت استاد ابوالحسن نجفی
https://www.tgoop.com/iranboom_ir/45094
 
دوم بهمن ماه سالروز درگذشت استاد ابوالحسن نجفی، عضو فقید پیوستۀ فرهنگستان زبان و ادب فارسی است. وی در سال ۱۳۶۹ به عنوان عضو پیوستۀ فرهنگستان برگزیده شد و از سال ۱۳۸۳ نیز مدیریت گروه ادبیات تطبیقی فرهنگستان زبان و ادب فارسی را بر عهده داشت. مهم‌ترین بخش فعالیت‌های ادبی و علمی او در حوزه ترجمه متون ادبی، ویرایش، زبان‌شناسی و وزن شعر فارسی بود. او یکی از دقیق‌ترین دایره‌ها برای طبقه‌بندی وزن شعر فارسی را تدوین کرده که به دایره نجفی معروف است.

برخی از آثار تألیفی استاد عبارتند از: مبانی زبان‌شناسی و کاربرد آن در زبان فارسی، وظیفۀ ادبیات، غلط ننویسیم (فرهنگ دشواری‌های زبان فارسی) و فرهنگ فارسی عامیانه. وی همچنین ترجمه‌های متعددی دارد که برخی از آن‌هاست: شازده‌کوچولو (آنتوان دو سنت اگزوپری)، شیطان و خدا (ژان پل سارتر)، گوشه‌نشینان آلتونا (ژان پل سارتر)، ضدخاطرات (آندره مالرو)، خانوادۀ تیبو (روژه مارتن دوگار)، بیست و یک داستان از نویسندگان معاصر فرانسه، بچه‌های کوچک قرن (کریستیان روشفور)، شنبه و یکشنبه در کنار دریا (روبر مرل)، کالیگولا (آلبر کامو)، ادبیات چیست؟ (ژان پل سارتر)، استاد تاران (آرتور آدامُف)، همان طور که بوده‌ایم (آرتور آدامُف)، پرندگان می‌روند در پرو می‌میرند (رومن گاری)، ژان پل سارتر (هِنری پیر)، دربارۀ نمایش (ژان پل سارتر)، نژاد و تاریخ (کلود لوی استروس)، نویسندگان معاصر فرانسه (برگزیدۀ داستان‌های کوتاه)، وعده‌گاه شیر بلفور (ژیل پرو)، عیش و نیستی (تیری مونیه) و گم‌گشته (ژیل پرو).
http://www.iranboom.ir/tazeh-ha-sp-285929972/khabar/16003-abolhasan-najafi-dar-gozasht-9411.html



زبان فارسی گنجینهٔ امثال است
http://www.iranboom.ir/shekar-shekan/zaban-pajohi/4807-zaban-farsi-ganjine-amsal-ast.html


آیا زبان فارسی در خطر است؟
https://www.iranboom.ir/shekar-shekan/zaban-pajohi/13619-aya-zaban-farsi-dar-khatar-ast.html


جشن‌نامه‌ای در نکوداشت یک فارسی‌نویس طرفه‌کار
به کوشش: امید طبیب‌زاده
چاپ اول: ۱۳۹۰
۷۲۶ صفحه
ناشر: انتشارات نیلوفر
http://www.iranboom.ir/ketab-khaneh/ketab/4114-jashn-nameh-nekodasht-abolhasan-najafi.html


فاعلِ جمع و فعلِ مفرد در زبان فارسی
نوشتۀ مجتبی مینوی
ترجمۀ ابوالحسن نجفی
https://www.iranboom.ir/shekar-shekan/zaban-pajohi/12235-fael-jam-mofrad-dar-zaban-farsi.html


«ابوالحسن نجفی»، مترجم و زبان‌شناس برجسته ایرانی
http://www.iranboom.ir/tazeh-ha-sp-285929972/khabar/16003-abolhasan-najafi-dar-gozasht-9411.html


حذف حرف اضافه
https://www.iranboom.ir/shekar-shekan/zaban-pajohi/12908-hazf-harf-ezafe.html


گلدان توسط بچه شکسته شد
https://www.iranboom.ir/shekar-shekan/zaban-pajohi/12289-goldan-tavasot-bache-shekaste-shod.html


اهدای کتابخانه ابوالحسن نجفی به فرهنگستان زبان
https://www.iranboom.ir/tazeh-ha-sp-285929972/roidad-haye-farhangi/16225-khabar-941216-006.html


انتقاد ابوالحسن نجفی از رواج اغلاط فارسی در رسانه‌ها
https://www.iranboom.ir/shekar-shekan/zaban-pajohi/8365-enteghad-jajafi-az-ravaj-aghlat.html


https://www.tgoop.com/iranboom_ir

دکتر کریم مجتهدی (۱۰ شهریور ۱۳۰۹ – ۲۵ دی ۱۴۰۲) فیلسوف ایرانی و استاد تمام بازنشستهٔ گروه فلسفهٔ دانشگاه تهران بود. او سهم به‌سزایی در رشد پژوهش‌های فلسفی در ایران داشته‌است. وی علاوه بر دانشگاه تهران، عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی و همچنین عضو همکار مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران بود. او در همایش چهره‌های ماندگار ایران به عنوان چهرهٔ ماندگار فلسفه شناخته شد و در سال ۱۴۰۰ به عنوان دانشمند برتر، برنده جایزه البرز شد.

«فلسفه نقادی کانت»، «فلسفه در قرون وسطی»، «فلسفه تاریخ»، «دکارت و فلسفه او»، «پدیدارشناسی روح بر حسب نظر هگل»، «دونس اسکوتوس و کانت به روایت هیدگر»، «سیدجمال‌الدین اسدآبادی و تفکر جدید»، «فلسفه و تجدد»، «نگاهی به فلسفه‌های جدید و معاصر در جهان غرب» (مجموعه مقالات)، «درباره هگل و فلسفه او» (مجموعه مقالات)، «فلسفه و فرهنگ»، «داستایفسکی: آثار و افکار»، «افکار کانت»، «آشنایی ایرانیان با فلسفه‌های جدید غرب»، «مقدمه بر المشاعر صدرالمتألهین شیرازی، ملاصدرا» (ترجمه)،  «فلسفه و غرب» (مجموعه مقالات)، «فلسفه در آلمان»، «چند بحث کوتاه فلسفی»، «مدارس و دانشگاههای اسلامی و غربی در قرون وسطی»، «افکار هگل»، «لایب‌نیتس و مفسران فلسفه او»، «فلسفه در دوره تجدید حیات فرهنگی غرب»، «سهروردی و افکار او» (تأملی در منابع فلسفه اشراق)، «افلاطونیان متأخر» (از ادریوس تا ویکتور کوزن)، «منطق از نظرگاه هگل» و «فیلسوف دانشجو است» از جمله آثار منتشرشده این متفکر ایرانی هستند.

https://www.tgoop.com/iranboom_ir/42680

شادروان ابوالحسن نجفی در جمع حلقه ادبی جنگ اصفهان

http://www.iranboom.ir/tazeh-ha-sp-285929972/khabar/16003-abolhasan-najafi-dar-gozasht-9411.html

@iranboom_ir

«ابوالحسن نجفی»، مترجم و زبان‌شناس برجسته ایرانی

ابوالحسن نجفی زبان‌شناس و عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی بود. مهم‌ترین بخش فعالیت‌های ادبی و علمی او در حوزه ترجمه متون ادبی، ویرایش، زبان‌شناسی و وزن شعر فارسی بود. او یکی از دقیق‌ترین دایره‌ها برای طبقه‌بندی وزن شعر فارسی را تدوین کرده که به دایره نجفی معروف است.
در تاریخ فرهنگ و هنر ایران بزرگانی هستند که حجم آثار و تالیفاتشان بیش از عمر مفیدی است که برای یک اندیشمند تصور می‌شود و بی‌شک ابوالحسن نجفی یکی از آنان است. نگاهی به کارنامه پژوهش‌ها و تالیفات و ترجمه‌های ابوالحسن نجفی بی‌شک این مسئله را مشخص می‌کند.

اهمیّت و مقام انسان فرهنگی را باید در سهمی دانست که در پیشرفت فرهنگ مملکت خود داشته است، از خلاقیّت گرفته تا تعلیم و تبادل‌های فرهنگی و تشویق جوانان و راهنمایی‌های سازنده و میراثی که از خود به جا نهاده است. در مورد آقای نجفی به پاره‌ای از آنها اشاره می‌کنم، کوتاه:

۱. «فرهنگ فارسی عامیانه» آقای نجفی که طی بالغ بر بیست سال کار مداوم فراهم آورده‌اند، با اسلوب‌ترین و روشمندترین فرهنگی است که تاکنون در زبان فارسی در این موضوع داشته‌ایم؛

٢. ترجمه‌هایی که به‌قول زنده‌یاد محمد قاضی ‌گل سرسبد ترجمه‌ها از فرانسه به فارسی است؛

٣. اولین پایه‌گذار ویرایش علمی و فنی در ایران. ویرایشگری در انتشارات فرانکلین، ادامه کار آقای نجفی در انتشارات نیل بود نه پایه‌گذاری آن؛

٤. پرورش‌دهنده نویسندگان فراوانی که بهرام صادقی و تقی مدرسی و هوشنگ گلشیری تنها مشهورترین آنها هستند؛

٥. معرف صادق و امین بسیاری از بهترین چهره‌های داستان‌نویسی فرانسه در ایران؛

٦. تألیف کتاب «مبانی زبان‌شناسی و کاربرد آن» که تاکنون بیش از ده چاپ از آن منتشر شده است؛

٧. تألیف کتاب «غلط ننویسیم» که حساب چاپ‌های آن از دست من در رفته، اما می‌دانم آقای نجفی برای ویرایش دوم آن مطالب فراوانی فراهم آورده‌اند که حجم کتاب را سه برابر می‌کند و به گفته ایشان کتابی می‌شود کاملا متفاوت؛ با تغییرهایی در مواضع قبلی آقای نجفی؛

٨. و از همه مهم‌تر کشف‌ها و ابداع‌های اوست در عروض فارسی. آقای نجفی عروض فارسی را بر پایه علمی تازه‌ای بنیاد نهاد و انقلابی در عروض فارسی پدید آورد که موضوع پژوهش‌های بدیع فراوان شد. متن این پژوهش‌ها را می‌توانید در مجموعه‌مقاله‌های آخرین سمینار عروض پیدا کنید.
...

در بازگشت به ایران او به حلقه ادبی جنگ اصفهان پیوست و از شماره سوم مجله جنگ اصفهان با آن همکاری کرد. مجله‌ای که بعدها از دل آن نام‌های بزرگی چون بهرام صادقی، محمد حقوقی و هوشنگ گلشیری در آسمان ادبیات ایران درخشیدند. نجفی همچنین تا سال ۱۳۴۹ در گروه ادبیات فارسی دانشگاه اصفهان به تدریس مشغول بود. در مهرماه سال ۱۳۴۹، به تهران آمد و کار در مؤسسه فرانکلین را آغاز کرد. در همین حال، به عنوان استاد مدعو در گروه زبان‌شناسی دانشگاه تهران تدریس می‌کرد. از سال ۱۳۵۵ تا ۱۳۵۷، در کار سرپرستی، تنظیم و ویرایش متون برای دانشگاه آزاد ایران شرکت داشت و در همین زمان کتاب مبانی زبان‌شناسی را تألیف کرد. ابوالحسن نجفی در سال ۱۳۶۹ به عضویت فرهنگستان زبان و ادب فارسی درآمد و در سال ۱۳۸۳ مدیر گروه ادبیات تطبیقی شده است. انتشار شش ماه یک بارِ مجله ادبیات تطبیقی با مقالات، گزارش‌ها و نقدهایی در این حوزه، از فعالیت‌های این بخش است که زیر نظر ابوالحسن نجفی و با نظارت او انجام می‌شدند. پیش از ایشان، دکتر جواد حدیدی مدیریت بخش ادبیات تطبیقی را بر عهده داشت، و ابوالحسن نجفی در این بخش با ایشان همکاری می‌کرد.

آثار تالیفی او، «مبانی زبان‌شناسی و کاربرد آن در زبان فارسی»، «وظیفه ادبیات»، «غلط ننویسیم (فرهنگ دشواری‌های زبان فارسی)» و «فرهنگ فارسی عامیانه» است. نجفی همچنین ترجمه‌های متعددی دارد که این عنوان‌ها هستند: شازده کوچولو (آنتوان دو سنت اگزوپری)، «شیطان و خدا» (ژان پل سارتر)، گوشه‌نشینان آلتونا (ژان پل سارتر)، ضدخاطرات (آندره مالرو)، خانواده تیبو (روژه مارتن دوگار)، بیست و یک داستان از نویسندگان معاصر فرانسه، بچه‌های کوچک قرن (کریستیان روشفور)، شنبه و یکشنبه در کنار دریا (روبر مرل)، کالیگولا (آلبر کامو)، ادبیات چیست؟ (ژان پل سارتر)، استادکاران (آرتور آدامُف)، همان طور که بوده‌ایم (آرتور آدامُف)، پرندگان می‌روند در پرو می‌میرند (رومن گاری)، ژان پل سارتر (هِنری پیر)، درباره نمایش (ژان پل سارتر)، نژاد و تاریخ (کلود لوی استروس)، نویسندگان معاصر فرانسه (برگزیده داستان‌های کوتاه)، وعده‌گاه شیر بلفور (ژیل پرو)، عیش و نیستی (تیری مونیه) و گم‌گشته (ژیل پرو).

دنباله نوشتار:
http://www.iranboom.ir/tazeh-ha-sp-285929972/khabar/16003-abolhasan-najafi-dar-gozasht-9411.html

@iranboom_ir

چالش‌های بزرگ و چاره‌اندیشی‌های ستبر و سترگ
(ایرانی بسازیم و ایرانی بمانیم)

دکتر حکمت‌اله ملاصالحی
استاد دانشگاه تهران

…..نگذاریم نوکیسه‌های رانت‌خوار بی‌هویت و بی‌ریشه، دوحه و دبی دیگر در کرانه‌های شمالی خلیج فارس بپاکنند. شهرهایمان را ایرانی و مدرن، مدرن و ایرانی بنیاد نهیم. ...

@iranboom_ir

برای جشنِ سپندِ «بهمنگان» - سروده  سوشیانت

به روزِ دُیُّمین از ماهِ بهمن/همه گیسو پریشانْ پاکدامن

گرفتند مردمان با رود و با چنگ/یکی جشنِ بزرگِ رنگ و وارنگ

وُرا خوانند « بهمنگان » به شادی/خداوندا جهان از غم براندی

همان « بهمنجه » نیک و گرامی/در آن با ساز و با دفْ خوش خرامی

برایِ پایشِ اندیشه یِ نیک/فراری دادنِ پندارِ تاریک

همان « آکومن » دُژخویِ بدْ رای/ندارد در « گُروتْمانِ » سِپندْ جای

بُوَد « بهمن » دلیر و پایْ درکار/ برایِ تازِشِ « آکویِ » بدکار

چُنانْ « اَمْشاسْپَندِ » گُردٍ پیگیر/برایِ پایِشِ بُرنا و هم پیر

نَمیرانند هرگز ایٖچ جاندار/چه خوش باشد شکارش یا که مُردار

که مرگ آوردنِ جاندارِ سودْ دِه/بُوَد اهریمنی پایانِ آن بِه

خداوندا به جانِ « گاوِ یکتا »/ و آن « امشاسپندِ » نیک و دانا

همه مرد و زنِ این سرزمین را/ و فرهنگ و فَرِ ایرانْ زمین را

نگهداری کن و جاوید دارَش/به پاسِ « بهمنِ » امیدوارش


بهمن : امشاسپند ( فرشته ) اهورایی که خویشکاری اش پشتیبانی از جانداران سودمند است و به چم ( معنای ) اندیشه ی نیک میباشد
اکومن : دیو اندیشه ی بد هست و در نبرد با بهمن
گروتمان : بهشت
گاو یکتا : گونه ی نخستین جانداران که خداوند در نخست آفرید
بهمنجه : همان بهمنگان است به روز دوم ( بهمن روز ) از ماه بهمن است. [...]

@iranboom_ir

دوم بهمن ماه، روز جشن بهمن‌گان است.
جشن بهمن‌گان بر ملت بزرگوار ایران همایون و فرخنده باد.
http://drshahinsepanta.blogsky.com/1389/11/02/post-521/

@iranboom_ir

«عارف»، زبان آتشین ایرانخواهان

http://www.iranboom.ir/nam-avaran/49-bozorgan/2628-aaref-ghazvini-zaban-irankhahan.html

https://www.tgoop.com/iranboom_ir

«عارف»، زبان آتشین ایرانخواهان - ۱

نادره بدیعی
@iranboom_ir

هر آن سری که  ندارد، سر وطن خواهی
امید آن که شود سرنگون،  که سر بار است

در میان بزرگان مشروطیت ایران که نامشان جاودان است، نام عارف قزوینی خوش میدرخشد.
عارف در یادداشت‏های خود پیرامون زندگی ‏اش مینویسد: «اسمم ابوالقاسم، تولدم در قزوین (۱۳۰۰) پدرم ملاهادی وکیل است»1
و در پایان زندگی نامه اش مینویسد: «وجدان خودم را که به پاکی او از هر جهت اطمینان دارم به شهادت می‏طلبم که از وقتی که داخل مشروطه طلبی و آزادی خواهی شدم تا این ساعت که بیست ونهم شهر رمضان ۱۳۴۱(قمری) است از خوشی دنیا خود را محروم و از همه چیز صرفنظر کردم».2
عارف قزوینی، نخست نزد میرزاحسین واعظ که مردی ادیب و فاضل بود و سپس نزد استاد خرازی به آموزش، علوم دینی، خوشنویسی، موسیقی پرداخته بود، پس از پدید آمدن جنبش مشروطه به آزادی خواهان پیوست و با سرودن شعرها و ترانه ‏های ملی - میهنی، آتش میهن خواهای و ایرانپرستی را در دل‏های گرم جانبازان راه سرافرازی ایران دامن زد:

پیام دوشم از پیر میفروش آمد
بنوش باده که یک ملتی بهوش آمد
هزار پرده ز ایران درید استبداد
هزار شکر که مشروطه پرده پوش آمد
ز خاک پاک شهیدان راه آزادی
بببین که خون سیاوش چسان بجوش آمد
کسی که او به سفارت پی، امیدی رفت
دهید مژده که لال و کر وخموش آمد

در غزلی دیگر با نگرش بر بی سامانی ایران و بویژه زنان و بانوان ایرانی سروده است

ناله مرغ اسیر این همه بهر وطن است
مسلک مرغ گرفتار قفس همچو من است
فکری ای هم وطنان در پی آزادی خویش
بنمایید که هرکس نکند مثل من است
خانه ای کو شود از دست اجانب آباد
ز اشک ویران کنش، آن خانه که بیت الحزن است
جامه ای کو نشود غرقه بخون بهر وطن
بدر آن جامه که ننگ تن و کم از کفن است
جامه زن بتن اولی‏ تر اگر آید غیر
زآنکه بیچاره در این مملکت امروز زن است
آن کسی را که در این ملک، سلیمان کردیم
ملت امروز یقین کرد که او اهرمن است

در پیش گفتار کتاب «عارف شاعر مردم» آمده است

«عارف قزوینی در آغاز کار ادبی خود از درک اهمیت وقایع سیاسی بسیار دور بود... ولی زندگی خلاقه عارف با آغاز وقایع انقلابی در مسیرتحولی قاطع قرار گرفت، در اینجاست که او بمثابه یک شاعر ملی، یک میهن پرست، یک مبارز راه سعادت و استقلال وطن و رهایی مردم از ستم اسارتگران خودی و بیگانه به مجاهدت برمیخزید، در همین سالهاست که عارف به شکل مدافع آتشین آزادی زنان، آموزش و پرورش ملی ودشمن سرسخت مرتجعین ظهور می‏کند.3

سپاه عشق تو ملک وجود ویران کرد
بنای هستی عمرم بخاک یکسان کرد
خدا چو طره زلفت کند پریشانش
کسیکه مملکت و ملتی پریشان کرد
الهی آنکه به تنگ آید و دچار شود
هرآن کسی که خیانت به ملک ساسان کرد
به اردشیر غیور دراز دست بگوی
که خصم، ملک ترا جزو انگلستان کرد

درباره دانش اندوزی و آموزش و پرورش میگوید

صد پسر سام بگیتی اگر آرد تنها
تربیت آنکه ز سیمرغ بگیرد زال است
سعی جز در پی تکمیل معارف غلط است
ملت جاهل محکوم به اضمحلال است
مستقل نیست دو کس در سریک رای ولی
سر هر برزن و کو، صحبت استقلال است
تا بداخلاقی و اشرافی فرمانفرماست
تا ابد حالت ایران بهمین منوال است

عارف بجز از سروده‏ های ملی و مهین که درباره ایران و راه آینده آن سروده است، در اندوه بزرگان و میهن پرستان ایرانی که بکینه بیگانه یا بیگانه پرستان دچار میشدند نیز سروده ‏های بسیار دارد، از جمله درباره کلنک محمدتقی خان پسیان که به اشاره قوام السلطنه، نوشه جاوید نوشید، سروده است:

زنده به خونخواهیت هزار سایاووش
گردد از آن قطره خون که از تو زند جوش
عشق به ایران بخون کشیدت و این خون
کی کند ایرانی ارکس است فراموش؟
دارد اگر پاس قدر خون تو زیبد
گردد ایران هزار سال سیه پوش

و در جای دیگر میگوید

میانه سر و همسر، کسیکه از سر خویش
گذشت، بگذرد از هرچه جز ز کشور خویش
تنم فدایی سر دادگستری کز خون
هزار نقش وطن کرد زیب پیکر خویش

عارف قزوینی چنانکه از سروده ‏هایش برمیآید بیش از هرچیز به ایران و سپس به «فرمانروایی ملت» باور داشت و بر این نگرش استوار بود که حکومت از آن ملت است» و این اندیشه در اثر جنبش بزرگ مشروطیت، به گونه ای آگاه در میان مردم روان گشته بود. زیرا، میهن پرستی و اندیشه ی ناسوینالیزیم جوششی از درون خون هر ملت است که پس از گردآوری بدست اندیشه مندان و با نگرش بر فرهنگ ملی، اندیشه ناسیونالیزیم هر ملت بگونه یک دانش و یک «مکتب علمی» رخ می‏نماید و زیر ساخت دگرگونی‏های سیاسی و اجتماعی و اقتصادی میگردد.
 عارف با اشاره بر فرمانرایی ملت‏ها در هر زمان و در هر مکان، میگوید:

به مرم اینهمه بیداد شد ز مرکز داد
زدیم تیشه بر این ریشه هرچه باداباد
از این اساس غلط این بنای پایه براب
نتیجه نیست به تعمیر این خراب آباد

http://www.iranboom.ir/nam-avaran/49-bozorgan/2628-aaref-ghazvini-zaban-irankhahan.html

«عارف»، زبان آتشین ایرانخواهان - ۲

نادره بدیعی
@iranboom_ir

همیشه مالک این ملک ملت است که داد
سند بدست فریدون، قباله دست قباد
بزور بازوی جمهور بود کز ضحاک
گرفت داد دل خلق، کاوه حداد
خرابه کشور مارا کسی که باعث شد
از این سپس شود آباد خانه اش بر باد

 

عارف: آغازگر ترانه ‏های میهنی

«هنگامی در آغاز مشروطیت ملت ایران علیه ننگها و ریزه خواریهای از خوان بیگانه بپا میخیزد، فریاد این بجان‏آمدگی مردم ستم کشیده و اسیر دستهای بیگانه شده، عارف قزوینی است که با ترانه‏ های مهیج ناسیونالیستی خود بر انقلاب دامن زد و با این دگرگونی نیز در ادبیات هذگین ایران راه یافت و امروزه عارف قزوینی را مبتکر ترانه ‏های ملی و میهنی می‏شناسیم».4

هنگام می ‏وفصل گل و گشت چمن شد
دربار بهاری تهی از زاغ وزغن شد
از ابر کرم خطه ری رشک ختن شد
دلتنگ چو من، مرغ قفس بهر وطن شد
چه کج رفتاری این چرخ
چه بدکرداری این چرخه
سرکین داری ای چرخ
نه دین دای نه آئین داری این چرخ
از خون جوانان وطن لاله دمیده
در ماتم سرود قدشان سرو خمیده
در سایه گل بلبل از این غصه خزیده
گل نیز چون من در غمشان جامه دریده
چه کجرفتاری این چرخ
چه بدکرداری این چرخه
سرکین داری ای چرخ
نه دین دای نه آئین داری این چرخ
خوابند وکیلان و خرابند وزیران
بردند بسرقت همه سیم و زر ایران
ما را نگذارند بیک خانه ویران
یا رب بستان داد فقیران ز امیران
چه کجرفتاری این چرخ
چه بدکرداری این چرخه
سرکین داری ای چرخ
نه دین دای نه آئین داری این چرخ

«عارف... برای اولین بار مضامین و افکار میهن پرستانه را وارد ترانه کرد و به علت این که همزمان با انقلاب مشروطه خواهی و پیدایش افکار نو در ایران آن روز بود. از این تحولات فکری وسیاسی بسیار مایه گرفتند که بازتاب این دگرگونیهای در ترانه‏ها و اشعارش هویداست. خود عارف در دیوانش میگوید اگر من هیچ خدمتی به... ادبیات ایران نکرده باشم وقتی تصنیف‏های وطنی ساختم که ایرانی از هر ده هزار نفر یک نفر نمی دانست وطن یعنی چه؟ تنها تصور می‏کردند وطن شهر یا دهی است که انسان در آنجا متولد شده.»5

در ص 389 دیوان عارف درباره ترانه آذربایجان عارف آمده است
«آذربایجان برای آزادی و آبادی ایران ثقه الاسلامها، خیابانی‏ها، کلنل‏ها قربانی داده است و خواهد داد ایران نیز باید این فرزند خلف را دست حمایت بر سرش نهد و هر ایرانی برای دلدادن به آذربایجان فداکار در خواندن این تصنیف موثر با عارف هم آواز باشد».6

جان برخی آذربایجان باد
این مهد زردشت مهد امان باد
کلید ایران تو، شهید ایران تو امید ایران تو
درود بر روانت از روان پاکان باد از نیاکان باد

پس از آنچه گذشت نکته دیگری هست که میبایست بآن اشاره رود و آن این است که: در کنار مقامت‏ها و مبارزات باید از یک خصلت غریزی مردم میهن خود یاد نمائیم که آزادی و آزادی خواهی است که از دیرباز جزء فرهنگ ایران بوده». و بهمین سبب است که در شعر عارف وترانه‏ های او این روح آزادگی و آزادیخواهی را بگونه ای ناب و ژرف می‏یابیم.

ای دیده خون ببار که یک ملتی بخواب
رفته است و من دو دیده بیدارم آرزوست
ایران خوابتر ز دو چشم تو ای صنم
اصلاح کار تو از تو درین کارم آرزوست
بیدار هر که گشت در ایران رود یدار
بیدار و زندگانی بی «دارم» آرزوست
ایران فدای بوالهوسی‏های خائنان
گر دیده یک قشون فداکارم آرزوست
تجدید عهد دوره سلطان حسین گشت
یکمرد نو، چو نادر سردارم آرزوست

درباره زنان و آزادیخواهی آنان سروده است
خرابه ای شده ای ایران و مسکن دزدان
کنم چه چاره که اینجا پناهگاه من است
اگر چه عشق وطن می‏کشد مرا اما
خوشم به مرگ که ایندوست خیرخواه من است
حقوق خویش ز مردان اگر زنان گیرند
در این میان من و یکدست زن، سپاه من است

سخن را با سرود «عشق آذربایجان» عارف به پایان میبریم که این خاک، سر «ایران» است و این سر همیشه سبز باد که فرزندانش در راه ایران و برای ایران جان باخته اند و خواهند باخت.

چه آذرها بجان از عشق آذربایجان دارم
من این آتش خریدارش بجانم تا که جان دارم
پرستشگاهم این آتش بود گو هستیم سوزد
که اش ز آتشکده زردشت در این دودمان دارم
به بی پروایی من کس در این آتش نمی سوزد
مرا پروانه چون پروانه کی پروای جان دارم
مرا قومیت از زرتشت و گشتاسب بود محکم
به پیشانی باز این فخر از پیشینیان دارم...


پی نوشت:
(1) دیوان عارف قزوینی- به اهتمام سیف آزاد- امیرکبیر صفحه 64
(2) همان، ص166
(3)عارف، شاعر مردم، ک.گ.گامین، برگردان غلامحسین متین، انتشارات آبان ص 9
(4) ادبیات آهنگین ایران، نوشته نادره بدیعی، انتشارات روشنفکر، ص 95
(5) همان، ص 97
(6) دیوان عارف ص 389

http://www.iranboom.ir/nam-avaran/49-bozorgan/2628-aaref-ghazvini-zaban-irankhahan.html


https://www.tgoop.com/iranboom_ir

گُرزِ «بهرام دوم» فروریخت!
https://www.isna.ir/news/1403103021394/


جای خالی باستان‌شناسی در طرح جدید جامع اصفهان
https://www.mehrnews.com/news/6351086/

نشست دومین سال ثبت جهانی سده برگزار می‌شود
https://amordadnews.com/241002/


 آرامگاه «همدم»؛ برگی از تاریخ معماری اصفهان
https://www.isna.ir/news/1403103021433/

دستگیری عامل آتش سوزی میل تاریخی اُمام
https://www.isna.ir/news/1403102819894/


بنای 900 ساله (بقعه درویش) درحال فروریختن
https://www.ilna.ir/fa/tiny/news-1584934

چرا روی بافت‌های «سمنان» و «دامغان» دست گذاشته‌اند؟
https://www.isna.ir/news/1403110100189/


کشف اشیای هزاره اول و دوم قبل از میلاد در کوهدشت
https://www.isna.ir/news/1403110100858/

سرنوشت «کارخانه جَنوبْ» پس از یک خواب طولانی
https://www.isna.ir/news/1403110301811/



زادگاه حکیم ابوالقاسم فردوسی در غبار فراموشی
https://www.mehrnews.com/photo/6352095/

تَرک‌های فعال و خطرساز، سرای مشیر بازار وکیل را تهدید می‌کند
https://www.ilna.ir/fa/tiny/news-1583143

نشان «عزت‌الله نگهبان» به «ناصر نوروززاده چگینی» اهدا شد
https://www.isna.ir/news/1403110100822/


شهرداری بهشهر درباره اهداف خود از افزایش حریم شهر شفاف‌سازی کند
https://www.isna.ir/news/1403102719888/


@iranboom_ir

دکتر جلال متینی، استاد دانشگاه و پژوهشگر تاریخ و فرهنگ ایران و زبان فارسی درگذشت.
یاد استاد جلال متینی گرامی و روانش به سپنتا مینو.

دکتر جلال متینی (۱۳۰۷، مشهد ـ ۳۰ دی ۱۴۰۳) محقق متخصص در زمینهٔ تاریخ و فرهنگ ایران (به‌ویژه در زمینهٔ شاهنامه‌پژوهی) بود. وی ادبیات را تا مقطع دکتری در دانشکده ادبیات دانشگاه تهران گذراند و از محضر اساتیدی مانند بهار و بهمنیار و فروزانفر و پورداود و همایی و قریب و معین و خطیبی و صفا بهره برد. وی پیش از 1357، استاد دانشگاه فردوسی مشهد بود و مدتی ریاست آن دانشگاه را بر عهده داشت. دکتر متینی که انتشار دو مجلۀ تخصصی مطالعات ایرانی به نام‌های ایران‌نامه و ایرانشناسی را در کارنامه داشت، آثاری گوناگون را به زبان‌های فارسی و انگلیسی در این رشتۀ تحقیقاتی از خود به یادگار گذاشت.
حفظ تمامیت ارضی ایران از موضوعات پراهمیت در تحقیقات و نوشته‌های دکتر جلال متینی بود. او که تمامیت ارضی ایران روزگار خود را در خطر می‌دید کوشید تا در مقالاتی چون «هان ای ایرانیان، ایران‌ اندر بلاست»، «بر آذربایجان چه گذشت؟»، «اران قفقاز در صدد بلع آذربایجان»، «روز نجات آذربایجان» و «نیاکان هموطنان آذربایجانی ما چه کسانی هستند؟» ذهن هموطنان خود را به این مسئله معطوف دارد و به شبهه‌افکنی‌ها و تفرقه‌انگیزی‌های تجزیه‌طلبان پاسخ گوید.
از دیگر خدمات علمی دکتر جلال متینی می‌توان به تصحیح چند متن کهن فارسی مانند هدایة المتعلمین فی طب، تفسیر پارسی قرآن محفوظ در کتابخانۀ موزۀ دانشگاه کمبریج، کوش‌نامه و متنی ظاهراً از قرن پنجم (منتشرشده با نام پند پیران) اشاره کرد. مجموعه مقالات او نیز به‌زودی با نام سرود مولیان در انتشارات دکتر محمود افشار به چاپ خواهد رسید. ««فردوسی و مردم (فردوسی در هاله‌ای از افسانه‌ها)»، «نقش فردوسی در حفظ هویت ملی ما ایرانیان»، «در معنی شاهنامه» و «دربارۀ مسئلۀ منابع فردوسی» از جملۀ این مقالات دربارۀ فردوسی و شاهنامه است.

@iranboom_ir

شادروان دکتر جلال متینی در کارنامه خود تصحیح چند متن مهم کهن را دارد: یکی کتاب بزرگ و مفصل هدایة المتعلمین فی الطب است، نوشته ابوبکر ربیع بن احمد اخوینی بخارایی. این ‌کتاب که در سال ۱۳۴۴ برنده جایزه سلطنتی شده بود، بر اساس مکتب طبی محمد بن زکریای رازی در قرن چهارم به زبان فارسی استوار نوشته شده و گنجینه‌ای برای مطالعات تاریخ پزشکی و زبان فارسی و رسم‌الخط و تلفظ قدیم است.

دومین کتاب تفسیر قرآن مجید معروف به تفسیر کمبریج است، نویسنده آن ناشناخته بوده و به تاکید متینی و تأیید علی اشرف صادقی در نیمه اول قرن پنجم در خراسان نوشته شده است. این تفسیر کهن که از ذخایر زبان فارسی است را بنیاد فرهنگ در سال ۱۳۴۹ منتشر کرده است. اصل کتاب چهار جلد بوده که جلدهای سوم و چهارم آن باقی مانده است؛ از سورۀ مریم تا پایان مصحف شریف. متینی مقدمه‌ای ۱۲۰ صفحه‌ای بر این تفسیر نوشته حاوی ویژگی‌های سبکی و دستوری و لغوی و رسم‌الخطی کتاب، با ۸۰ صفحه فهرست دقیق و مفید از لغات و ترکیبات.

کتاب بعدی تفسیر بر عشری از قرآن مجید است؛ این تفسیر که شروع و پایانش افتاده و موجود نیست، توسط او در انگلستان پیدا شد و تصحیحش در ۱۳۵۲ با مقدمه‌ای مفصل و فهرست‌های دقیق چاپ شد. متینی که در تحقیقات علمی به ویژه در متون کهن بسیار سختگیر و دقیق بود، زمان تألیف تفسیر عشری را بر مبنای قرائن سبک‌شناسی، در فاصلۀ نیمۀ قرن چهارم تا پایان نیمۀ قرن پنجم حدس زده بود.

پند پیران کتابی است که نامش را متینی گذاشته است، و گمان می‌کند در نیمه قرن پنجم نوشته شده باشد. مولفش نامشخص است ولی نثری زیبا دارد و از منابع قدیم حکایات زهد و تصوف در زبان فارسی است.

او در سفری که سال ۱۳۴۹ به تاشکند داشت با کتابی آشنا شد به نام تحفة الغرائب، که به نوعی عجایب نامه یا دانشنامه است و منسوب به محمد بن ایوب الحاسب الطبری _ از نویسندگان و دانشمندان قرن پنجم _ کهن‌ترین کتاب فارسی در این موضوع هم هست. این کتاب از منابع کهن و غنی برای شناخت فرهنگ عامه و از کتب مرجع برای فهم نکات تاریک و باریک متون ادبی است. متینی این کتاب را در سال ۱۳۵۰ معرفی کرده بود، سرانجام تصحیح تحفة الغرائب سال ۱۳۷۱ توسط انتشارات معین منتشر شد.

کتاب بعدی کوش‌نامه است، کتابی با حدود ۱۰ هزار بیت، از منظومه‌های کهن حماسی که حدود یک سده پس از شاهنامه سروده شده و ناظمش ایران‌شان بن ابی‌الخیر است.

متینی در سال ۱۳۳۵ نشریه فرزندان ایران _ نشریۀ سازمان جوانان شیر و خورشید _ را منتشر کرده بود که مدیرش حسین خطیبی بود. او بعد از مهاجرت و با تعطیلی مجلاتی چون یغما و راهنمای کتاب و سخن، دو مجلۀ ایران‌نامه و ایران‌شناسی (مجلۀ تحقیقات ایرانشناسی) را منتشر کرد. در سرمقالۀ شمارۀ اول ایران‌نامه نوشت که «امروز وظیفۀ هر ایرانی است که مشعل زبان و ادب فارسی و فرهنگ ایران را در خارج از مرزهای ایران فروزان نگاه دارد».

در پاییز ۱۳۶۱ شمارۀ اول ایران‌نامه منتشر شد. همراهان او در انتشار این دو مجله بزرگانی چون محمدجعفر محجوب، پیتر چلکوفسکی، راجر سیوری، ذبیح‌الله صفا، احسان یارشاطر، جلال خالقی‌مطلق، حسین نصر، حسن جوادی، محمدعلی جمال‌زاده، حشمت مؤید، محمود امیدسالار و پال اسپراکمن بودند.

@iranboom_ir

دکتر جلال متینی، استاد دانشگاه و پژوهشگر تاریخ و فرهنگ ایران و زبان فارسی درگذشت.
(۱۳۰۷، مشهد ـ ۳۰ دی ۱۴۰۳)
یاد استاد جلال متینی گرامی و روانش به سپنتا مینو.

@iranboom_ir

انتشار کتاب سرود مولیان

سرود مولیان: صد و ده گفتار از جلال متینی در تاریخ و فرهنگ ایران و زبان و ادبیات فارسی،
به کوشش تهمینه عطایی کچویی و محمود ندیمی هرندی،
تهران: انتشارات دکتر محمود افشار، در دست انتشار

سرودِ مولیان مجموعۀ صد و ده مقاله از جلال متینی است که در طول نیم قرن (۱۳۴۴-۱۳۹۴ش) در موضوعات مختلف نوشته شده و در مجلّات و کتاب‌ها انتشار یافته است. این مقالات از بهترین نمونه‌های تحقیقات علمی معاصر به شمار می‌آید و هریک نمونه و راهنمایی مناسب در شناخت زبان و ادب فارسی و ایران‌شناسی است. مقالات متینی براساس موضوع در چند بخش طبقه‌بندی شده است: رسم‌الخط در نسخ خطی فارسی، مباحث لغوی، دستور تاریخی زبان، پژوهش‌های ادبی، اساطیر و فرهنگ ایران باستان و متون حماسی، تاریخ و فرهنگ ایران، متون کهن فارسی، رجال ادبی و هنری.

@iranboom_ir

«عارف»، زبان آتشین ایرانخواهان

http://www.iranboom.ir/nam-avaran/49-bozorgan/2628-aaref-ghazvini-zaban-irankhahan.html

https://www.tgoop.com/iranboom_ir

کتاب نامه‌های عارف قزوینی به کوشش مهدی نورمحمدی توسط انتشارات نگاه
http://www.iranboom.ir/images/gonagon/001/ketab-name-aref-ghazvin-910922.jpg

این کتاب، دربرگیرندۀ 54 نامه از عارف قزوینی است که طی سال‌های 1301 تا 1312 خورشیدی برای شخصیت‌های ادبی و سیاسی و دوستان نزدیک خود فرستاده است. در این نامه‌ها که برخی از آن‌ها برای اولین بار منتشر می‌شوند، دربارۀ شخصیت‌هایی چون قوام السلطنه، وثوق الدوله، فرمانفرما، رضا شاه، تقی زاده، ملک الشعرای بهار، وحید دستگردی، احمد کسروی، کلنل محمد تقی خان پسیان، ایرج میرزا، غمام همدانی، رعدی آذرخشی و تعداد دیگری از رجال ادبی و سیاسی عصر مشروطیت و اوایل عصر پهلوی اظهار نظر شده است که به همین خاطر می‌توان آن را یکی از منابع مفید برای شناخت اوضاع سیاسی و اجتماعی آن دوران محسوب کرد.

همچنین خواندن این نامه‌ها، اطلاعات مفیدی در خصوص حالات روحی و جسمی عارف در اواخر عمر در اختیار خواننده می‌گذارد. نامه‌های یاد شده بر اساس تاریخ فرستاده شدن آن ها به چاپ رسیده و گردآورنده برای برخی از آن ها توضیحاتی نیز ارائه نموده است. پایان کتاب نیز به اسناد و عکس‌ها اختصاص دارد. در این قسمت، برای اولین بار عکس جیران، خدمتکار عارف که در سال‌های پایانی عمر عارف در همدان با او زندگی می کرد به چاپ رسیده است.

این کتاب، پنجمین کتابی است که مهدی نورمحمدی دربارۀ عارف قزوینی به چاپ رسانده است. وی پیش از این، کتاب‌های عارف قزوینی نغمه سرای ملی ایران (انتشارات عبیدزاکانی 1378)، دیوان عارف قزوینی (انتشارات سنایی 1381)، خاطرات عارف قزوینی با مقدمۀ استاد ایرج افشار (انتشارات سخن 1388) و دیوان عارف قزوینی به همراه اشعار چاپ نشده (انتشارات سخن 1389) را به چاپ رسانده بود.

http://www.iranboom.ir/ketab-khaneh/ketab/8737-name-aref-ghazvini.html


https://www.tgoop.com/joinchat-BTli7Dy87gKr4Pr7-2LhsA

قطعه‌ی: از کفم رها
اثری از: استاد عارف قزوینی
خواننده و نوازنده‌ی سه‌تار: استاد محمدرضا لطفی

@iranboom_ir