ایران فردا

‍ 🔴 مصدق بدون نفت(۹)

🔸دکتر رسول رئیس جعفری

@iranfardamag

قسمت نهم: داستان کودتای اسفند ۱۲۹۹

🔹تاریخ ایران از مشروطه و ۱۲۸۵ به بعد طوری است که کسانی که در آن زندگی کرده اند، دوره عجیبی از زندگی داشتند. دو کودتا، دو انقلاب، دو جنگ جهانی و دو تغییر رژیم دیده‌اند و گویی دور تاریخ تند می‌شود. استاد فقید باستانی پاریزی درباره شتاب تاریخ در دوره معاصر می‎ گویند: «بیهقی حوادث و اتفاقاتی که من طی سی یا چهل سالگی که حیات اجتماعی داشتم دیدم را در صد سال ندیده است و کلی طول می کشید چنین اتفاقاتی رخ بدهد» اما کسانی که زندگی‌شان در دوره معاصر بوده است مثلا کسی که سال ۱۲۷۰ ه.ش به دنیا آمده باشد و نود سال عمر کرده باشد، انقلاب مشروطه، کودتای ۱۲۹۹ سیدضیا و رضاخان، جنگ جهانی اول، تغییر رژیم قاجار به پهلوی، جنگ جهانی دوم، دو بار اشغال ایران، کودتای ۲۸ مرداد، انقلاب ۵۷ و جنگ ایران و عراق را دیده است.

🔸کودتای ۱۲۹۹ یکی از این حوادث مهم است که تاکنون کسی درباره ماهیت این کودتا تردیدی نکرده است چون برخی تردیدهایی در مورد کودتای ۲۸ مرداد دارند. از روز کودتا، حکومت پهلوی می گفت کودتا نیست ولی خود عَلَم در خاطراتش وقتی آن روزها را یاد می کند می گوید: «دیروز داشتیم با اعلی حضرت قدم می‌زدیم. می‌گفتم یادتان است در دوره مصدق پول سوخت برای دربار نداشتیم و چه قدر ما را محدود کرده بود. همان موقع گفتم کودتا کنیم شما قبول نکردید، کاری که چندماه بعد کردیم.» بعدها بختیار نخست وزیر پهلوی عکس مصدق را در اتاقش می‌زند. بعدا هم رسما آمریکایی‌ها عذرخواهی کردند و وزیر سابق انگلیس گفت که ما در این کودتا اشتباه کردیم. حالا برخی می گویند کودتا نیست.

🔹اما سال ۱۲۹۹ را همه کودتا می‌دانند و طرفداران حکومت پهلوی هم اصل کودتا را می‌پذیرند و می‌گویند انگلیس روحش خبر نداشته است. کودتا از کجا مطرح شد؟ بعد از جنگ جهانی اول و در دوره‌ای که حکومت تزاری سقوط کرده بود، انگلستان ایران را عرصه تاخت و تاز دید و حضور جدی در قفقاز داشت. تا وقتی هم در ایران بود دنبال این بود که قرار داد ۱۹۱۹ را انجام دهد. در این گیر و دار نفت هم کشف شده بود و ایران برای انگلستان مهم بود.

🔸در این بین بلشویک‌ها قدرت گرفته بودند و عرض اندام کردند و تحت شرایطی، قراردادهای دوره تزاری را یک طرفه لغو کردند ازجمله قرارداد ۱۹۰۷ و یک قرارداد سری شش ماده‌ای به ایران پیشنهاد کردند. در این دوره انگلیس صلاح نمی داند با روسیه درگیر شود چون شعارهای بلشویک‌ها در دنیا با اقبال مواجه شده و نیروی جوان فنی، انسانی و اقناعی بالایی دارد و می‌خواهد از مرزهایش دفاع کند. بنابراین نمی‌خواهد شوروی در ایران رد پا داشته باشد و می‌ترسد ورود آن به ایران، مقدمه ورود به هند باشد چون انگلیس روی نفت ایران و سایر منافعش در هند حساب کرده است.

🔹دلیل دومش هم این است که توان مالی‌اش بعد از جنگ تحلیل رفته بود و در ۱۹۱۸ حدود ۳۰ میلیون لیره در ایران برای استقرار نیروی نظامی هزینه کرده بود. 
بعد از سقوط روسیه تزاری هزینه نیروهای قزاق روس در ایران را هم انگلیس می‌داد. بنابراین انگلیس ترجیح می‌دهد ایران را ترک کند. اما چطور می‌خواهد ایران را ترک کند؟ سر دنیس رایت کتابی با عنوان «در میان ایرانیان» دارد؛ در صفحه ۱۸۱، از دفتر خاطرات سیاسی آیرون‌ساید چند عبارت نقل می‌کند و می‌گوید تنها یک کودتا به درد ما می‌خورد و در واقع یک دیکتاتوری نظامی می‌تواند مشکلات ما را حل کرده و قادر سازد بدون هیچ مشکلی از ایران بیرون برویم.....

🔻متن کامل:

https://B2n.ir/g88972

www.tgoop.com/iranfardamag/5477

3.1K viewsJan 10 at 21:11

‍ 🔴 مصدق بدون نفت(۹)

🔸دکتر رسول رئیس جعفری

@iranfardamag

قسمت نهم: داستان کودتای اسفند ۱۲۹۹

🔹تاریخ ایران از مشروطه و ۱۲۸۵ به بعد طوری است که کسانی که در آن زندگی کرده اند، دوره عجیبی از زندگی داشتند. دو کودتا، دو انقلاب، دو جنگ جهانی و دو تغییر رژیم دیده‌اند و گویی دور تاریخ تند می‌شود. استاد فقید باستانی پاریزی درباره شتاب تاریخ در دوره معاصر می‎ گویند: «بیهقی حوادث و اتفاقاتی که من طی سی یا چهل سالگی که حیات اجتماعی داشتم دیدم را در صد سال ندیده است و کلی طول می کشید چنین اتفاقاتی رخ بدهد» اما کسانی که زندگی‌شان در دوره معاصر بوده است مثلا کسی که سال ۱۲۷۰ ه.ش به دنیا آمده باشد و نود سال عمر کرده باشد، انقلاب مشروطه، کودتای ۱۲۹۹ سیدضیا و رضاخان، جنگ جهانی اول، تغییر رژیم قاجار به پهلوی، جنگ جهانی دوم، دو بار اشغال ایران، کودتای ۲۸ مرداد، انقلاب ۵۷ و جنگ ایران و عراق را دیده است.

🔸کودتای ۱۲۹۹ یکی از این حوادث مهم است که تاکنون کسی درباره ماهیت این کودتا تردیدی نکرده است چون برخی تردیدهایی در مورد کودتای ۲۸ مرداد دارند. از روز کودتا، حکومت پهلوی می گفت کودتا نیست ولی خود عَلَم در خاطراتش وقتی آن روزها را یاد می کند می گوید: «دیروز داشتیم با اعلی حضرت قدم می‌زدیم. می‌گفتم یادتان است در دوره مصدق پول سوخت برای دربار نداشتیم و چه قدر ما را محدود کرده بود. همان موقع گفتم کودتا کنیم شما قبول نکردید، کاری که چندماه بعد کردیم.» بعدها بختیار نخست وزیر پهلوی عکس مصدق را در اتاقش می‌زند. بعدا هم رسما آمریکایی‌ها عذرخواهی کردند و وزیر سابق انگلیس گفت که ما در این کودتا اشتباه کردیم. حالا برخی می گویند کودتا نیست.

🔹اما سال ۱۲۹۹ را همه کودتا می‌دانند و طرفداران حکومت پهلوی هم اصل کودتا را می‌پذیرند و می‌گویند انگلیس روحش خبر نداشته است. کودتا از کجا مطرح شد؟ بعد از جنگ جهانی اول و در دوره‌ای که حکومت تزاری سقوط کرده بود، انگلستان ایران را عرصه تاخت و تاز دید و حضور جدی در قفقاز داشت. تا وقتی هم در ایران بود دنبال این بود که قرار داد ۱۹۱۹ را انجام دهد. در این گیر و دار نفت هم کشف شده بود و ایران برای انگلستان مهم بود.

🔸در این بین بلشویک‌ها قدرت گرفته بودند و عرض اندام کردند و تحت شرایطی، قراردادهای دوره تزاری را یک طرفه لغو کردند ازجمله قرارداد ۱۹۰۷ و یک قرارداد سری شش ماده‌ای به ایران پیشنهاد کردند. در این دوره انگلیس صلاح نمی داند با روسیه درگیر شود چون شعارهای بلشویک‌ها در دنیا با اقبال مواجه شده و نیروی جوان فنی، انسانی و اقناعی بالایی دارد و می‌خواهد از مرزهایش دفاع کند. بنابراین نمی‌خواهد شوروی در ایران رد پا داشته باشد و می‌ترسد ورود آن به ایران، مقدمه ورود به هند باشد چون انگلیس روی نفت ایران و سایر منافعش در هند حساب کرده است.

🔹دلیل دومش هم این است که توان مالی‌اش بعد از جنگ تحلیل رفته بود و در ۱۹۱۸ حدود ۳۰ میلیون لیره در ایران برای استقرار نیروی نظامی هزینه کرده بود. 
بعد از سقوط روسیه تزاری هزینه نیروهای قزاق روس در ایران را هم انگلیس می‌داد. بنابراین انگلیس ترجیح می‌دهد ایران را ترک کند. اما چطور می‌خواهد ایران را ترک کند؟ سر دنیس رایت کتابی با عنوان «در میان ایرانیان» دارد؛ در صفحه ۱۸۱، از دفتر خاطرات سیاسی آیرون‌ساید چند عبارت نقل می‌کند و می‌گوید تنها یک کودتا به درد ما می‌خورد و در واقع یک دیکتاتوری نظامی می‌تواند مشکلات ما را حل کرده و قادر سازد بدون هیچ مشکلی از ایران بیرون برویم.....

🔻متن کامل:

https://B2n.ir/g88972

BY ایران فردا