tgoop.com/iranzamin2040/2254
Last Update:
▫️دکتر علی صفی‌پور ـ پژوهشگر تاریخ و فرهنگ ایرانی ـ که عکس چرخیده در فضای مجازی آن را مشاهده کرده، در یادداشتی که در اختیار ایسنا گذاشت، به هنر نمادپردازی هخامنشی در این قاشق نقره‌ای پرداخته است.
▫️شاید در نگاه نخستین چنین گمان شود که این قاشق یک نقش‌مایه تکراری باستانی را گزارش می‌دهد. نقش‌مایه «گرفت و گیر» که بارها در آثار باستانی تا دوره معاصر نیز در میان انبوه نقش‌مایه‌های هنری دیده می‌شود و از این قرار است که جانوری شکاری، جانور دیگری را شکار می‌کند. نمونه‌هایی مانند شکار گاو، بز، قوچ، آهو، گوزن، خرگوش و... به دست جانورانی مانند شیر، پلنگ، یوز، عقاب، شاهین، و... از این دست گرفت و گیرها هستند. یک نمونه بسیار شناخته‌شده و پُرکاربرد، همانا شکار گاو توسط شیر است که نمونه‌هایی از آن را در پلکان کاخ آپادانا و کاخ سه‌دروازه (کاخ شورا) تخت جمشید تا مهرهای ساسانی می‌توان دید. در اینجا نیز گویی شیر و موجود افسانه‌ای هر دو در کمین اردک برای شکار هستند. هرچند گرفت و گیر کاملا روی نداده است.
▫️اگرچه شیر در پی اردک است، اما آنچه باعث می‌شود آن را متمایز از نقش‌مایه‌های «گرفت و گیر» بدانیم، همانا، نقش موجود افسانه‌ای (شیردال) پس از شیر است. آشکار است که پرنده افسانه‌ای باید از موجودات طبیعی مانند شیر قدرتمندتر باشد از این رو شیوه نگریستن او بر شیر چنان است که گویی در پی شکار آن است.
▫️این مجموعه از «خوردن» و «خورده شدن»، زنجیره غذایی موجودات را نشان می‌دهد. اردکی که از آب ماهی را شکار می‌کند و می‌خورد، شیر اردک را شکار می‌کند و موجود غیرطبیعی و افسانه‌ای در کمین شیر است. گویی در اینجا انسان فراتر از طبیعت پنداشته شده است، چنان که این موجودات در دستان او قرار دارند و با آنها غذا می‌خورد بی‌آنکه شکار دیگری بشود.»
BY ایرانزمینِ من
Share with your friend now:
tgoop.com/iranzamin2040/2254